Wkręcanie i wiercenie w domu i nie tylko

Wkrętarki i wiertarkowkrętarki należą do najpopularniejszych elektronarzędzi. Przydają się nie tylko przy skręcaniu mebli, ale również z powodzeniem zastąpią tradycyjne wiertarki o małej mocy. Są przy tym znacznie wygodniejsze w użytkowaniu.

To właśnie wszechstronność sprawiła, że nie tylko profesjonaliści, ale i konsumenci pokochali wiertarkowkrętarki. Szczególnie dużą popularnością cieszą się modele akumulatorowe – to zasługa coraz wydajniejszych standardów zasilania. Obecnie nawet za kilkaset złotych kupimy sprzęt, który pozwoli nie tylko na wkręcanie wkrętów, ale nawet wywierci otwory w ścianie, np. żeby zawiesić karnisze, nowy telewizor czy lustro. Można więc stwierdzić, że urządzenie takie powinno się znaleźć w praktycznie każdym domu.

Wkrętaki akumulatorowe

To niewielkie urządzenia, szczególnie przydatne do lekkich prac, zwłaszcza tam, gdzie nie ma miejsca na zastosowanie większego i mocniejszego urządzenia. To bardzo małe i lekkie narzędzia przeznaczone do prac związanych na przykład z montażem mebli czy przykręcania śrubek w urządzeniach elektronicznych. Ich zaletami są relatywnie niska cena i duża dostępność. Urządzenia tego typu w gospodarstwie domowym skutecznie zastępują śrubokręt. Można wybierać spośród dwóch typów konstrukcyjnych tego narzędzia, gdyż mogą mieć formę pistoletu lub przypominać ręczny śrubokręt. Konstrukcja niektórych wkrętarek kompaktowych pozwala na ustawianie rękojeści w kilku pozycjach w zależności od wykonywanego zadania. To cecha szczególnie przydatna podczas pracy w trudno dostępnych miejscach, takich jak narożniki czy wnętrza szafek. Kompaktowe wkrętarki zasilane są zazwyczaj akumulatorami litowo-jonowymi o napięciu 3,6 V, umieszczonymi w rękojeści. W zestawie z samym wkrętakiem sprzedawane są najczęściej spotykane końcówki wkręcające, tzw. bity.

Coraz większą popularnością cieszą się kompaktowe wiertarkowkrętarki zasilane akumulatorami 12 V. Są cenione za niewielkie wymiary i masę.

Wiertarkowkrętarki

To najpopularniejszy typ wkrętarek. Mają kształt zbliżony do wiertarek kompaktowych typu pistoletowego i wyposażone są w sporej pojemności akumulator montowany poniżej rękojeści. Oczywiście, na rynku dostępne są również wiertarkowkrętarki sieciowe, ale mają one zastosowanie głównie do takich prac, przy których nie zachodzi potrzeba przemieszczania się z narzędziem. Oprócz wkręcania różnego rodzaju wkrętów i śrub wiertarkowkrętarki mogą wykonywać otwory przy pomocy wierteł w dość miękkich materiałach, takich jak drewno, materiały drewnopochodne, tworzywa sztuczne, aluminium, gazobeton czy bloczki keramzytowe. Większością nawet najprostszych urządzeń można wykonywać otwory cylindryczne. Najmocniejsze na rynku wkrętarki dysponują napięciem nawet 36 V ale dostępne są także nieco słabsze urządzenia, o napięciu 14 czy 12 V. Popularnym standardem i kompromisem pomiędzy gabarytami, a wydajnością są wkrętarki z akumulatorami 18 V. Wiertarkowkrętarki są zazwyczaj wyposażone w regulację momentu obrotowego oraz prędkości obrotowej. Regulacja tego ostatniego parametru może być stopniowa lub płynna. Dużym udogodnieniem jest sprzęgło bezpieczeństwa. Zatrzymuje ono silnik, gdy wiertło lub bit napotka za duży opór.

