Odkurzacz nie tylko do warsztatu

Odkurzacze przemysłowe zasadą działania nie różnią się znacznie od tradycyjnych, domowych modeli. Jednak ze względu na wzmocnioną konstrukcję i zastosowane rozwiązania techniczne mogą być wykorzystywane w warunkach znacznie trudniejszych, np. na placu budowy. Do odkurzania trudnych zabrudzeń niezbędna jest również duża moc ssania.

Porządek i brak pyłów mają olbrzymi wpływ nie tylko na komfort pracy, ale też na zdrowie osób przebywających w warsztacie, zakładzie produkcyjnym czy też w remontowanych pomieszczeniach. Odpowiednio dobrany odkurzacz przemysłowy pozwoli zadbać o jedno i drugie. Czym jednak różni się taka maszyna od zwykłego domowego urządzenia? Czy warto inwestować w taki sprzęt?

Odkurzacze warsztatowe nie tylko pochłaniają to, co zostało nagromadzone na powierzchni (np. na podłodze), ale również drobinki unoszące się w powietrzu, powstające np. podczas procesu frezowania, szlifowania czy piłowania. Jednym z najbardziej wymagających rodzajów zanieczyszczeń jest pył gipsowy.

Wybór odkurzacza warsztatowego nie jest, wbrew pozorom, rzeczą łatwą. Modele te są zwykle bardziej rozbudowane od urządzeń stosowanych w gospodarstwie domowym. Przy wyborze odpowiedniego modelu odkurzacza warto zwrócić uwagę nie tylko na parametry techniczne sprzętu, ale również na jego późniejsze przeznaczenie i to, czy dany model będzie w pełni odpowiadać naszym potrzebom. Wiele osób zwraca uwagę także na cenę sprzętu. Trzeba jednak liczyć się z tym, że modele warsztatowe są droższymi konstrukcjami od klasycznych odkurzaczy stosowanych w domowym zaciszu. Z drugiej jednak strony warto poznać ofertę rozmaitych producentów, aby znaleźć gdzieś ten „złoty środek” i wybrać model nie tylko najkorzystniejszy cenowo, ale też dobrze wyposażony.

Przy wyborze odkurzacza istotnym kryterium powinna być szacowana częstość jego używania. Jeżeli będziemy z niego korzystać tylko sporadycznie, jedynie do posprzątania miejsca pracy, wówczas wystarczy tańsze, prostsze konstrukcyjnie urządzenie. Jeśli jednak odkurzacz będzie regularnie wykorzystywany podczas pracy z rozmaitymi elektronarzędziami, wtedy niezbędne może okazać się droższe, mocniejsze i wytrzymalsze urządzenie.

Jak działa taki odkurzacz? Ogólnie rzecz ujmując, silnik w odkurzaczach wytwarza siłę ssania, dzięki której zanieczyszczenia zbierane są do zbiornika na kurz lub worka, do którego trafiają przez szczotkę lub ssawkę, system rur oraz wąż. Silnik odkurzacza przemysłowego musi być na tyle mocny, żeby poradził sobie z różnymi zanieczyszczeniami – nie tylko kurzem czy pyłem, ale także kawałkami gruzu czy, w wypadku odkurzaczy do czyszczenia na mokro, również z rozmaitymi płynami.

Klasy odkurzaczy warsztatowych

Zgodnie z odpowiednimi normami dotyczącymi systemu klasyfikacji pyłów możemy wyróżnić 3 podstawowe klasy profesjonalnych odkurzaczy warsztatowych. Zostały im przyporządkowane 3 litery alfabetu: L, M i H. Oznaczenia te pochodzą od angielskich określeń (odpowiednio: low – niski, medium – średni i high – wysoki) powiązanych z wartością MAC (od ang. maximum allowable concentration – maksymalnego dopuszczalnego stężenia pyłu na stanowisku pracy). Ze względu na rodzaj zanieczyszczeń, do usuwania których służą odkurzacze, możemy wyróżnić następujące klasy tych urządzeń:

• L – klasa odkurzaczy wykorzystywanych przede wszystkim do prac remontowych i usuwania powstałego podczas nich pyłu i zabrudzeń. Modele klasy L nadają się do odkurzania drobniejszych, sypkich zabrudzeń, takich jak żwir czy piasek. Maksymalny współczynnik przepuszczania pyłu dla tej klasy wynosi poniżej 1 proc.;
• M – klasa odkurzaczy pozwalających m.in. na usuwanie zabrudzeń z drewna i materiałów drewnopodobnych, takich jak np. płyty MDF. Za pomocą tego typu modeli usuniemy pył, m.in. również z płyt gipsowych. Maksymalny współczynnik przepuszczania pyłu jest w tym wypadku mniejszy od 0,1 proc.;
• H – najbardziej wszechstronna klasa odkurzaczy warsztatowych, przeznaczona do pracy w ekstremalnie trudnych warunkach. Modele do niej należące pozwalają na usuwanie m.in. azbestu, pozostałości kadmu, niklu i ołowiu, wełny mineralnej, a nawet pleśni – bez zagrożenia dla zdrowia człowieka (dzięki wykorzystywanym filtrom). Współczynnik przepuszczania pyłu w klasie H nie przekracza 0,005 proc.

Dostępna jest także specjalna odmiana odkurzaczy do pyłów klasy pyłów palnych – materiałów powstałych przy obróbce aluminium, cynku, papieru, sadzy i lakierów proszkowych.

Parametry odkurzaczy

Jednym z najważniejszych parametrów technicznych odkurzacza jest moc wykorzystywanego w nim silnika. Jest to tzw. moc znamionowa. Odnosi się ona do poziomu mocy pobieranej przez urządzenie. Odpowiednio duża moc wpływa nie tylko na wygodną i skuteczną pracę z urządzeniem, ale również zwiększa bezawaryjność odkurzacza, zwłaszcza podczas intensywnej eksploatacji sprzętu. Turbina ssąca zapewnia dużą skuteczność zasysania drobnych i lekkich pyłów, ale również grubych nieczystości (gruzu) oraz wody i innych niepalnych płynów. Ze względu na dużą moc odkurzacze warsztatowe mogą być wyposażane w system łagodnego rozruchu, który zabezpiecza przed przeciążeniem podczas włączania urządzenia.

Duża moc silnika wykorzystywanego w odkurzaczu nie musi jednak oznaczać dużej siły ssania. Z tego względu warto zwracać uwagę na minimalny przepływ powietrza (podawany w litrach powietrza na sekundę lub w metrach sześciennych na godzinę). Parametr ten jest często uwzględniany w specyfikacji technicznej przez producentów odkurzaczy przemysłowych. Dwa modele różnych producentów mogą mieć podobną moc silnika, a mimo to zupełnie odmienną wartość minimalnego przepływu powietrza. Im większy przepływ powietrza, tym większa wydajność odkurzacza.

Bardzo istotnym parametrem odkurzacza jest pojemność zbiornika. Renomowani producenci podają zazwyczaj nie tylko pojemność pojemnika brutto, ale także pojemność netto dla pyłu i wody. Na rynku dostępne są zarówno mniejsze, zaledwie kilkulitrowe konstrukcje, jak również potężne odkurzacze przemysłowe, których pojemność zbiornika przekracza 20, a nawet 30 l. Obudowa zbiornika, zależnie od modelu, może być wzmacniana różnorodnymi materiałami, które dodatkowo zabezpieczają ją przed uszkodzeniem. Do tego celu wykorzystuje się np. poliwęglan. Pojemny odkurzacz zapewni długą pracę bez konieczności stosowania przerw na usuwanie pyłów czy wody ze zbiornika. Odkurzacz może mieć wbudowany czujnik, który automatycznie wyłącza zasilanie odkurzacza przy osiągnięciu maksymalnego zapełnienia zbiornika. Rozwiązanie to przyczynia się również do zwiększenia trwałości filtra.

Do zobrazowania wydajności pracy odkurzacza wykorzystywany jest parametr podciśnienia. Jego wartość podawana jest najczęściej w kilopaskalach lub milibarach. To od niego zależy skuteczność oczyszczania powietrza w odkurzaczu. Należy jednak pamiętać, że parametr ten jest mierzony przy zamkniętym przepływie powietrza, co w konsekwencji daje wysokie wyniki. W rzeczywistych warunkach takich rezultatów nie jesteśmy w stanie osiągnąć. W związku z tym należy z dystansem podchodzić do niektórych danych w specyfikacjach. Wiele z nich dotyczy pomiarów związanych z samymi silnikami (bez obudowy). Należy też pamiętać, że parametry, a tym samym wydajność, odkurzacza mogą się pogorszyć, gdy filtry ulegną zabrudzeniu.

