Wiele jest zestawów narzędziowych przeznaczonych do wykonywania danego zawodu. Dzięki temu, kupując jeden zestaw, można od razu wyposażyć się we wszelki sprzęt niezbędny np. mechanikowi, elektrykowi czy hydraulikowi. Jeśli ewentualnie występują jakieś braki, zestawy te można uzupełnić o dodatkowe narzędzia ręczne.
Podstawą wyposażenia mechanika i wielu innych zawodach są różnego rodzaju klucze.
Podstawową podgrupą kluczy są narzędzia stałe do odkręcania śrub o łbie sześciokątnym. Na rynku dostępne są klucze jednostronne, jednak zdecydowanie przeważają dwustronne. Wśród tej grupy narzędzi do najpopularniejszych należą:
BEST ZBN29K
Klucz dynamometryczny Wera Click Torque 1/4 cala z mechanizmem podwójnej sygnalizacji w zestawie.
To grupa narzędzi służących do odkręcania i dokręcania różnego typu nakrętek oraz śrub. Od ich rozmiarów zależeć będą rodzaj i wielkość klucza. Wyróżniamy wiele typów śrub: o łbach dwunastokątnych, sześciokątnych, czworokątnych, trójkątnych, grzybkowych, kulistych, młoteczkowych, walcowych, walcowych soczewkowych, walcowych radełkowanych, stożkowych, stożkowych soczewkowych, oczkowych, skrzydełkowych, z uchem oraz bez łba. Dlatego nasadki produkowane są z końcówkami, które pozwalają na odkręcanie dowolnie zakończonych śrub. Klucz nasadowy z reguły składa się z gniazda nasadki z trzpienia z rękojeścią pokrytą tworzywem. Nasadki mogą być wyposażone w otwór sześciokątny lub dwunastokątny pod nakrętkę lub łeb śruby. Mogą współpracować z przedłużką i przegubem. Bardzo wygodnie pracuje się kluczem z grzechotką z przełącznikiem do ustalania czy dany element będzie przykręcany czy odkręcany Gniazdo nasadek najczęściej określane jest inaczej jako zabierak. Blokada, w którą jest wyposażony zabierak, pozwala na szybką i łatwą wymianę końcówki roboczej. Nasadki wykonuje się metodą kucia matrycowego na gorąco lub kucia na zimno. Obie metody pozwalają na uzyskanie produktów o dużej wytrzymałości. Jako, że nasadki i klucze podczas pracy poddawane są dużym obciążeniom, producenci wciąż nie ustają w wysiłkach, aby zwiększyć ich wytrzymałość podczas pracy z konkretnymi połączeniami. Zazwyczaj polega to na zwiększeniu powierzchni stycznej, dzięki czemu miejscowo powstają mniejsze naprężenia i oddziałują mniejsze siły. Zabieraki o dużych rozmiarach mają większą wytrzymałość i są przeznaczone do pracy z połączeniami o większym rozmiarze, dlatego jeśli tylko jest taka możliwość i nie ogranicza nas np. ilość miejsca, warto stosować zabieraki o jak największym rozmiarze.
Najciekawszym i dość nowym rozwiązaniem są nasadki typu spline. Ich sferyczny kształt umożliwia bardzo różnorodne zastosowanie i pozwala na odkręcanie śrub z łbem torx, imbus, 12-kątnych, metrycznych, calowych i kwadratowych.
Proline 58799
Dwunastokątne i sześciokątne można stosować zamiennie, jednak są sytuacje, w których lepiej użyć konkretnego typu. Z uwagi na łatwiejsze dopasowanie nasadek dwunastokątnych, wygodniej jest stosować je w miejscach o trudnym dostępie. Z kolei te sześciokątne lepiej spiszą się w połączeniach, w których łby śrub są już zniszczone. Popularne są nasadki zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne – ampulowe.
Ponadto dostępne są nasadki „standardowe” – krótkie lub przedłużone, które umożliwiają dostęp do głęboko osadzonych śrub. Nasadki różnią się również wielkością gniazda, którego rozmiar musi być dostosowany do rozmiaru grzechotki.
Standardowo wyróżniane jest pięć rozmiarów gniazd nasadek:
lucze nasadowe są bardzo często sprzedawane w zestawach wraz z rękojeściami oraz akcesoriami. Trzeba przyznać, że jest to znakomite rozwiązanie dla osób dopiero budujących swój warsztat. Przede wszystkim otrzymujemy kompletny produkt z niezbędnym wyposażeniem. Bardzo często są sprzedawane w kompletach jako zestawy narzędzi.