Wiertarkowkrętarki udarowe

Charakteryzują się podobnymi parametrami jak zwykłe wiertarkowkrętarki, jednak są wyposażone w mechanizm udarowy. Udar w tego typu urządzeniach w większości modeli generowany jest mechanicznie. Udar mechaniczny jest zwyczajnie lżejszy i prostszy od pneumatycznego, co w tak kompaktowych urządzeniach jak wiertarkowkrętarki ma spore znaczenie. Wadą tego typu rozwiązania jest mniejsza energia udaru, jednak we wkrętarkach, które i tak mają niewielką moc i ograniczenia wynikające z zasilania, ma to drugorzędne znaczenie. Dzięki zastosowaniu mechanizmu udarowego wiertarkowkrętarki można wykorzystywać do wykonywania otworów w twardych i trudnych materiałach, jak beton czy mur. W wielu lekkich zadaniach mogą z powodzeniem zastąpić tradycyjną wiertarkę udarową.

Nasadki udarowe Högert Technik

W pracy z kluczami udarowymi duże znaczenie ma wytrzymałość. Dlatego też ważne jest, aby stosować odpowiednie akcesoria. Nasadki udarowe Högert Technik zostały wykonane z wysokogatunkowej stali stopowej chromowo-molibdenowej, zwiększającej trwałość produktu, metodą odkuwania matrycowego. Występują w wersji z napędem 3/4 cala (rozmiary od 19 do 46 mm) oraz 1 cal (rozmiary od 27 do 36 mm). W przypadku pracy w miejscach trudno dostępnych można je uzupełnić o przedłużki udarowe. Model HT4R315 ma długość 175 mm, a HT4R316 – 250 mm. Oba wykorzystują napęd 3/4 cala. Do napędu 1-calowego polecana jest przedłużka HT4R320 o długości 250 mm.

Klucze udarowe i zakrętarki

To jedne z największych przedstawicieli „gatunku” wkrętarek. Bardzo popularne w warsztatach samochodowych, w dzisiejszych czasach już chyba żaden mechanik nie wyobraża sobie pracy bez tego typu maszyny. Dysponują bardzo dużym momentem obrotowym, potrzebnym do odkręcania i zakręcania śrub i nakrętek o dużych średnicach. Udar pomaga odkręcić oporne śruby, na przykład mocujące koła samochodu ciężarowego. Oczywiście, istnieje możliwość wykorzystania zakrętarki czy klucza jak standardowej wkrętarki, jednak większa masa i wymiary urządzenia zmniejszają ergonomię pracy.

Zaletą urządzeń akumulatorowych jest możliwość zasilenia jedną baterią kilku różnych elektronarzędzi.

Wkrętarki specjalistyczne

Przykładem takich urządzeń są wkrętarki do płyt gipsowo-kartonowych czyli profesjonalne urządzenia do powtarzalnego wkręcania dużej liczby wkrętów. Zazwyczaj nie mają sprzęgła ograniczającego moment obrotowy (choć są wyjątki), lecz ogranicznik głębokości wkręcania. Jak dotąd najpopularniejsze były modele zasilane sieciowo, jednak i tutaj technika akumulatorowa wkracza wielkimi krokami. Urządzenia te mogą być wyposażone w specjalne magazynki i podajniki wkrętów na taśmie, co zdecydowanie ułatwia i dzięki automatyzacji przyspiesza pracę. Wkrętarki kątowe to specyficzne urządzenia służące do pracy w miejscach o ograniczonym dostępie, np. przy montażu mebli czy samochodów. Z reguły zasilane są z własnego akumulatora, co dodatkowo zwiększa mobilność maszyny. Obudowa tego typu wkrętarki ma podłużny, owalny kształt. Na jednym z jej końców znajduje się głowica. Zazwyczaj jest ona na stałe położona w orientacji prostopadłej do silnika i obudowy. Istnieją też wkrętarki, w których głowicę można przestawiać, zmieniając kąt jej nachylenia względem silnika. Poza tym wkrętarki kątowe są pełnoprawnymi wiertarkami. Większość ma też sprzęgło ograniczające moment obrotowy.

Moc silnika

Od niej zależy, do jakich prac będzie można wykorzystać dane urządzenie. Małe wkrętarki mają silniczki o mocy kilkudziesięciu watów. Duże urządzenia z przekładniami i udarem mogą generować moc dochodzącą do 750 W. Nie jest to parametr często podawany w wypadku wkrętarek akumulatorowych. Znacznie częściej informuje się o napięciu zasilającym. Napięcie 3,6 V jest stosowane we wkrętakach, 10,8 oraz 12 V w kompaktowych wiertarkowkrętarkach a 18 i 36 V w najbardziej wydajnych wiertarkowkrętarkach na rynku. Należy też sugerować się informacją o średnicy wykonywanych otworów.

