W zależności od zastosowań oraz obrabianych materiałów do szlifierek kątowych stosujemy różnego typu tarcze. (Fot. Rubi)

Tarcze do szlifierek

Skuteczność i wydajność szlifierki kątowej zależy nie tylko od jej mocy czy prędkości obrotowej, ale również od rodzaju tarczy, jaka zostanie w niej zamocowana. O tym, jakiej tarczy należy użyć, decyduje rodzaj prac, jakie zamierzamy wykonać. Inny rodzaj tarcz stosowany jest do cięcia, a inny do szlifowania. Tarcze szlifujące mają z reguły większą grubość od tarcz tnących. Tarcze do cięcia mają najczęściej grubość od 1 do 3 mm, a grubość tarcz do szlifowania może przekraczać nawet ok. 5 mm. Na tarczach napisane jest, do jakich materiałów są one przeznaczone, co znacznie ułatwia wybór tej najodpowiedniejszej. Podawana jest także maksymalna prędkość obrotowa wrzeciona, przy której tarcza może być wykorzystywana. Tarcza musi mieć odpowiednią średnicę, dopasowaną przede wszystkim do rozmiaru szlifierki i obsługiwanej przez nią wielkości tarcz. Zastosowanie zbyt dużej tarczy uniemożliwi założenie osłony przeciwiskrowej. Średnica otworu tarczy musi być dopasowana do wielkości trzpienia szlifierki. Nieprzestrzeganie tych zasad stwarza zagrożenie zdrowia użytkownika.

Dobór średnicy tarczy zależny jest też od rodzaju wykonywanej pracy i wpływa na jej efektywność. W drobnych pracach domowych sprawdzą się szlifierki i tarcze o średnicy 115 lub 125 mm, natomiast w profesjonalnych zastosowaniach na budowie czy w warsztacie lepiej sprawdzą się duże konstrukcje o średnicy 180, a nawet 230 mm. Równie istotny jak średnica jest rodzaj tarczy, który powinien być dostosowany do obrabianego materiału. Innego typu tarcze wykorzystywane są do obróbki np. betonu, a inne do obróbki metalu. Ważna jest też maksymalna prędkość obrotowa, z jaką tarcza może pracować. Producenci tarcz parametr ten zwykle nadrukowują na tarczę szlifierską.

Dobór prędkości obrotu ma wpływ na komfort pracy, a także na szybkość zużywania się tarczy. Źle dobrana tarcza, która nie będzie w stanie poradzić sobie z obrabianym materiałem, może spowodować np. pojawienie się „zadziorów”. Zbyt duża prędkość obrotowa może spowodować przegrzewanie się tarczy, a nawet jej pęknięcie w trakcie wykonywanej pracy. W ofercie niektórych producentów dostępne są elastyczne tarcze, które doskonale nadają się do polerowania i satynowania stali, szkła, skóry i drewna (np. przy użyciu krążków z papieru ściernego). Szybką wymianę powierzchni szlifującej umożliwiają specjalne rzepy. Takie elastyczne ściernice wykonywane są najczęściej z tworzyw sztucznych. Można je wykorzystać do obróbki polerskiej powierzchni wykonanych z różnych gatunków stali, np. stali narzędziowej, ulepszanej cieplnie, stopowej czy nierdzewnej, a nawet do metali kolorowych takich jak mosiądze czy brązy. Podczas mocowania tego typu tarcz, ze względu na dużą prędkość obrotową szlifierek, konieczne jest stosowanie tarcz dociskowych o średnicy mniejszej od średnicy tarczy elastycznej.

