Bezpieczne przechowywanie danych

Popularnym powiedzeniem jest to, że użytkowników komputerów dzielimy na tych, którzy nie robią kopii zapasowych, i tych, którzy będą je robić. Utrata ważnych danych może dotknąć każdego z nas. Dlatego radzimy, jak się przed nią chronić, wybierając odpowiedni sprzęt.

Ochronę danych możemy sprowadzić do kilku podstawowych kwestii. Są to nośnik odporny na uszkodzenia, ograniczenie dostępu, wykonywanie kopii zapasowych oraz łatwy dostęp do danych za pomocą posiadanych urządzeń. Regularne wykonywanie kopii zapasowych to podstawa, a od nas zależy, jaki nośnik do tego wybierzemy. Do przechowywania niezbędnych plików sprawdzi się np. przenośny dysk, jednak gdy konieczne jest współdzielenie danych w dużej grupie roboczej, dobrym wyborem jest serwer NAS.

Odporny przenośny dysk twardy

Dyski twarde wciąż są powszechnie użytkowane, doceniamy je za przystępne ceny oraz relatywnie dużą pojemność. Dostępne są w formacie 3,5 oraz 2,5 cala. Znacznie powszechniejsze są jednak dyski 2,5-calowe, gdyż mają mniejsze wymiary oraz nie wymagają dodatkowego zasilania, co jest szczególnie istotne przy mobilnym użytkowaniu. Niezależnie jednak od pojemności dysk twardy jest nośnikiem mechanicznym. W jego obudowie są zamknięte talerz lub zespół talerzy pokrytych nośnikiem magnetycznym oraz głowice elektromagnetyczne. Podczas spoczynku głowice stykają się z talerzem. Jednak gdy talerze zaczynają wirować, głowice zapisują na nich oraz odczytują z nich dane, a siła aerodynamiczna stabilizuje odległość między talerzami a głowicą. Obudowa dysku ochrania go przed zanieczyszczeniami takimi jak kurz czy para wodna oraz innymi. Jakiekolwiek zanieczyszczenie talerzy lub głowicy może zakończyć się awarią urządzenia – głowica uszkadza talerz i ściera z niego warstwę magnetyczną. Z tego też powodu dyski są wrażliwe na wstrząsy i upadki, zwłaszcza jeśli wystąpią one podczas pracy.

Dlatego na rynku dostępna jest duża oferta dysków twardych we wzmocnionych obudowach. Zazwyczaj wykonane są z takich materiałów jak tworzywa sztuczne lub metale. Również we wnętrzu obudowy dysk twardy jest umieszczony w specjalnej powłoce, której zadaniem jest ograniczenie bezpośrednio oddziałujących drgań. Niezależnie od typu dysku twardego rozwiązanie takie nie gwarantuje całkowitej odporności na uszkodzenia, jednak w znacznym stopniu ją zwiększa. Producent bardzo często informuje, że dysk został poddany testom MIL-STD-810G na odporność na upadki z wysokości do np. 1 m.

Co istotne, dyski we wzmocnionych obudowach nie są znacząco droższe od modeli tradycyjnych. Dlatego polecamy je wszystkim użytkownikom. To dobry wybór, jeśli chcemy mieć zawsze pod ręką najważniejsze dane. Są one jednak szczególne zalecane dla profesjonalistów, np. operatorów filmowych czy fotografów, którzy często pracują w terenie i potrzebują drugiego nośnika do wykonywania kopii zapasowych. Jeśli mamy bardzo duże wymagania względem pojemności, na rynku znajdziemy nośniki o pojemności nawet 5 TB.