Komfortowa praca z systemem Makita CXT

Kompaktowe elektronarzędzia akumulatorowe zasilane napięciem 12 V cieszą się coraz większą popularnością. Wykonawcy doceniają niewielkie wymiary, które pozwalają na swobodną pracę. Wydajność również jest wystarczająca do większości prac. Akumulatorowa wiertarkowkrętarka HP333 udarowa marki Makita należy do systemu CXT, oferującego kilkadziesiąt różnych elektronarzędzi. Jej maksymalny moment obrotowy to nawet 30 Nm, może wykonywać otwory w drewnie o średnicy do 21 mm. W zależności od akumulatora jej masa to nie więcej niż tylko 1,3 kg.

Moment obrotowy

To parametr istotny przy wyborze wkrętarek, podawany w Nm (niutonometrach). Określa, z jaką siłą będą wkręcane śruby, a tym samym jak głęboko mogą zostać osadzone. Niektóre modele mają specjalne ustawienie momentu obrotowego umożliwiające wiercenie.

Producenci mogą podać dwie różne wartości dla:

• wkręcenia miękkiego – dotyczy materiałów miękkich. Moment obrotowy rośnie równomiernie wraz z głębokością wkręcanego wkrętu;
• wkręcania twardego – dotyczy materiałów twardych. Moment obrotowy rośnie bardzo wolno, by w końcowej fazie gwałtownie zwiększyć się.

Im większa wartość maksymalnego momentu obrotowego, tym większe wkręty można wkręcać i wiercić szersze otwory. Najmniejsze modele wkrętarek osiągają moment obrotowy rzędu 5–10 Nm. To wartość wystarczająca do szybkiego przykręcenia śrubki w meblu. Wiercenie czy wkręcanie wkrętów samowiercących wymaga większego momentu, powyżej 10 Nm. Popularne wiertarkowkrętarki akumulatorowe klasy 18 V dysponują momentem w okolicach 40 Nm. Najmocniejsze klucze udarowe generują potężny moment obrotowy przekraczający nawet 1100 Nm.

Wiertarkowkrętarki akumulatorowe z udarem w lekkich pracach mogą konkurować nawet z wiertarkami udarowymi.

Liczba biegów

Wiertarkowkrętarki mogą być wyposażone w co najmniej dwa biegi. Pierwszy ustawia mniejszą szybkość i wyższy moment obrotowy, dzięki czemu urządzenie bardzo dobrze radzi sobie z wkręcaniem wkrętów. Drugi bieg jest przygotowany z myślą o wierceniu, przez co narzędzie ma ustawione szybkie ruchy obrotowe.

Prędkość obrotowa

Im większa jest wartość tego parametru, tym większa wydajność narzędzia. Im więcej biegów ma przekładnia, tym większe zakresy prędkości obrotowej można uzyskać. Na najniższym biegu uzyskuje się najwyższy moment obrotowy. Najwyższy bieg służy do wiercenia w bardzo twardych materiałach.

Maksymalna średnica wiercenia

Uzależniona jest m.in. od mocy silnika. Ta wartość nominalna określa, jak duże otwory można wywiercić w danym materiale. Producenci zazwyczaj określają maksymalną średnicę wiercenia w trzech podstawowych materiałach: drewnie, metalu i betonie, jeśli wiertarka wyposażona jest w mechanizm udarowy.

Regulacja obrotów

Popularne modele wiertarkowkrętarek wyposażane są w proste układy regulacji obrotów (w zasadzie ograniczniki obrotów), które nie zapewniają precyzyjnego utrzymania nastawionej prędkości. Niektóre modele wyposażone są w układ stabilizacji obrotów niezależny od obciążenia, co jest szczególnie przydatne, gdy przy małej prędkości obrotowej występują duże opory. Urządzenia takie mają najczęściej również wyłącznik przeciążeniowy, który zapobiega przegrzaniu silnika pod dużym obciążeniem.

Częstotliwość udaru

Parametr ten oznacza liczbę udarów w ciągu minuty. Dotyczy wiertarkowkrętarek, zakrętarek i kluczy udarowych.

