Niewidzialne i nowoczesne okapy szafkowe

Okapy kuchenne pojawiły się na polskim rynku w latach 90. XX w. Od tego czasu wciąż zyskują na popularności. Są dziś standardowym sprzętem instalowanym w przestrzeni kuchennej i z całą świadomością należy stwierdzić, że kuchnia bez okapu nie będzie ani funkcjonalna, ani bezpieczna. Jedne z najpopularniejszych obecnie okapów to modele szafkowe. Sprawdźmy, jakie funkcje oferują w tym segmencie producenci tego sprzętu. (Fot. Ciarko)

Modele szafkowe to jedna z najpopularniejszych konstrukcji okapów. Niejednokrotnie zupełnie płaska powierzchnia w tych urządzeniach sprawia, że zabudowany w szafce okap staje się niewidzialny, a tym samym nie zaburza odpowiednio wystylizowanej przestrzeni kuchennej. Do tego jest również praktyczny, nie tylko w kwestii oczyszczania powietrza, ale również dodatkowego oświetlenia płyty i blatu roboczego. Niezależnie od tego, czy mamy niewielkie mieszkanie, czy duży przestronny dom z kuchnią otwartą na salon – model szafkowy będzie dobrym rozwiązaniem.

GAGGENAU AF210192; SIEMENS LI67SA531; FALMEC Grupa Silnikowa No Drop 90

Czy okap jest niezbędny w kuchni?

Okap przede wszystkim pochłania, ale też neutralizuje zapachy. Tym samym chroni meble kuchenne, jak również, w przypadku kuchni otwartych na salon, meble, które znajdują się w dalszych częściach mieszkania, przed wilgocią i tłustym osadem. Zapobiegają również skraplaniu się pary wodnej na szybach okien. Coraz więcej modeli tych urządzeń neutralizuje wirusy, bakterie, drobnoustroje, a także alergeny. Dzięki okapowi powietrze w domu czy mieszkaniu jest przefiltrowane i zdrowe dla wszystkich domowników. Odpowiadając więc na pytanie, czy okap jest niezbędnym sprzętem kuchennym, odpowiadamy – tak, ponieważ bez niego kuchnia będzie ani funkcjonalna, ani bezpieczna.

Niezależnie od trybu pracy (pochłaniacza lub wyciągu) wiele modeli okapów szafkowych producenci wyposażają w specjalne aluminiowe filtry, których zadaniem jest pochłanianie oparów tłuszczu. Dla ich prawidłowego funkcjonowania należy je okresowo czyścić. (Fot. Amica)

Rodzaje okapów szafkowych

Wśród dostępnych na rynku modeli szafkowych, a więc wymagających zabudowy części szafki, obecnie najpopularniejsze są dwa rodzaje okapów: szufladowe i tzw. wkłady. Okapy szufladowe nazywane są też okapami wysuwanymi, wysepkowymi lub teleskopowymi. Pod kątem konstrukcyjnym są bardzo podobne do modeli podwieszanych (podszafkowych), ale wyróżnia je ruchoma, wysuwana i widoczna od frontu część pod szafką. Wysunięcie przedniej szuflady (stąd nazwa) powoduje aktywację urządzenia i zasysanie oparów (wsunięcie powoduje samoistne wyłączenie się sprzętu). Drugi ze wspomnianych typów okapów szafkowych, a więc tzw. wkłady, nazywa się także okapami modułowymi. Ich montaż polega na umiejscowieniu ich w dopasowanych szafkach. To także wymaga od użytkownika umiejętności wpasowania i zainstalowania mechanizmu wentylacyjnego w szafce. Cechą charakterystyczną urządzenia jest widoczna część robocza, czyli spód okapu. Po zabudowaniu tego typu urządzenia są bardzo efektowne, choć zajmują znaczną część szafki.

MPM MPM-61-OW-65; BOSCH DFT63AC50; CIARKO DESIGN Su Mini

Jaka jest różnica między pochłaniaczem a wyciągiem?