W pracy elektryków pomocny będzie klucz z grzechotką Zyklop 3/8 cala z przełącznikiem zmiany kierunku pracy, końcówkami wymiennymi oraz przedłużką. Zestaw zapewnia bezpieczeństwo pracy przy napięciu 1000 V (norma IEC 60900). Uwagę zwraca konstrukcja drobnozębnej grzechotki z 80 zębami i niewielkim kątem cofania wynoszącym zaledwie 4,5º. Smukła konstrukcja klucza z miękką, ergonomiczną strefą chwytu ułatwia pracę w ciasnych przestrzeniach. Etui tekstylne o bardzo dużej wytrzymałości i trwałości może być ustawione pionowo, co ułatwia przechowywanie na półce warsztatowej. Tkanina tekstylna na stronie zewnętrznej chroni powierzchnie narażone na zarysowania. Płynnie działający mechanizm obrotowy umożliwia bezpieczne przechowywanie i łatwe wyjmowanie z etui końcówek wymiennych klucza nasadowego Zyklop VDE.
Klucz nastawny to niezbędnik każdego hydraulika, mechanika czy majsterkowicza w pracach, które nie wymagają precyzji przy dokręceniu. Zastępuje kilka rozmiarów kluczy. Na rynku znajdziemy wiele modeli kluczy nastawnych, przeznaczonych do różnych prac. Klucze nastawne to narzędzia z mechanizmem umożliwiającym dopasowanie szerokości rozstawu szczęk. Stosowane są do połączeń rurowych i gwintowanych z nakrętkami oraz śrubami, które mają różne rozmiary. Jakość narzędzia jest zależna od rodzaju stali i obróbki cieplnej. Klucze nastawne mają konstrukcję zależną do rodzaju prac, które mają być wykonywane.
Klucz dynamometryczny przeznaczony jest do precyzyjnego mocowania oraz dokręcania połączeń gwintowych z siłą o dokładnie określonym momencie. Popularne są klucze dynamometryczne zegarowe i mechaniczne. Klucze zegarowe, tak jak w zegarku, pokazują na tarczy wartość ustalonego momentu. W kluczach dynamometrycznych mechanicznych moment ustalany jest przez dobór długość gwintowanego trzonka. Skala momentów w rękojeści klucza zapewnia wygodę pracy. W każdym rodzaju kluczy dynamometrycznych jest blokada zabezpieczenia przed przypadkową zmianą momentu. Gumowana rękojeść zapewnia pewny chwyt. Klucz może być dostarczany samodzielnie w etui lub w zestawie z akcesoriami. Zazwyczaj znajdziemy w nich takie elementy jak końcówki wkrętakowe i nasadki czy przedłużki. Wszystko jest dostarczane w wygodnym transporterze. Producenci często formują swoje zestawy tak, aby były przydatne konkretnym branżom, np. serwisom rowerowym czy samochodowym.
Best ZM64KM
Proline 29319
Firma Makita oferuje nasadki i adaptery Impact Gold specjalnie przeznaczone do wkręcania udarowego stosowane we wkrętarkach i kluczach udarowych. Wyróżniają się one dużą wytrzymałością mechaniczną dzięki zastosowaniu w tych narzędziach innowacyjnych stref elastyczno-sprężystych i zoptymalizowanej geometrii elementów roboczych. Do stosowania bitów krótkich we wkrętarkach i kluczach udarowych Makita zaproponowała dwa specjalne adaptery Impact Gold: tuleję chwytowo-skrętną oraz magnetyczną tuleję chwytowo - skrętną Ultra-Mag. Adapter Ultra-Mag utrzymuje na końcówce spore wkręty śruby, pozwalając przenosić oraz mocować je w miejscach trudno dostępnych. W przypadku zastosowania któregoś z adapterów razem z bitami Impact Gold uzyskujemy 15-krotne zwiększenie trwałości tych końcówek, zaś w wypadku użycia standardowego adaptera z bitem Impact Gold – 10-krotne. Gdy zastosujemy standardowy bit z adapterem Impact Gold, to jego żywotność zwiększymy 2-krotnie. W kluczach nasadowych Impact Gold z uchwytem 1/4 cala, główka śruby utrzymywana jest w uchwycie za pomocą sprężyny blokującej, co eliminuje przyciąganie i osiadanie opiłków w gnieździe klucza.