Warto zwrócić uwagę na długość kabla odkurzacza przemysłowego. Długi kabel zasilający skutecznie ułatwi wykonywanie pracy i umożliwi operowanie odkurzaczem na dużych powierzchniach roboczych. Zbyt krótki przewód może tylko powodować niechciane przerwy w odkurzaniu, z powodu konieczności przełączania się na inne gniazdo zasilające czy też stosowania przedłużacza. Całkowity zasięg odkurzacza jest sumą długości węża, rur oraz przewodu, jaki został w nim zastosowany.

Nie bez znaczenia jest też masa urządzenia. Z reguły jest to ponad 10 kg, a w wypadku niektórych modeli nawet ponad 20 kg. Między innymi ze względu na masę całkowitą odkurzacza istotna jest jego stabilność na podłożu. Przenoszenie i załadunek urządzenia ułatwiają natomiast koła transportowe. Zazwyczaj stosuje się cztery kółka, a w wypadku ciężkich modeli również specjalny wózek lub podstawę. Część modeli ma koła pokryte gumą, która gwarantuje łagodne przemieszczanie się odkurzacza i bezproblemowe pokonywanie progów. Istotny jest także poziom hałasu generowanego przez pracujący odkurzacz. Wartość natężenia dźwięku podawana jest w dB(A) (decybelach korygowanych krzywą „A”). Parametr ten, wbrew pozorom, jest bardzo istotny dla użytkownika, ponieważ wpływa na komfort odkurzania. Ma to znaczenie zwłaszcza podczas długiej pracy z odkurzaczem.

Dobrze wyposażone modele

Odkurzacze warsztatowe, mimo wzmocnionej konstrukcji, bardzo przypominają klasyczne modele, stosowane na co dzień w gospodarstwach domowych. Możemy się więc w zestawie spodziewać podobnego wyposażenia. Niezbędnym elementem każdego odkurzacza jest rura (najczęściej teleskopowa), połączona z odpowiednią szczotką (wyposażoną w funkcję regulacji pochylenia). Rury teleskopowe są znacznie wygodniejsze w użytkowaniu od klasycznych rur pozbawionych regulacji długości. Odpowiednio dobrana długość rury odkurzacza, dostosowana do wzrostu użytkownika, pozwoli odciążyć plecy i sprawi, że odkurzanie będzie bardziej komfortowe.

W komplecie dostępne są najczęściej odpowiednie końcówki ssące (uniwersalne, do większych zanieczyszczeń, a także specjalne wąskie nakładki ułatwiające odkurzanie w trudno dostępnych miejscach). Odkurzacz może mieć specjalny schowek na tego typu dodatki, aby użytkownik mógł mieć zawsze pod ręką odpowiednią końcówkę ssącą. Dobór odpowiedniej końcówki (jej kształtu czy rozmiaru) ma duży wpływ na skuteczność odkurzania. Im więcej w zestawie jest dodatkowych końcówek dostosowanych do czyszczenia konkretnych powierzchni, tym lepiej dla wymagającego konsumenta. Dostępne mogą być np. szczotki do parkietów, do twardych powierzchni, pędzle, ssawki szczelinowe, ssawki do tapicerki, ssawki do usuwania sierści zwierząt, ssawkoszczotki.

Czyszczenie filtra i inne rozwiązania

Odkurzacze przemysłowe wyposażane są w półautomatyczny lub automatyczny system oczyszczania filtra (wykorzystujący np. impulsy elektromagnetyczne).

W modelach półautomatycznych oczyszczanie uruchamiane jest za pomocą przycisku, umieszczonego zwykle na końcówce węża. Otrząsanie filtrów w modelach automatycznych uruchamia się, gdy siła ssania spada poniżej określonego poziomu. Takie rozwiązanie znacznie poprawia komfort wielogodzinnego korzystania z odkurzacza i zapewnia mu dłuższą pracę bez konieczności demontażu filtra i przeprowadzania ręcznego czyszczenia.