Każdy okap, również szafkowy, może pracować w trybie pochłaniacza lub wyciągu. To, z której opcji skorzystamy, zależy od konstrukcji domu, a więc tego, czy jest to blok, mieszkanie, czy segment, oraz od rodzaju jego kominów wentylacyjnych. Te mogą być pojedyncze, ale również podwójne, może występować tak zwany szyb zbiorczy, mechaniczny, a także pion grawitacyjny i inne. Okap w trybie wyciągu powinien zostać podłączony do własnego, odrębnego szybu kominowego, nawet jeśli jest niewielkim konstrukcyjnie okapem szafkowym. W pomieszczeniu znajdować się powinna dodatkowo niezależna kratka wentylacyjna. Wszystkie nowoczesne domy oraz bloki mieszkalne są w nie już dziś zazwyczaj wyposażone. Trzeba to jednak zawsze bardzo dokładnie sprawdzić. W wielu starej generacji budynkach czy domach mieszkalnych podłączanie okapów do kanałów grawitacyjnych jest zabronione, ponieważ mieszkania lub pomieszczenia są wyposażone w tzw. kanały zbiorcze. Gdy do takiego kanału zostanie podłączony okap, wtedy powietrze usuwane z jednego pomieszczenia będzie wtłaczane do innego. W takim wypadku jedynym dopuszczalnym rozwiązaniem są okapy o obiegu zamkniętym, czyli tak zwane pochłaniacze.

Ważną funkcją w okapach szafkowych jest energooszczędne oświetlenie, które może przyjmować formę źródeł punktowych lub wąskiego paska LED-owego. (Fot. Ciarko Design)

Filtry wspomagają tryb pracy okapu

Praca w trybie czy to pochłaniacza, czy wyciągu powinna być wspomagana przez filtry, w które wyposażony jest każdy okap szafkowy. Filtry stanowią bardzo ważny aspekt związany ze skuteczną wymianą powietrza oraz jego oczyszczaniem. Sam filtr, zarówno podczas pracy wywiewowej, jak i recyrkulacyjnej, ma istotny wpływ na eliminację cząstek tłuszczu i różnego typu oparów. Wpływa to nie tylko na nasze zdrowie, ale też stan całej kuchni, mebli i innych sprzętów znajdujących się w przestrzeni kuchennej. Filtry należy okresowo myć lub wymieniać. Rodzaj i typ filtra, a także jego wykonanie i użyte do produkcji materiały będą miały znaczenie dla skuteczności oczyszczania powietrza. Wraz z zabrudzeniem filtra zmniejsza się efektywność pracy okapu. Nie wystarczy przy tym, żeby okap był piękny i miał największą wydajność i najlepszą skuteczność. Istotniejsze są odpowiednie jego dobranie do wielkości pomieszczenia oraz prawidłowy montaż, a także okresowa pielęgnacja i konserwacja, także filtrów.

CIARKO DESIGN Aura; AMICA OMP9568BG Studio; GORENJE BHP643ORAB

Jak czyścić filtry w okapie?