Najpopularniejsze są tarcze diamentowe oraz ściernice korundowe i węglikowe. Tarcze diamentowe są zbudowane z ziaren ściernych, które połączone są za pomocą specjalnego żywicznego spoiwa, dodatkowo wzmocnionego włóknem szklanym. Do wyrobu ściernic producenci najczęściej wykorzystują syntetyczne ziarno ścierne. Pozwala to na otrzymywanie materiałów bez niepożądanych domieszek. Zwykle w tarczach do cięcia stali i metali nieżelaznych stosuje się różne odmiany ziarna korundowego, a w narzędziach do obróbki kamienia, betonu, stali specjalnych i metali kolorowych stosowane są ziarna z węglików spiekanych.

Wybierając tarczę do cięcia czy szlifowania, należy kierować się zasadą, że im twardszy jest materiał do obróbki, tym miększe powinno być spoiwo materiału ściernego. Istotną cechą tarczy ściernej jest jej nominalna prędkość obwodowa, podawana w metrach na sekundę i oznaczana dodatkowo barwnymi paskami umieszczanymi wzdłuż średnicy krążka. Należy sprawdzać, jaki system oznaczeń stosuje dany producent, gdyż w tej kwestii występują spore rozbieżności.

RUBI ECD 115 mm; RUBI VDG 100 Pro

Środki ochronne

Prace ze szlifierkami kątowymi są bezpieczne pod warunkiem stosowania odpowiednich środków BHP. Należy je wykonywać w odpowiedniej odzieży ochronnej – przede wszystkim w rękawicach i okularach ochronnych, jak również w ochronnikach słuchu. Zanim jednak przystąpimy do działania, trzeba dokładnie sprawdzić samo narzędzie oraz osprzęt: ogólny stan techniczny urządzenia, tarczy i osłony. Tarcze tnące czy szlifierskie nie mogą mieć pęknięć ani wyszczerbień.

Podczas pracy szlifierki wytwarzają dużą ilość iskier. Należy więc zadbać o to, aby w pobliży miejsca pracy nie znajdowały się materiały łatwopalne, co mogłoby przyczynić się do powstania pożaru. Kierunek obrotów należy ustawić tak, aby pył i snop iskier skierowane były do przodu, a nie w stronę operatora. Bezpieczeństwo wykonywanej pracy zależy również od rozwiązań zastosowanych w szlifierkach. Mamy tu na myśli m.in. funkcję łagodnego rozruchu. Bywa ona różnie nazywana, zależnie od producenta szlifierki kątowej (np. Soft Start). Umożliwia delikatny rozruch narzędzia, bez „szarpnięcia” podczas włączania zasilania. Szlifierka może mieć też sprzęgło przeciążeniowe (odłączające napęd w razie zakleszczenia się tarczy), czujnik termiczny (unieruchamiający urządzenie w razie zagrożenia przegrzaniem), a także zabezpieczenie przed ponownym, nagłym uruchomieniem po zaniku napięcia. Kolejnymi przydatnymi mechanizmami są hamulec bezpieczeństwa (natychmiast unieruchamiający tarczę po wyłączeniu zasilania urządzenia) oraz bezpieczny wyłącznik (chroniący przed poranieniem operatora lub uszkodzeniem obrabianego materiału w razie upadku lub zasłabnięcia operatora, czyli w sytuacjach, gdy użytkownik utraci kontrolę nad narzędziem).