W jakim zakresie powinien pracować klucz dynamometryczny? Zależy to od zadań, jakie przed nim będą stawiane. Nie da się ukryć, że jest to popularny sprzęt w warsztacie samochodowym, a tam czekają na niego różne wyzwania, np. dokręcanie kół, głowicy silnika, świecy zapłonowej czy elementów z tworzywa sztucznego z delikatnymi połączeniami. W praktyce więc, gdy wiemy, jakie prace warsztatowe będziemy wykonywać, powinniśmy wybrać klucz pracujący w określonym zakresie. Konkretne wartości zależą od np. modelu auta i podawane są m.in. w instrukcji obsługi czy oprogramowaniu serwisowo- naprawczym.
Specyficznym akcesorium przeznaczonym do pracy z kluczami dynamometrycznymi jest wzmacniacz momentu. Dzięki niemu możliwe jest osiągnięcie większego momentu obrotowego niż w standardowej specyfikacji klucza dynamometrycznego. W głowicy wzmacniacza zamontowana jest przekładania planetarna, która na to pozwala. Specyfikacja określa maksymalny moment wyjściowy wzmacniacza. Nie należy go przekraczać, ponieważ możemy w ten sposób uszkodzić narzędzia. Im ta wartość jest większa, tym większe połączenia obsługuje wzmacniacz. Przekłada się to jednak na wzrost wymiarów sprzętu oraz jego wyższa cenę. Ważnym parametrem jest wartość przekładni, czyli informacja, o ile wzmacniacz zwiększy zadany moment obrotowy klucza dynamometrycznego. Wzmacniacz o przekładni 5:1 po zastosowaniu klucza o momencie dokręcania 200 Nm, pozwoli na uzyskanie wartości nawet 1000 Nm. Na rynku znajdziemy zarówno wzmacniacze ręczne, jak i pneumatyczne, które pozwalają na szybszą pracę.
W zestawie Högert Technik HTR1R470 wszystkie nasadki zostały odkute w standardzie spline, co umożliwia dopasowanie do śrub i nakrętek 6-kątnych, 12-kątnych, torx, spline, kwadratowych i rozmiarów calowych.
Pewną alternatywę dla kluczy dynamometrycznych stanowić mogą elektroniczne adaptery dynamometryczne. Z jeden strony montowana jest nasadka, z drugiej pokrętło bądź grzechotka. Na wyświetlaczu za pomocą przycisków można wybrać wartość momentu dokręcania. Podczas pracy użytkownik zostanie powiadomiony sygnałem dźwiękowym, gdy będzie zbliżał się do granicznej wartości momentu obrotowego. To kompaktowe i przystępne rozwiązanie do pracy z niewielkim momentem dokręcania, zazwyczaj do 200 Nm.
Zestaw nasadek marki Wera do zadań specjalnych. Należą do nich trzy długie nasadki do kluczy nasadowych o różnych rozmiarach, nasadki udarowe (środkowe) i nasadki VDE do pracy pod napięciem (po prawej).
Wartość momentu obrotowego może być ustawiana mechanicznie lub – w nowocześniejszych kluczach – elektronicznie. W tym pierwszym wypadku na rękojeści klucza lub wkrętaka ustawia się na skali wymagany moment obrotowy. W miarę dokręcania połączenia przy osiągnięciu zadanego momentu obrotowego narzędzia wyda charakterystyczne kliknięcie, co oznaczać będzie, że połączenie jest dokręcone z właściwą siłą. Klucz może być również wyposażony we wskaźnik zegarowy. W tego typu narzędziach podczas dokręcania wynik pomiaru wartości momentu obrotowego jest widoczny na okrągłym wskaźniku zegarowym. Czerwona wskazówka na tarczy po zakończeniu dokręcania wyznacza maksymalną osiągniętą wartość. Bardziej zaawansowane opcje oferują użytkownikowi narzędzia dynamometryczne elektroniczne. Wyposażone są one w wyświetlacze, wykonane np. w technice LCD lub OLED. Przejrzysty interfejs graficzny, dostępny często również w języku polskim, pozwala na konfigurację różnych opcji, np. aktualnej daty, zmiany jednostek. Wykonane pomiary mogą być zapisywane w pamięci urządzenia. W bardziej zaawansowanych modelach za pośrednictwem złącza USB można je następnie przesłać do komputera. Dostępne są również wersje bezprzewodowe, które wynik pomiaru przesyłają do specjalnej stacji i następnie do komputera. Gdy użytkownik korzysta z klucza i podczas dokręcania połączenia osiągnie zadany moment, zostanie o tym powiadomiony stosownym alarmem dźwiękowym i wizualnym. Zwłaszcza ten ostatni będzie nieoceniony podczas pracy w hałaśliwym środowisku. W trakcie pracy na wyświetlaczu można śledzić moment obrotowy. Ekran jest podświetlany, co ma duże znaczenie, gdy działamy w środowisku o słabej widoczności.