Filtry stosowane w okapach pełnią dwie zasadnicze funkcje: oczyszczają i filtrują powietrze oraz skraplają wodę i tłuszcze, co zabezpiecza okap przed kondensacją pary i nadmiernym zanieczyszczeniem. Poza nielicznymi wyjątkami w dostępnych na rynku modelach okapów wyróżniamy dwa typy filtrów – filtr stały oraz filtr wymienny. Zwykle filtr stały jest filtrem metalowym, przystosowanym do pracy okapu w trybie wyciągu. Jeśli okap pracuje w trybie pochłaniacza, poza filtrem metalowym w okapie instaluje się filtr absorbujący (węglowy), który zatrzymuje przepływające wraz z powietrzem zanieczyszczenia. Efektywność działania filtrów metalowych jest tym większa, im czystszy będzie filtr. Wobec tego należy je myć w zależności od częstości używania okapu. Najlepiej zrobić to przy wykorzystaniu zmywarki, gdyż jest to najbardziej komfortowe rozwiązanie. Większość filtrów metalowych nadaje się do zmywania mechanicznego, ale zawsze należy to sprawdzić. Należy pamiętać również, że filtry (np. aluminiowe) mogą ulec lekkiemu przebarwieniu. Warto wiedzieć, że na rynku istnieje wąska grupa filtrów pochłaniających (w tym węglowych), które mogą być także myte (zwykle się je wyrzuca). Należy jednak stosować się bardzo dokładnie do rad i zaleceń producenta. Mycie ręczne filtra stałego należy rozpocząć od namoczenia go. Następnie przy pomocy wilgotnej ściereczki z neutralnym detergentem na bazie mydła trzeba wyczyścić powierzchnię. Warto również zwrócić uwagę na mocowanie filtra, które również wymaga wyczyszczenia. Filtry należy myć często. Zwiększa to znacznie efektywność oczyszczania powietrza. Osoby, które codziennie gotują przez wiele godzin, powinny myć go raz na kilka tygodni (5–7). Producenci sugerują czyszczenie filtra co dwa miesiące.

FRANKE FSAS A90 BK/XS; SAMSUNG NK24M1030IS; SIEMENS LB75565

Na co zwrócić uwagę podczas wyboru modelu?

W okapach szafkowych, a także innego rodzaju, bardzo ważnym parametrem jest możliwość pochłaniania. To ona powinna determinować dobór urządzenia do pomieszczenia. Wydajność okapu wyznacza się prostą metodą. Mnożymy powierzchnię podłogi pomieszczenia, w którym będzie zainstalowany okap (wartość tę przyjmujemy w metrach kwadratowych) przez jego wysokość. Uzyskamy wtedy kubaturę kuchni mierzoną w metrach sześciennych. Następnie wynik mnożymy przez 6, jeśli chcemy dobrać urządzenie pracujące w absolutnym minimum zalecanej skuteczności, lub przez 12, gdy chcemy uzyskać maksymalną wydajność. Za optymalny, uśredniony stan wymiany powietrza w pomieszczeniu można więc przyjąć zakres od 8 do 10 razy w ciągu godziny. Założenie to odnosi się do kuchni zamkniętych. W przypadku kuchni otwartych na salon czy większe pomieszczenia należy uwzględnić w obliczeniach powierzchnię całej otwartej przestrzeni.

ASKO CC4527S; FALMEC Grupa Silnikowa Pro 80; FRANKE FBFP BK MATT A70

Oświetlenie w okapach staje się standardem

Oświetlenie w okapie pełni rozmaite funkcje. Nierzadko wieczorami staje się jedynym źródłem światła w kuchni, czyniąc ją przytulną i elegancką. W praktyce ma ono służyć oświetleniu płyty grzewczej lub kuchenki. Zwłaszcza okapy szafkowe, które stanowią element zabudowy kuchennej i znajdują się w ciągu górnych szafek kuchennych, spełniają to zadanie idealnie. Górna zabudowa sprawia, że dostęp światła, zarówno dziennego, jak i sufitowego, jest utrudniony. Do tego stoimy do kuchenki przodem, zasłaniając górne oświetlenie. Wyposażenie okapu w lampy LED lub inne staje się wtedy praktycznym walorem, bez którego przygotowywanie potraw byłoby znacznie trudniejsze. Oświetlenie w nowoczesnych okapach jest energooszczędne i zapewnia dobre doświetlenie strefy roboczej w kuchni. O ile do niedawna najważniejszym parametrem była moc żarówki, o tyle obecnie, w wypadku LED- -ów, istotna jest także temperatura barwowa. W praktyce w zależności od wielkości tego parametru uzyskujemy światło „zimne” lub „ciepłe”. To „ciepłe” sprzyja wypoczynkowi, relaksowi czy spożywaniu posiłków, „zimne” z kolei zalecane jest do aktywności i pracy. Barwa światła emitowanego przez okap powinna być też dopasowana do pozostałych elementów oświetleniowych stosowanych w kuchennym wnętrzu.