Jakie prawa obowiązują przy sprzedaży między osobami prywatnymi?

Bardzo często oprócz zakupów w sklepach stacjonarnych robimy zakupy przez internet. Klient będący osobą fizyczną może być zarówno kupującym, jak i sprzedającym. Wtedy nie mamy do czynienia z konsumentem i przedsiębiorcą a z dwoma osobami prywatnymi. Powstaje wówczas wiele pytań natury prawnej. Jakie są prawa i obowiązki osób prywatnych? Czy stosujemy do nich przepisy o sprzedaży konsumenckiej? Czy odpowiadają za wady rzeczy sprzedanej w ramach rękojmi? Czy można odesłać rzecz kupioną od osoby prywatnej?

Do sprzedaży między dwoma osobami prywatnymi nie stosuje się przepisów o sprzedaży konsumenckiej. Zgodnie z kodeksem cywilnym konsumentem może być osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarcza lub zawodową.

W umowach miedzy osobami prywatnymi strony mogą kształtować swoje umowy w dowolny sposób. Ograniczeniem jest, że postanowienia te nie mogą sprzeciwiać się właściwości ( naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Pierwszym podstawowym pytaniem jest, czy można odesłać produkt kupiony przez internet od osoby prywatnej?

Zgodnie z ustawą o prawach konsumenta konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów.

Jednakże to prawo nie dotyczy osób prywatnych, które sprzedają rzeczy przez internet. Wynika to z faktu, że osoba fizyczna okazjonalnie sprzedająca rzecz przez internet nie jest przedsiębiorcą i nie prowadzi działalności gospodarczej. Poza tym umowa sprzedaży zawarta między dwoma osobami prywatnymi nie ma charakteru umowy konsumenckiej.

Oznacza to, że sprzedający nie ma obowiązku przyjmowania odesłanego produktu, chociażby kupujący zachował 14-dniowy termin do odesłania produktu.

Dla przykładu, Pani Joanna kupiła przez internet od Pani Ewy używany telewizor i po otrzymaniu stwierdziła, że jest za duży i chciałaby go odesłać. Wypełniła druk oświadczenia o odstąpieniu od umowy zgodnie z wymogami przepisów ustawy o prawach konsumenta. Czy mogła w tej sytuacji odesłać telewizor i odstąpić od umowy?

Otóż kupującemu w tym przypadku nie przysługuje status konsumenta i nie może skorzystać z prawa odstąpienia od umowy. Sprzedawca nie ma więc obowiązku przyjęcia odesłanej rzeczy.

Nie oznacz to, że kupując od osoby prywatnej klient jest pozbawiony ochrony prawnej. Sprzedający odpowiada względem kupującego, jeżeli rzecz będąca przedmiotem sprzedaży jest wadliwa i nie nadaje się do użytku. W takim przypadku można korzystać z rękojmi i na jej podstawie dochodzić swoich praw. Jeżeli kupiony od osoby prywatnej  telewizor nie działa to klient może odstąpić od umowy i żądać zwrotu pieniędzy. Wówczas można rzecz odesłać i czekać na zwrot gotówki.

Zgodnie z art. 558 kc strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć ograniczyć lub wyłączyć. Jednakże wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym.

Oznacza to, że rękojmia nie będzie obejmowała wad towaru, o których sprzedawca pisał w opisie sprzedawanej rzeczy. Wówczas kupujący nie będzie mógł odesłać rzeczy i  żądać zwrotu gotówki w ramach rękojmi.

Inaczej jest w sytuacji, gdy sprzedawca podstępnie zataił wadę. Wówczas wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, a klient może dochodzić swoich roszczeń. Warto więc dokładnie czytać opisy produktów, które zamierzamy kupić przez internet.

Robiąc zakupy na odległość należy zwracać uwagę, czy sprzedającym jest osoba prywatna, czy też przedsiębiorca. W pierwszym przypadku prawa kupującego są nieco ograniczone. Nie może on odstąpić od umowy i odesłać rzeczy bez podawania przyczyny w terminie 14 dni. Jest to dość istotne ograniczenie, gdyż kupując przez internet klienci często korzystają z tej możliwości.

                                                                                                                      Anna Golas