Högert Technik HT1R334
Proline 48794
W pracach mechanika czy domowych przydatny będzie 131 elementowy zestaw narzędziowy. Nasadki, końcówki i akcesoria wykonane zostały z wysokogatunkowej stali stopowej chromowo-wanadowej, co wpływa na ich wytrzymałość i odporność na odkształcenia. Wszystkie te elementy są odkuwane matrycowo. Natomiast precyzyjny mechanizm zapadkowy grzechotki (72 zęby) wykonany został ze stali stopowej chromowo-molibdenowej, zwiększającej trwałość mechanizmu oraz precyzję wykonywanej pracy. Dzięki temu również grzechotki mogą być przeznaczone do pracy przy dużych obciążeniach. Warto zwrócić uwagę na pakowanie narzędzi w dwukolorową walizkę, posiadającą metalowe klamry i zawiasy. Dodatkowo, poziomy układ poszczególnych elementów zapewnia praktyczność w użytkowaniu. Nowy zestaw objęty został 25-letnią gwarancją.
Dokładność pomiaru momentu obrotowego narzędzia może być różna. Na przykład w wypadku kluczy nasadowych może to być ±4 proc., a wkrętaków ±6 proc. O tym, jaka wartość dotyczy konkretnego urządzenia, informuje producent w instrukcji lub specyfikacji technicznej. Potwierdzeniem jakości urządzenia powinien być dołączony do niego certyfikat kalibracji, w którym producent informuje, przez jaki czas ważna jest kalibracja – może to być na przykład rok. Po tym okresie urządzenie należy oddać do kalibracji, a po jej wykonaniu instytucja dokonująca kalibracji powinna wystawić certyfikat ją potwierdzający. Czynności kalibracyjne opisywane są przez normę ISO 6789. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby odbyć odpowiednie szkolenie, wyposażyć się w odpowiedni sprzęt oraz samodzielnie dokonywać kalibracji narzędzi.
System oznaczenia kolorystycznego „Take it easy” marki Wera.
Stosowane są dwie ogólne klasyfikacje kluczy – metryczna i calowa. W milimetrach lub calach podaje się odległość między szczękami w kluczu. W całej Europie najczęściej mamy do czynienia z klasyfikacją metryczną. Jeśli np. na prostym kluczu płaskim są liczby 20 po jednej i 22 po drugiej stronie narzędzia, wskazują one wymiary między szczękami po jednej i po drugiej stronie w milimetrach. Nie oznacza to, że takiego klucza używa się do śrub M20 i M22, ponieważ oznaczenie w śrubach dotyczy średnicy gwintu. Pomocne w doborze kluczy do wymiarów śrub i nakrętek są stosowne tabele. Na drugiej stronie narzędzia powinien być wytłoczony skład stopu, z którego zostało wykonane narzędzie, na przykład stal chromowo-wanadowa (CrV). Większość narzędzi ręcznych wykonana jest ze stali stopowej z różnymi dodatkami, np. CrV, CrNi, CrMo. Stal CrV, czyli chromowo-wanadowa, należy do najpopularniejszych stosowanych materiałów. Chrom sprawia, że jest ona bardziej podatna na hartowanie oraz ma zwiększoną odporność na powstawanie rdzy, z kolei dzięki wanadowi zwiększa się ciągliwość stali w trakcie obróbki termicznej, jest więc ona odporniejsza na wysokie temperatury i deformacje. Stal chromowo-niklowa (CrNi) ma bardzo dużą odporność na działanie czynników korozyjnych, np. wody morskiej lub kwasu siarkowego, wyróżnia się także żaroodpornością i żarowytrzymałością. Z kolei stal chromowo-molibdenowa (CrMo) jest lekka, więc klucz tak samo wytrzymały może mieć mniejszą masę. Molibden zwiększa także rozciągliwość stali w wysokich temperaturach i zapobiega deformacjom, tak że stop jest odporny na korozję w wilgotnym i kwaśnym środowisku
Högert Technik HT1R397
Högert Technik HT1R440