Oprócz trwałości zaletą dysków SSD są ich rozmiary. Mają niewielkie obudowy o niemal dowolnych kształtach. Dlatego ich przechowywanie nie sprawia problemów. (Fot. Silicon Power)

Kompaktowe i odporne SSD

Także na rynku nośników przenośnych dyski SSD zaczęły wypierać tradycyjne HDD. Są od nich wydajniejsze oraz bardziej energooszczędne, jednak w mobilnym użytkowaniu znaczenie ma przede wszystkim ich konstrukcja. Dyski SSD są pozbawione elementów mechanicznych. Nie ma w nich np. obracających się talerzy, wykorzystują po prostu pamięć flash, dobrze znaną ze smartfonów, kart pamięci czy pendrive’ów. Z tego powodu są praktycznie niewrażliwe na upadki. To sprawia, że świetnie nadają się do przechowywania danych, zwłaszcza w trakcie podróży. Obecnie dostępne na rynku przenośne SSD nie są również w żaden sposób ograniczone formą. Owszem, znajdziemy modele w obudowach, które przypominają tradycyjne dyski twarde, lecz nie brakuje też np. okrągłych nośników czy po prostu znacznie mniejszych i lżejszych, a to znowu ułatwia ich przechowywanie i transport. Oczywiście, na rynku są dyski SSD nie tylko odporne na wstrząsy, ale również wnikanie wody i pyłu.

Oprócz odporności ich największą zaletą jest wydajność. Przy złączu USB 3.2 gen. 1 możliwe jest uzyskanie transferów rzędu nawet ponad 400 MB/s przy zapisie i odczycie sekwencyjnym. Dlatego polecamy je w szczególności do przechowywania dużych plików. Co ważne, dzięki dużej wydajności mogą być wykorzystywane także do bieżącej pracy, jeśli np. komputer przenośny jest wyposażony w dysk o małej pojemności. Pojemności przenośnych SSD sięgają nawet 2 TB.

Piasek, woda czy błoto to jedne z największych zagrożeń dla przenośnych dysków. Dlatego specjalnie zaprojektowane obudowy zapewniają przed nimi ochronę. (Fot. Silicon Power)

Stopień ochrony

Czynnikami, które mogą stanowić zagrożenie, są pył i woda. Dlatego najlepsze obudowy oznaczone są indeksem IP. Warto decydować się na produkty przynajmniej z oznaczeniem IP67. Chronią one całkowicie przed wnikaniem pyłu oraz przed umieszczeniem w wodzie na głębokości do 1 m przez 30 minut. W praktyce taka ochrona powinna być więcej niż wystarczająca. Dysk z oznaczaniem IP68 wykazuje jedynie większą odporność pod względem obecności pod wodą, co nie jest niezbędne. W końcu dysk to nie smartfon czy smartwatch i nie będziemy z nim raczej pływali. Należy pamiętać, że często, aby dysk zachował swoją wodoodporność, powinien mieć zamkniętą zaślepkę na port USB. Jeśli nie potrzebujemy tak dużej ochrony, to dostępne są dyski np. z oznaczeniem IPX4, które gwarantują odporność na zachlapania.

Pendrive’y i karty pamięci

Jeśli nasze wymagania względem ilości przechowywanych danych nie są duże, zawsze możemy skorzystać z pedrive’a lub karty pamięci. Trzeba jednak liczyć się z tym, że nośniki o pojemności np. 500 GB będą miały relatywnie wysoką cenę. Zaletą bez wątpienia są małe rozmiary i praktycznie niewrażliwość na wstrząsy. Bardzo często obudowy wykonane są też z materiałów niewrażliwych na działanie wody. Po zamoczeniu wystarczy taki pendrive lub kartę wysuszyć i można z niego korzystać. Jeśli ma to dla nas znaczenie, warto sprawdzić, w jakim zakresie temperatury powinien pracować nośnik. Bez wątpienia dużą zaletą pendrive’ów jest ich różnorodna forma. Na rynku można wybierać spośród niewielkich nośników zarówno w eleganckich, jak i fantazyjnych obudowach. Z łatwością dobierzemy nośnik w stylu, jaki nam odpowiada. Z kolei przy wyborze karty pamięci przede wszystkim znaczenie mają jej standard oraz szybkość zapisu danych.

