Domowy barista z ekspresem kolbowym

Ekspresy kolbowe są cenione przez smakoszy kawy ze względu na m ożliwość pełnej kontroli nad procesem przygotowania napoju. To duża zaleta dla użytkowni ków lubiących wybierać różne ziarna i próbujących nowych gatunków kawy.

Dodatkowym atutem jest przystępna cena. Jeśli chcemy napić się aromatycznego espresso, wcale nie musimy wydawać dużej kwoty. Wybierając spośród wielu różnych modeli, bez trudu znajdziemy też kompaktowe ekspresy kolbowe, które bez problemu zmieszczą się w nawet w niewielkiej kuchni.

Budowa ekspresu kolbowego

Zasada działania ekspresu kolbowego nie jest skomplikowana. Gorąca woda jest przepuszczana pod wysokim ciśnieniem przez umieszczone w portafiltrze sitko, w którym znajdują się zmielone ziarna kawy. Portafiltr to nic innego jak po prostu kolba z uchwytem. Standardem jest, że w zestawie znajdziemy sitka przeznaczone do pojedynczego lub podwójnego espresso oraz tamper, który służy do ubijania zmielonej kawy w sitku. W typowych ekspresach wylewka kawy jest zazwyczaj podwójna, a jej szerokość pozwala na przyrządzenie espresso do jednej, jak i dwóch filiżanek naraz. W zależności od modelu ekspres może mieć zaprogramowaną ilość wody dla wybranego typu kawy (zazwyczaj espresso), która przeleje się przez wylewkę i następnie urządzenie automatycznie się wyłączy. W większości modeli możemy także samodzielnie kontrolować przepływ wody, co pozwala przygotować takie rodzaje kawy jak ristretto czy lungo. Podczas gdy typowe espresso ma objętość ok. 30 ml, to ristretto przygotowujemy z mniejszej ilości wody i ma objętość ok. 20 ml. Z kolei lungo to nic innego jak przedłużone espresso – wodę przez kawę powinniśmy przepuszczać tak długo, aż otrzymamy 90 ml napoju. Ristretto zaoferuje nam bardziej intensywny smak. Z kolei lungo to dobry wybór, jeśli zależy nam na zachowaniu aromatu kawy, jednak espresso jest dla nas zbyt mocne.

Breville Prima Latte III VCF146X; MPM MKW-08M; Adler AD 4404r

System grzewczy

Skąd jednak ciepła woda w ekspresie? Oczywiście, ze zbiornika. Większość urządzeń jest wyposażona w transparentny pojemnik o objętości ok. 1,5 l. Wybierając ekspres, powinniśmy koniecznie zwrócić uwagę na takie umiejscowienie zbiornika, abyśmy później w kuchni mieli do niego łatwy dostęp. Zazwyczaj znajduje się on z tyłu lub na boku ekspresu.

Wodę należy, oczywiście, podgrzać, a na to są dwa sposoby – użycie bojlera lub termobloku. Bojler ma określoną objętość i podgrzewa zgromadzoną w nim wodę, na co, oczywiście, po uruchomieniu trzeba chwilę poczekać. Jednak później już utrzymuje jej temperaturę, oczywiście, w tym celu zużywając energię. Termoblok podgrzewa wodę, która przez niego przepływa, podobnie jak podgrzewacz przepływowy. Nie zużywa więc energii do utrzymywania temperatury, a woda jest zawsze świeża. W praktyce w większości ekspresów konsumenckich znajdziemy obecnie termobloki. Niektórzy producenci stosują również kombinacje – dwa termobloki lub termoblok oraz bojler lub dwa bojlery. Jeden odpowiada za podgrzewanie wody do kawy, a drugi do dyszy parowej systemu spieniającego mleko.