HIKOKI G3613DA; YATO YT-82826; HIKOKI G13YG; Vulcan Concept VZS125P

Akcesoria do szlifierki

Dobra szlifierka to również dobrze wyposażona szlifierka – zarówno w rozmaite rozwiązania techniczne i funkcje, jak i dodatkowe akcesoria. Warto zadbać, aby transportowana i przechowywana była w solidnej walizce, która zabezpieczy ją przed uszkodzeniami mechanicznymi. Taka walizka może znajdować się w komplecie z elektronarzędziem. W zestawie z niektórymi szlifierkami, zamiast walizki z tworzywa sztucznego lub aluminium, mogą być torby wykonane z miękkiego materiału. Przydatnym wyposażeniem w warsztacie może być stojak do szlifierki. Ułatwia on wykonywanie precyzyjnych cięć w obrabianym materiale. Dostępne są stojaki, które dopasowane są zarówno do szlifierek jedno-, jak i dwuręcznych. Konstrukcja takiego stojaka powinna być solidna i wytrzymała, co pozwoli na stabilne zamocowanie szlifierki i umożliwi komfortową pracę operatorowi takiego elektronarzędzia. Do odprowadzania pyłu powstającego podczas obróbki materiału z wykorzystaniem szlifierki przydatne są różnego rodzaju pokrywy odsysające. Dzięki nim pył wytwarzany podczas szlifowania można odprowadzić od razu do worka lub odkurzacza warsztatowego. Tego typu pokrywy mogą być montowane bez użycia dodatkowych narzędzi, a więc ich instalacja jest szybka i intuicyjna. Pokrywy bezpyłowe sprawdzą się m.in. podczas szlifowania powłok farby, lakieru, tworzyw sztucznych i wzmocnionych włóknem szklanym oraz drewna. Nie nadają się jednak do obróbki metali. Pokrywy odsysające wykorzystuje się np. w połączeniu z talerzem szlifierskim oraz fibrowym papierem ściernym. Zbliżoną funkcjonalność do wspomnianych wcześniej stojaków do szlifierki mają prowadnice saneczkowe. Również one zapewniają precyzję cięcia materiału. Prowadnice powinny charakteryzować się dużą powierzchnią przylegania, co pozwoli na wykonywanie pewnych i precyzyjnych ruchów operatorowi szlifierki i skutecznych cięć pod każdym kątem. Prowadnica saneczkowa, podobnie jak pokrywa odsysająca, może być wyposażona w króciec do odsysania pyłu. Strome zamocowanie króćca do odsysania pyłu umożliwi wykonywanie cięć blisko krawędzi. Również prowadnice mogą być mocowane beznarzędziowo. Popularnym akcesorium są różnego rodzaju szczotki druciane. Mogą one mieć różną średnicę, a tym samym różną powierzchnię roboczą. „Włosiem” w takiej szczotce jest cienki drut stalowy – może być np. falisty lub splatany. Konstrukcje do szlifierek kątowych zwykle wyposażane są w gwint M14. Pozwalają na szybkie i skuteczne czyszczenie zarówno powierzchni metalowych, jak i drewnianych. Sprawdzają się np. w usuwaniu silnej korozji, lakieru lub farby z metalu, a także do czyszczenie spawów. Bardzo przydatnym wyposażeniem szlifierki jest dodatkowa rękojeść, która zwiększa komfort użytkowania tego elektronarzędzia. Rękojeści mogą być wyposażone w specjalne systemy antywibracyjne, które znacznie redukują poziom drgań podczas pracy ze szlifierką. Jednym z podstawowych elementów wyposażenia szlifierki kątowej powinna być osłona tarczy, która chroni operatora przed odłamkami i iskrami wytwarzanymi podczas obróbki materiału. Osłona powinna być odpowiednio zamocowana i zaciśnięta przed rozpoczęciem szlifowania. W komplecie zwykle znajduje się też klucz oczkowy, z wykorzystaniem którego mocuje się i wymienia tarcze. Wielu producentów oferuje szlifierki z ruchomymi osłonami, których położenie można zmieniać beznarzędziowo, oraz osłony wyposażone w zintegrowaną końcówkę umożliwiającą podłączenie systemu odpylającego. Niektórzy producenci mają w zestawie ze szlifierkami również komplet tarcz. Z jednej strony rozwiązanie to sprawia, że nie będziemy musieli się martwić o dobór odpowiedniej tarczy, ale z drugiej możemy tego typu wyposażenie już posiadać w swoim warsztacie i tylko niepotrzebnie za nie dopłacimy.

HIKOKI G18DBBVL; Vulcan Concept VZS230; NAC AGE-125-LI-B-20V; Makita GA9071X1