Garnki elektryczne – wolnowary i szybkowary

Choć czas przygotowywania dań w wolnowarach i szybkowarach znacząco się różni, to urządzenia te mają cechy wspólne. Przede wszystkim oba pozwalają na przygotowywanie posiłków w tzw. garnku elektrycznym, Świetnie sprawdzą się więc w wypadku tzw. dań jednogarnkowych, jak risotto, gulasz, ale i wielu innych.

Bez wątpienia wolnowar czy szybkowar to urządzenia, które warto mieć w kuchni. Dodatkowo ich umiejętne użytkowanie pozwala znacząco skrócić czas przygotowania potraw. Klienci ceniący sobie wielofunkcyjność mogą zdecydować się na funkcjonalne multicookery, które mogą pracować nie tylko jako wolnowar lub szybkowar, ale również piec potrawy i mają rozbudowane programy automatyczne. Przed wyborem urządzenia warto wiedzieć, na jakie funkcje oraz parametry należy zwrócić uwagę.

Rodzaje wolnowarów

Zasada działania wszystkich wolnowarów jest podobna i różnice między urządzeniami to przede wszystkim jakość wykonania czy sposób sterowania. Dlatego na rynku możemy wyróżnić najbardziej zaawansowane wolnowary cyfrowe oraz podstawowe modele manualne. Jak sama nazwa wskazuje, wolnowar cyfrowy jest wyposażony w panel sterowania z wyświetlaczem oraz przyciskami lub pokrętłami. Dzięki nim możemy precyzyjnie sterować wszystkimi parametrami i funkcjami, np. timerem, automatycznym podgrzewaniem i innymi. Wolnowary manualne są wyposażone w pokrętła i brakuje w nich funkcji automatyzujących pracę, jednak są w stanie przygotować tak samo pyszne dania jak modele cyfrowe.

Wspomnieć można także o różnych multicookerach, które wyposażone są w funkcję wolnowaru. W praktyce jednak jest to odrębna kategoria urządzeń kuchennych, ponieważ jest to tylko jeden z trybów pracy.

Crock-Pot CSC052X; Salter EK2623RG; Camry CR 6410

Budowa wolnowaru

Pod względem konstrukcji wolnowar najbardziej przypomina garnek z pokrywą. Jest wyposażony w uchwyty ułatwiające przenoszenie, a z przodu ma umieszczony panel sterujący. Pokrywa jest transparentna i wykonana z hartowanego szkła, w trakcie pracy urządzenia możemy więc na bieżąco śledzić postęp w przygotowywaniu potrawy. Tym, co najważniejsze, jest misa, w której są przygotowywane potrawy. Jest to wyjmowane naczynie, zazwyczaj kamionkowe lub ze stopu metali pokrytego powłoką ceramiczną. Czyszczenie misy jest łatwe, a oprócz tego wygląda ona estetycznie, więc można bezpośrednio w niej serwować przyrządzone posiłki.

Elektryczne szybkowary są wyposażone w wygodne, cyfrowe panele sterujące. (Fot. Eldom)

Parametry wolnowaru

Gdy kupujemy wolnowar, możemy zwrócić uwagę na kilka ważnych parametrów. Dzięki nim łatwiej dobierzemy sprzęt do naszych potrzeb. Przede wszystkim znaczenie ma pojemność naczynia. Im jest większa, tym więcej porcji jedzenia przygotujemy. Kompaktowe modele mają misę o pojemności ok. 3,5 l. Jak informuje producent, to dobry wybór, jeśli przygotowujemy jedzenie dla 3-4 osób. Taki wolnowar sprawdzi się więc zarówno na rodzinnym obiedzie, jak i w mieszkaniu singla lub pary, gdzie gotuje się posiłki na kilka dni, a oprócz tego jest niewielki. Gdy często przygotowujemy dużo porcji jedzenia dla rodziny lub na przyjęcia, warto sięgnąć po wolnowar z większą misą. Dostępne na rynku modele mają pojemność nawet 7,5 l, a to pozwala na przygotowanie nawet 10 porcji, w takim naczyniu bez trudu zmieścimy nawet całego kurczaka. Pamiętajmy o tym, że przygotowane posiłki można zamrozić lub odgrzać następnego dnia. Rozmiar wolnowaru należy dobierać rozważnie, ponieważ jeśli przygotujemy za mało porcji, nie mamy możliwości szybkiego „dogotowania” potrawy. Jeśli potrzebujemy sprzętu naprawdę kompaktowego, można sięgnąć po najmniejsze modele dostępne na rynku, o pojemności 2 l.

Rozmiar misy jest powiązany z masą urządzenia. Najmniejsze wolnowary ważą ok. 4 kg, a te największe nawet ponad 6 kg. Warto to wziąć pod uwagę, zwłaszcza jeśli sprzęt ma użytkować starsza osoba. Co prawda, wolnowar rzadko przenosimy, jednak trzeba pamiętać, że to właśnie misa w dużej mierze wpływa na jego masę. Jeśli jest więc wypełniona po brzegi przygotowaną potrawą, to jej waga znacznie wzrasta.

Istotnym parametrem, jak praktycznie każdego elektrycznego urządzenia kuchennego, jest pobór mocy. Wolnowary należą do urządzeń energooszczędnych i w zależności od trybu pracy pobór mocy wynosi od kilkudziesięciu, w trakcie podtrzymywania temperatury, do kilkuset watów podczas gotowania z dużą wydajnością. Nawet największe modele rzadko pobierają ponad 300 W.