Zestawy narzędzi ręcznych sprzedawane są w różnych wersjach – od tych w małych organizerach po rozbudowane zestawy dostarczane w solidnych walizkach lub skrzynkach. Z pewnością spełnią one wymagania zwłaszcza tych profesjonalistów, którzy często przewożą swój sprzęt do prac montażowych, naprawy czy konserwacji sprzętu. Jeśli narzędzia trzeba mieć zawsze pod ręką i uporządkowane, pomocne są skrzynki narzędziowe i organizery, często kierowane do konkretnych branż. Producenci oferują zarówno same skrzynki, które można uzupełnić o już posiadane narzędzia lub wyposażyć je odpowiednimi wkładami, jak i gotowe zestawy. W ofercie znajdziemy tradycyjne skrzynki otwierane na boki na kształt litery V czy też takie wyposażone w niewielkie szuflady. Wykonane mogą być z blachy stalowej lub też lżejszych tworzyw sztucznych, np. poliwęglanu. Skrzynka powinna mieć możliwość zamknięcia na kłódkę, dzięki czemu użytkownik zabezpieczy narzędzia podczas pracy w terenie. Na pokrywie skrzynki mogą być umieszczone organizery, przeznaczone np. do przechowywania kluczy czy wkrętaków. Zatrzaski i zapięcia skrzyni powinny być wykonane z trwałych materiałów, np. aluminium. Po otwarciu skrzynki jej wyższy poziom może być wyjmowany i wyposażony w uchwyt, co ułatwia dostęp do niżej zgromadzonych narzędzi. W pokrywie często umieszczone są również pojemniki na drobne przedmioty, np. nakrętki lub wkręty. Duże skrzynki o większej ładowności mogą być wyposażone w kółka, które pozwolą na ich wygodny transport. Skrzynka jest wtedy ciągnięta za aluminiową teleskopową rączkę. Do przechowywania drobnych materiałów, takich jak wkręty, nakrętki, wykorzystać można praktyczne organizery. Regulowane przegrody umożliwiają dopasowanie do potrzeb, a przezroczysta pokrywa ułatwia znalezienie niezbędnego sprzętu.
Wielu użytkowników poszukuje uniwersalnego narzędzia do wykonywania połączeń śrubowych, o jak najszerszym zakresie zastosowania. Szczęki kluczy samonastawnych Joker 6400 automatycznie dostosowują się do różnych rozmiarów śrub. Bezstopniowo regulowane i równolegle prowadzone szczęki zastępują kilka pojedynczych wymiarów klucza płaskiego. Po osadzeniu na nakrętce sześciokątnej lub śrubie narzędzie samoczynnie dopasowuje się do wymaganej wielkości. Zintegrowany mechanizm dźwigni bezpiecznie zaciska śrubę sześciokątną lub nakrętkę pomiędzy szczękami, co znacznie zmniejsza ryzyko ześlizgnięcia i uszkodzenia oraz skraca czas pracy. Mechanizm zapadkowy zapewnia szybkie i płynne wkręcanie bez przerywania ruchu. Dzięki zastosowaniu pryzm można uzyskać kąt działania wynoszący zaledwie 30°. Konstrukcja jednoramienna w połączeniu z mechanizmem zapadkowym i pryzmami umożliwia pracę nawet w wąskich przestrzeniach. Zestaw czterech kluczy Joker 6004 z mechanizmem samoregulacji i mechanizmem zapadkowym pokrywa wymiary metryczne i calowe w zakresie od 7 do 19 mm lub od 1/4 do3/4 cala. Etui na klucze dzięki rzepom nadaje się do montażu na ścianie, półce, wózku warsztatowym.
Zestaw kluczy może być umieszczony najczęściej w solidnej walizce, wygodnej w transporcie. Warto zwrócić uwagę na jej trwałość i materiały, z których jest wykonana. Tworzywo sztuczne powinno być wytrzymałe, a elementy umieszczone blisko siebie, dzięki czemu walizka zachowa kompaktowe wymiary. W razie zagubienia elementu zestawu lub jego uszkodzenia producenci zazwyczaj umożliwiają dokupienie pojedynczych komponentów.
© 2023 InfoMarket