Jeśli potrzebujmy nośnika do przechowywania niewielkiej ilości danych, dobrym wyborem jest trwały i wydajny pendrive, który można mieć zawsze przy sobie. (Fot. Silicon Power)

Złącza w nośnikach

Do przesyłania danych niezbędne jest wykorzystanie nowoczesnego złącza. Przy jego pomocy szybko wykonamy kopię, ma to znaczenie zwłaszcza przy dużych plikach, jak np. filmy czy zdjęcia. Oczywiście, najpowszechniejszym standardem jest port USB, który w dyskach przenośnych występuję w wersjach:

• 3.2 gen. 1 – maksymalna przepustowość dla urządzeń z nim zgodnych to 5 GBit/s. Jest w pełni zgodny ze standardami 2.0 oraz 1.1 i powszechnie stosowany w nowych komputerach. Wcześniej standard ten określano jako USB 3.0, zwany jest również SuperSpeed USB;
• 3.2 gen. 2 – maksymalna szybkość transferu to 10 Gbit/s. Wcześniej nazywany był USB 3.1 lub USB 3.1 gen 2. Marketingowo określa się go również jako SuperSpeed USB 10 Gbps;
• USB 3.2 gen. 2x2 – to nowy standard, dostępny tylko na wtyku USB-C. Pozwala na osiągnięcie przepustowości nawet 20 Gbit/s. Zwany jest również SuperSpeed USB 20Gbps.

Oprócz wersji standardu ważny jest typ wtyku USB. Niektóre dyski przenośne wyposażone są w złącza USB-A typu żeńskiego lub mikroUSB 3.0. Choć oferują dobrą wydajność i przepustowość, dziś zdecydowanie warto wybierać nośniki ze złączem USB-C. Przede wszystkim gwarantuje ono większą uniwersalność pod względem dostępności przewodów. Do podłączania można wykorzystać chociażby ładowarkę smartfona. Dlatego nawet jeśli zgubimy kabel dołączony do dysku, to z łatwością go zastąpimy.

Publiczna chmura

Liczba usług chmurowych na rynku jest pokaźna. Z najpopularniejszych warto wspomnieć o Dysku Google, One Drive czy Dropbox. Firmy bezpłatnie oferują użytkownikowi określoną ilość miejsca w przestrzeni chmurowej, którą można zazwyczaj powiększyć po wykupieniu subskrypcji na określony czas. Od użytkownika nie wymagają one posiadania żadnych zasobów sprzętowych, np. w postaci serwera. Otrzymuje on po prostu dostęp do pewnych zasobów, które w razie konieczności może powiększyć. Zaletą tego typu chmury jest dostęp do danych na wielu urządzeniach i z dowolnego z nich. Oprócz tego w wypadku danych wrażliwych chmura stanowi świetne zabezpieczenie przed ich stratą, np. w wyniku awarii dysku komputera.

Wbrew pozorom awarie nie omijają chmury publicznej, przez co użytkownicy mogą stracić na jakiś czas dostęp do swoich usług. Oczywiście, w większości przypadków pliki zgromadzone na dysku w sieci czy na urządzeniach dostępowych nadal będą bezpieczne. Mimo wszystko jednak w wypadku wrażliwych danych warto pamiętać o ich kopii zapasowej, np. na dodatkowym nośniku, jeśli ich stała dostępność jest dla nas kluczowa. Największe wady usług chmurowych to oczywiście koszty, które w wypadku dużych pojemności, powyżej 1 TB, mogą być znaczące. Oprócz tego wymagają one dużej przepustowości łącza, co niekoniecznie ułatwia lokalną pracę na plikach i ich stałą synchronizację. Dlatego, zwłaszcza przy dużych grupach roboczych, efektywniejszym kosztowo i wydajnościowo wyjściem może być zainwestowanie w prywatną chmurę.