Crock-Pot CSC026X; Concept CK7000; Camry CR 6409

Funkcje i tryby pracy

Obsługa wolnowaru jest łatwa i wymaga jedynie chwili nauki. Podstawowe modele manualne są wyposażone zazwyczaj w pokrętła. W praktycznie wszystkich dostępnych na rynku urządzeniach znajdziemy trzy tryby pracy. Dostępne są dwa programy gotowania – „low”, tryb niskiego zużycia energii, w którym gotowanie odbywa się w mniejszej temperaturze, oraz „high”, który charakteryzuje się większą mocą i temperaturą. W praktyce w trakcie użytkowania tryby zmieniamy zgodnie z tym, co radzi przepis, dobierając je do określonych składników. Trzeci tryb to podtrzymywanie temperatury, które jest przydatne, gdy skończymy przygotowywać danie, jednak musimy jeszcze przez jakiś czas wstrzymać się z jego podaniem.

Większe możliwości pod względem funkcjonalnym dają wolnowary cyfrowe. To wynika, oczywiście, z bardziej zaawansowanego sterowania. Dzięki niemu część procesów można zautomatyzować. Dużym ułatwieniem jest timer, który programujemy, aby urządzenie pracowało we wcześniej wybranym trybie przez określony czas. Po zakończeniu gotowania automatycznie włączy się funkcja podtrzymywania temperatury. Dzięki temu wolnowar może działać w pełni samodzielnie, nie musimy mieć go stale pod kontrolą. Urządzenie jest również wyposażone w funkcję opóźnienia startu.

Crock-Pot CSC063X; Concept CK7001

Jak działa szybkowar?

W szybkowarze potrawy gotowane są zdrowo, a do tego znacznie szybciej za sprawą zwiększonego ciśnienia. To ono odpowiada za szybsze podwyższenie temperatury i krążenie ciepła, a to z kolei wpływa na zwiększenie szybkości gotowania. Jaki z tego wniosek? Ano taki, że zdrową potrawę z zachowaniem wszystkich wartości odżywczych można przyrządzić szybko (jak sama nazwa urządzenia wskazuje). Szybkowary są poręczne i praktyczne, choć mogą być niekiedy ciężkie (ich pogrubione dno i solidna obudowa to atuty!). Najczęściej wykonane są ze stali nierdzewnej lub aluminium. W tym ostatnim wypadku są nieco lżejsze.

Gorenje MC6MBK; Crock-Pot CSC027X; MPM MWO-01M

Szybkowary elektryczne

Modele elektryczne różnią się między sobą trybami gotowania, co jest związane z temperaturą, systemami zabezpieczeń oraz funkcjami, takimi jak na przykład automatyczne wyłączenie. Można je polecić użytkownikom, którzy nie potrzebują bardzo dużej pojemności i preferują samodzielne urządzenia. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby szybkowar elektryczny spakować i zabrać np. na wyjazd na działkę. Ich pojemność to zazwyczaj ok. 5 – 6 l. Główna zaleta szybkowaru elektrycznego to, oczywiście, bardziej rozbudowane sterowanie, a więc i większa automatyzacja pracy. Nie musimy kontrolować całego procesu gotowania, można go dobrać do potrawy, zaprogramować i po określonym czasie danie będzie gotowe do podania.

Szybkowar elektryczny jest wyposażony w elektroniczny panel sterowania, bardzo często z czytelną ikonografią. Zazwyczaj przyciski są dotykowe, a na cyfrowym wyświetlaczu można ustawić np. długość programu pracy. Urządzenie może mieć kilkanaście różnych trybów automatycznych, np. do pieczenia ciast, przygotowywania owoców morza, zupy, dżemów, gulaszu, jogurtu, pieczenia czy gotowania na parze. Każdy z trybów ma domyślny czas trwania, który można ewentualnie skrócić lub wydłużyć. Gdy czas dobiegnie końca, urządzenie automatycznie się wyłączy lub przejdzie w tryb podtrzymywania temperatury. Oprócz tego dostępne są tryby manualne, pozwalające na gotowanie z wysokim ciśnieniem lub bez niego. Czas pracy czy temperaturę gotowania ustawiamy w nim samodzielnie. Przydaje się to, gdy chcemy, aby potrawy był gotowe na określony czas.

Po zakończeniu gotowania, podobnie jak w tradycyjnym szybkowarze, należy otworzyć regulator ciśnienia, który da ujście gorącej parze znajdującej się w urządzeniu. Sprzęt również nagrzewa się, dlatego w trakcie pracy nie należy dotykać jego obudowy. Zaletą programatora jest także możliwość użycia funkcji opóźnionego startu. W zależności od modelu szybkowaru niektóre jego elementy można myć w zmywarce.

Eldom SW500 Perfect Cook; Crock-Pot SCCPBPP605-050

Zalety gotowania w szybkowarze

Przygotowywanie potraw w szybkowarze ma wiele zalet. Przede wszystkim samo gotowanie trwa krócej, więc oszczędzamy czas. Co jednak ważne, dotyczy to także zużycia energii elektrycznej. Moc szybkowaru to nawet 1000 W, jednak krótki czas pracy sprawia, że nie obciąży on znacznie domowego budżetu. Kolejne zalety dotyczą, oczywiście, smaku przygotowywanych posiłków, które są bardzo esencjonalne. Oprócz tego zawierają więcej witamin oraz substancji odżywczych, które podczas tradycyjnego gotowania zostałyby utracone wraz z parą. Dodatkowo dzięki temu podczas procesu gotowania w pomieszczeniu nie wydzielają się również nieprzyjemne zapachy, bowiem wszystkie składniki są szczelnie zamknięte w szybkowarze.