Sterowanie urządzeniami domowymi – standardy i systemy

Do wyboru są różnego rodzaju sposoby sterowania urządzeniami domowymi. Stosowane są różnego rodzaju urządzenia wykorzystujące standard lub system. 

System to technika sterowania opracowana przez jednego producenta według jego założeń i projektów, zazwyczaj z zastrzeżeniami patentowymi. System działa tylko z urządzeniami wyprodukowanymi przez danego producenta. Może się jednak zdarzyć, że dany system nie wyczerpuje wszystkich potrzebnych funkcji konkretnej instalacji, wtedy lepiej korzystać z urządzeń określonego standardu. 

Standard jest opracowany przez organizację będącą zrzeszeniem wielu producentów urządzeń, którzy opracowują wymagania konstrukcyjne i nadają certyfikaty urządzeniom spełniającym wymagania standardu. Dzięki temu można stosować urządzenia różnych producentów w tej samej instalacji. Standard często ma protokół otwarty, dzięki czemu sam użytkownik może pisać swoje programy sterujące. Przykładem standardu przewodowego może być KNX, a wykorzystywany w instalacjach bezprzewodowych może być ZigBee, Z-Wave. 

Producent może rozszerzyć funkcję swojego systemu o urządzenia danego standardu. Produkowane są centralki sterujące dwoma rodzajami urządzeń.

Domowymi urządzeniami można sterować z dowolnego miejsca w zasięgu Internetu.

Systemy zcentralizowane a zdecentralizowane

Przy wyborze systemu sterowania, szczególnie całego mieszkania, ważna jest informacja, czy jest to systemem zcentralizowany czy zdecentralizowany. System zcentralizowany opiera się na jednym głównym urządzeniu, które zarządza wszystkimi urządzeniami wszystkich instalacji w mieszkaniu. Bardzo często jest to komputer, który decyduje o działaniu każdego urządzenia w domu. Jego awaria powoduje zatrzymanie działania wszystkich urządzeń w systemie. Wszystkie elementy wykonawcze (przełączniki, ściemniacze, procesory) znajdują się wówczas w jednym miejscu i schowane są w szafkę. Wadą jest zbieganie się kabli do jednej rozdzielnicy, przez co ich długości są znaczne; z tego powodu rośnie cena okablowania i koszt samych przewodów. Montaż podtynkowy pozwala na zamontowanie panelu nawet w szafie ubraniowej. 

Dużo lepszym rozwiązaniem są systemy zdecentralizowane, w których każde urządzenie działa jako kontroler i wszystkie urządzenia końcowe mogą sterować sobą wzajemnie. W tym rozwiązaniu uszkodzenie urządzenia powoduje brak tylko jednej funkcji, np. jednego punktu świetlnego. Reszta urządzeń działa wtedy normalnie. W instalacji scentralizowanej umieszcza się lokalne moduły wykonawcze w pobliżu pomieszczeń, które będą obsługiwały. Wówczas od głównej rozdzielnicy przeprowadzamy do lokalnej tylko jeden przewód zasilający, a obwody np. oświetleniowe rozprowadzane są już z miejscowych skrzynek. Modułowość tej instalacji pozwala na zmniejszenie długości przewodów elektrycznych, ale powoduje, że na ścianie zostaną zamontowane dodatkowe skrzynki z przekaźnikami i ściemniaczami. 

Analizując systemy od strony komunikacji między urządzeniami, wyróżnia się systemy przewodowe i bezprzewodowe. Przewodowe są nazywane magistralnymi, także kablowymi, ponieważ łączą urządzenia systemu przewodem wielożyłowym magistralny. Bezprzewodowe systemy do sterowania urządzeniami wykorzystują komunikację radiową.