Odkurzacze mogą mieć filtr PET (pokryty politereftalanem etylenu). Dzięki temu są one odporne na wodę, a nawet jest możliwość ich mycia. Syntetyczna powłoka filtru, która jest wytworzona z dodatkiem poliestru, powoduje zwiększenie jego trwałości i odporności, co pozwoli na użytkowanie odkurzacza nawet w najcięższych warunkach. Niektóre modele odkurzaczy mogą być wyposażone w gniazdo sieciowe (230 V), co pozwoli wykorzystać je w połączeniu z zewnętrznym elektronarzędziem.

Rozwiązanie to może być wzbogacone o funkcję zdalnego sterowania. Pozwala ona na automatyczne załączenie odkurzacza w chwili włączenia np. szlifierki, bruzdownicy, młota czy innego elektronarzędzia, które zostało podłączone do gniazda zasilającego w odkurzaczu.

Przydatna może okazać się także funkcja nadmuchu. Ułatwi ona usuwanie zabrudzeń z trudno dostępnych miejsc i umożliwi szybkie i łatwe suszenie, np. farb lub innych łatwo schnących cieczy.

Uwaga! W specyfikacji technicznej producenci informują, jakie akcesoria dołączone są do urządzenia, a na stronach internetowych lub w katalogach można sprawdzić, jakie inne końcówki pasują do konkretnego modelu odkurzacza.

Z workiem lub bez

Odkurzacz może mieć montowany wewnątrz zbiornika worek, który wykorzystywany jest do gromadzenia drobnych pyłów i zanieczyszczeń, co umożliwi usuwanie ich ze zbiornika – wystarczy wyjąć i wyrzucić napełniony worek. Tego typu dodatek może nie znajdować się w wyposażeniu. Worek może być jednorazowy lub wielokrotnego użytku. Modele jednorazowe mogą mieć praktyczne, szczelne zamknięcie, które umożliwi bezpyłowe usuwanie odpadów z odkurzacza. Modele wielokrotnego użytku dostosowane są do klasy pyłowej i rodzaju odsysanych odpadów. Mogą być wykonywane z trójwarstwowego włókna poliestrowego o dużej wytrzymałości. Do pyłów klasy H stosuje się specjalnie zabezpieczone worki, zapewniające maksymalną izolację użytkownika od szkodliwych cząsteczek. Na rynku dostępne są także modele bezworkowe – podobnie jak w wypadku odkurzaczy domowych. Tego typu urządzenia mogą być wyposażone w filtr HEPA (skrót od High Efficiency Particulate Air). Odkurzacze bezworkowe nie tylko dobrze sprawdzą się do odkurzania trudnych, mocno zabrudzonych powierzchni w warsztacie czy na budowie, ale są też tańsze w eksploatacji od modeli wymagających wymiany wkładów, które czasem potrafią sporo kosztować.

Praca na mokro i na sucho

Jedną z ważniejszych funkcji odkurzaczy warsztatowych jest możliwość odkurzania nie tylko na sucho, ale również na mokro. Rozwiązanie to pozwala dostosować sposób pracy urządzenia do rodzaju zanieczyszczeń, które mają zostać usunięte. Możliwość wyboru trybu pracy sprawia, że sprzątanie w miejscu pracy jest nie tylko wygodne i szybkie, ale przede wszystkim skuteczne. Do usuwania pyłów wystarczy odkurzacz, który pracuje wyłącznie w trybie suchym. Z kolei odkurzanie na mokro może okazać się przydatne do czyszczenia m.in. tapicerki i wykładzin. Pozwala na usunięcie takich zabrudzeń z głębi materiału, które podczas odkurzania na sucho byłyby trudno dostępne.

Odkurzacze z pompą

Odkurzanie na mokro to jednak nie wszystko! Na rynku dostępne są nawet modele z pompą wodną. Tego typu urządzenia, oprócz klasycznej funkcji odkurzania, mogą służyć do szybkiego i wydajnego wypompowywania wody z niewielkich zbiorników wodnych, a także do sprzątania resztek wody. Pompa zanurzeniowa może mieć w przewodzie zintegrowany włącznik. Może okazać się przydatna np. w akcjach straży pożarnej, pracach porządkowych po powodziach, zalaniach lub podtopieniach.