Ekspres kolbowy może być wyposażony w łatwy w obsłudze panel dotykowy. (Fot. Zelmer)

Ważne parametry

Podstawowe dwa parametry użytkowe prezentowane w ekspresach kolbowych to moc i ciśnienie. Pamiętajmy jednak, że ani duża moc ani duże ciśnienie nie świadczą o tym, czy sprzęt przygotuje dobrą kawę. Do przyrządzenia espresso niezbędne jest uzyskanie ciśnienia ok. 9 bar. Tymczasem większość ekspresów jest wyposażona w pompy wytwarzające ciśnienie przynajmniej 15 bar, a bez problemu znajdziemy i modele oferujące nawet 20 bar. Od mocy zależy to, jak długo będzie nagrzewać się woda. Na dużą moc powinniśmy zwrócić uwagę, jeśli często zdarza się, że przygotowujemy kawę dla kilku osób, np. na spotkaniach towarzyskich. W codziennej eksploatacji dla dwóch espresso przygotowywanych jednocześnie moc ok. 1000 W będzie wystarczająca. Choć duża moc i ciśnienie nie są czymś złym, to nie powinniśmy wybierać ekspresu, sugerując się jedynie tymi parametrami. Należy zwrócić uwagę na jego walory użytkowe oraz jakość wykonania. Nie bez znaczenia są też rozmiary. Znajdziemy szereg modeli przeznaczonych do małych kuchni. To świetny wybór, jeśli nie dysponujemy dużą ilością miejsca, a lubimy dobre espresso. Oczywiście, im większy ekspres, tym większym zbiornikiem na wodę dysponuje. Standardem jest ok. 1,5 l, ale bez trudu znajdziemy modele, które oferują więcej niż nawet 2 l. Jeśli często gościmy znajomych, będą dobrym wyborem. Osoby pijące kawę mleczną, np. latte, która jest podawana w wysokich szklankach, powinny zwrócić uwagę, jaka jest maksymalna wysokość naczyń mieszczących się pod wylewką ekspresu.

Zelmer ZCM7255; Mesko MS 4403; Amica Espris CD1011

Obsługa ekspresu

Panele sterowania ekspresów kolbowych nie są skomplikowane. Oprócz włącznika znajdziemy tam zazwyczaj dodatkowe przyciski, pozwalające na wybór zaparzenia jednego lub dwóch espresso. Do tego możliwe jest skorzystanie z trybu manualnego, przy pomocy którego przygotujemy np. wcześniej wspomniane lungo. Pokrętło jest przeznaczone do sterowania systemem spieniania mleka, np. zwiększenia lub zmniejszenia ilości pary. Większość producentów stosuje przyciski fizyczne, choć na rynku znajdziemy też modele z przyciskami dotykowymi. To ciekawa propozycja dla użytkowników preferujących bardziej nowoczesne wzornictwo. Niektóre ekspresy kolbowe wyposażone są także w manometr, wskazujący w trakcie pracy ciśnienie zaparzania.

Niektóre modele ekspresów kolbowych wyposażone są w automatyczny spieniacz do mleka. (Fot. MPM)

Funkcje ekspresów kolbowych

Ekspresy kolbowe nie są skomplikowanymi urządzeniami. Jednak znajdziemy w nich kilka użytecznych rozwiązań. Mają one ułatwić obsługę oraz wydobyć pełnię aromatu z kawy. Są to między innymi:

• podgrzewacz filiżanek – na szczycie ekspresu często znajduje się niewielka tacka na filiżanki, która jest podgrzewana. Najczęściej ciepła dostarcza układ grzewczy, np. termoblok. Firmy oferują również podgrzewacze filiżanek jako niezależne akcesoria, a w ofercie producentów sprzętu do zabudowy kuchennej znajdziemy również szuflady do podgrzewania naczyń. W ciepłych filiżankach kawa wystudzi się znacznie wolniej;
• tacka ociekowa – gromadzi nadmiar wody oraz skroplin z przygotowanej kawy. Wyposażona jest w pływak, najczęściej w czerwonym kolorze, który informuje o konieczności opróżnienia;
• kolba o dużej średnicy – woda, jak każdy płyn, zawsze znajdzie najłatwiejszą drogę do ujścia. Kolba o dużej średnicy (58 mm) pozwala na bardziej równomierne rozłożenie kawy, co znacznie poprawia jej ekstrakcję, a finalnie także i smak kawy;
• regulator PID – stosowany w bardziej zaawansowanych ekspresach odpowiada za stabilizację temperatury wody i utrzymanie jej na poziomie idealnym dla espresso (ok. 90 °C);
• system prefinfuzji – wstępnie zwilża kawę, aby zapewnić bardziej równomierną ekstrakcję i wydobyć jej pełny aromat;
• tryb oszczędzania energii – po upływie pewnego czasu „bezczynności” ekspres przechodzi w tryb uśpienia lub wyłącza się;
• adapter do kawy w saszetkach – pozwala przygotować espresso nie tylko z tradycyjnej kawy mielonej, ale również z saszetek ESE i umożliwia zrobienie jednej lub dwóch filiżanek napoju;
• lampki kontrolne – informują o gotowości urządzenia do pracy;
• wbudowany młynek – jest rzadkością w ekspresach kolbowych. Możemy zemleć kawę bezpośrednio do kolby. Wyposażony jest w regulację grubości mielenia, co pozwala na dopasowanie jej do przyrządzanych typów i gatunków kawy.

Breville Bijou Barista VCF149X; MPM MKW-07M; Russell Hobbs Retro Red 28250-56

Kawy mleczne

Oczywiście, przy pomocy ekspresu kolbowego przyrządzimy także kawę z mlekiem. Najczęściej służy do tego dysza do spieniania. W zależności od modelu może być stała lub ruchoma. Spełnia ona również inne funkcje, przede wszystkim służy do dystrybuowania gorącej pary oraz wody. Oferowane są również modele ekspresów kolbowych z pojemnikiem na mleko i automatycznym spieniaczem. Dysza pojemnika jest ustawiona zaraz nad szklanką., Wystarczy, że przygotowując kawę, wybierzemy ulubiony specjał, np. cappuccino czy latte, a ekspres przyrządzi go automatycznie. To ciekawy wybór dla osób, które lubią często pić kawę mleczną, jednak z jakiegoś powodu nie chcą ekspresu w pełni automatycznego. Oczywiście, pojemnik na mleko możemy wyjąć i przechowywać w lodówce. Jeśli żadne z opisanych wcześniej rozwiązań nam nie odpowiada, możemy do ekspresu dokupić oddzielny spieniacz do mleka.

Wbudowany młynek i kontrola temperatury – Breville Barista Max+ VCF 152X

Dostępny w ofercie marki Breville ekspres kolbowy Barista Max+ VCF 152X ma wszystko, co niezbędne jest do przygotowania aromatycznego espresso. Zintegrowany młynek Tap&Go oraz LED-owy wskaźnik czasu mielenia i licznik czasu przygotowywania espresso sprawiają, że zaparzanie idealnej kawy jest niezwykle łatwe. Pojemnik na ziarna zmieści 250 g kawy. Głowica kolby o średnicy 58 mm gwarantuje, że mielona kawa jest równomiernie rozłożona, co poprawia ekstrakcję, zapewniając jakość napoju jak prosto z kawiarni. Temp IQ Shot Control to wyjątkowa technika opracowana przez firmę Breville specjalnie z myślą o ekspresie ciśnieniowym Barista Max+. Ten trójdrożny układ pozwala uzyskać precyzyjną i stabilną temperaturę wody idealną do ekstrakcji espresso o wspaniałym smaku. Pełnowymiarowa dysza pary wytwarza suchą parę, która tworzy aksamitną mikropianę mleczną. Zbiornik na wodę ma pojemność 2,8 l.