Silnik wiertarkowkrętarki

Sercem maszyny jest silnik elektryczny, który pobiera energię z sieci poprzez kabel zasilający bądź też, w wypadku urządzeń bateryjnych, czerpie ją z akumulatora. Tradycyjnie w narzędziach o napędzie elektrycznym sieciowym stosowane są silniki komutatorowe prądu stałego, wyposażone w szczotki węglowe, których zadaniem jest zasilenie uzwojenia wirnika. Ponieważ szczotki węglowe zużywają się, bardzo istotnym elementem dbałości o sprawne działanie narzędzia jest systematyczna ich wymiana (bardzo ważne jest, aby stosować tylko oryginalne szczotki węglowe, stosowanie zamienników jest zazwyczaj jedynie pozorną oszczędnością). Niestety, powoduje to przestoje w pracy takim narzędziem, a także zwiększa koszty eksploatacji. Dlatego rynek zdobywają narzędzia akumulatorowe, w których producenci stosują silniki bezszczotkowe. Silnik bezszczotkowy to rodzaj silnika elektrycznego zasilanego przez prąd stały, w którym zamiast szczotek zastosowano elektrycznie sterowany komutator, cewki są nieruchome wewnątrz obudowy, a magnesy znajdują się na wirniku. Główną zaletą silników bezszczotkowych są trwałość oraz niezawodność wynikająca z wyeliminowania z konstrukcji szczotek, będących najczęstszą przyczyną awarii oraz najszybciej zużywającym się elementem mechanicznym silnika. Obecnie większość marek elektronarzędzi ma ofercie sprzęt z takim napędem. Zastosowanie silników elektrycznych, w których nie stosuje się szczotek, poprawia komfort i ekonomikę pracy, gdyż silniki bezszczotkowe pracują ciszej oraz wydajniej. Jednocześnie silniki te są mniejsze i lżejsze od tradycyjnych, co przekłada się na masę oraz wymiary narzędzia. Poprawa efektywności pracy w porównaniu do tradycyjnych silników jest wynosi ok. 40 proc. na jednym ładowaniu akumulatora. Elektronarzędzia z takimi silnikami polecamy zwłaszcza profesjonalistom.

Na rynku nie brakuje produktów specjalistycznych, np. wiertarkowkrętarek kątowych czy do płyt GK.

Udar mechaniczny

Wiertarkowkrętarki udarowe wyposażone są w mechanizm udarowy – mechaniczny. Jest on generowany przez niespasowane ze sobą zębatki. Pozwala na wiercenie otworów o niewielkiej średnicy (do 16 mm) w materiałach twardych.

Bezkompromisowe wkręcanie i wiercenie z Hikoki DV36DA

Wiertarkowkrętarka udarowa DV36DA to szczytowe osiągnięcie inżynierów Hikoki. Została wyposażona w silnik bezszczotkowy i jest zasilana akumulatorem Mutli Volt o napięciu 36 V. To pozwala na osiągnięcie takich parametrów jak moment obrotowy 138 Nm czy średnica wiercenia w cegle nawet 20 mm i 102 mm w drewnie.

Rozwiązania we wkrętarkach

W przedniej części korpus łączy się z uchwytem mocującym osprzęt, w którym wymiana akcesoriów odbywa się już bezkluczykowo. Regulacja sprzęgła znajduje się na pokrętle z przodu lub z tyłu korpusu. Wiele wkrętarek wyposażonych jest w dodatkowe oświetlenie przestrzeni roboczej, realizowane w technice LED. Diody mogą być umieszczone w okolicy wrzeciona lub na uchwycie, tuż nad akumulatorem. Mocne wkrętarki do ciężkich prac wyposażone są zazwyczaj w dodatkową rękojeść boczną. Wygodę użytkowania zwiększa pokrycie rękojeści głównej i dodatkowej (jeśli taka w danym modelu występuje) antypoślizgowym tworzywem. Dodatkowo komfort zwiększają specjalne przywieszki do mocowania narzędzia przy pasie, a także umieszczone w obudowie schowki na bity. Ciekawym rozwiązaniem jest także przymocowanie do obudowy specjalnych magnetycznych płytek, do których można „przykleić” nieużywane w danym momencie bity.

Nie można również zapominać o odpowiednim osprzęcie. Zwłaszcza w profesjonalnych pracach należy pamiętać o użytkowaniu np. dobrej jakości bitów.