W dużych grupach roboczych sprzętem idealnym do wykonywania kopii zapasowych jest serwer NAS. (Fot. QNAP)

Własna chmura

Dużymi zaletami tego rozwiązania są m.in. możliwość sprawowania pełnej kontroli nad urządzeniem oraz łatwa i wygodna konfiguracja, a także współdzielenie gromadzonych plików między urządzeniami działającymi w tej samej sieci lokalnej. Zdalny dostęp do plików lub ich współdzielenie i synchronizacja możliwe są nawet przy wykorzystaniu routerów ze złączem USB i możliwością podłączenia pamięci przenośnej. Jest to jednak dosyć proste rozwiązanie, które zadowoli jedynie najmniej wymagających użytkowników. Dostęp do chmury powinien być ciągły, z kolei przenośne dyski twarde czy pendrive’y nie są nośnikami przystosowanymi do pracy w trybie 24/7. Ich zastosowanie w takim rozwiązaniu naraża je na uszkodzenie, przez co ryzykujemy utratą danych.

Dlatego też jeśli zależy nam na stworzeniu prywatnej chmury, to znacznie sensowniejszym rozwiązaniem jest wykorzystanie serwera NAS. Przede wszystkim gwarantuje on niemal nieograniczoną pojemność oraz brak konieczności uiszczania opłat abonamentowych. Pojemność pamięci zależy od stopnia zaawansowania urządzenia – najprostsze z nich mogą pomieścić jeden dysk twardy o pojemności np. 6 TB, te najbardziej zaawansowane, przeznaczone dla dużych firm, mogą wykorzystać nawet 24 dyski w różnych konfiguracjach. Tym samym stworzenie pojemnej chmury, którą mamy zawsze pod kontrolą, nie jest problemem. Pełna administracja danymi pozwala również wyznaczyć, kto ma mieć do nich dostęp. Dzięki temu również nie musimy się ograniczać co do rozmiarów plików, a to np. w wypadku materiałów multimedialnych oznacza ich lepszą jakość.

W celu maksymalnego uproszczenia konfiguracji domowej chmury producenci pamięci NAS udostępniają specjalne portale, gdzie po utworzeniu konta i przypisaniu do niego swojego serwera użytkownik może uzyskać do niego zdalny dostęp. Na komputerach osobistych w celu synchronizacji danych wykorzystać można zarówno przeglądarkę internetową, jak i specjalną aplikację. Na urządzeniach mobilnych zalecanym sposobem dostępu jest również specjalna aplikacja. Dużą zaletą tego rozwiązania jest fakt, że nie wymaga ono, aby klient miał stały adres IP, który u większości operatorów internetowych jest dodatkową usługą. Oprócz tego do jednego konta można dodać kilka serwerów i łatwo zarządzać ich pracą. Dane przesyłane są połączeniem szyfrowanym, dzięki czemu użytkownik nie musi obawiać się o ich bezpieczeństwo. Oczywiście, tak jak przy wykorzystaniu usług chmurowych pliki można udostępniać i współdzielić. Rozmiar pojedynczego pliku nie jest limitowany. Szybkość dostępu zależy od wydajności połączenia internetowego, do którego jest podłączony serwer, oraz oczywiście urządzenia dostępowego (np. smartfona czy komputera). W ramach lokalizacji, w której znajduje się serwer, np. sieci domowej, dostęp do niego może odbywać się na poziomie sieci lokalnej. Rozwiązanie to oznacza szybsze transfery, na poziomie nawet kilku gigabitów przy użyciu odpowiednio wydajnych dysków i kart sieciowych. Jest to duża zaleta, ponieważ w wypadku materiałów multimedialnych serwer taki można wykorzystać również jako domowe czy firmowe centrum multimedialne, z którego treści będą udostępniane, np. bezpośrednio na rzutnik czy ekran znajdujący się w sali konferencyjnej.

Zrób to sam – przenośny dysk

Fot. Silicon Power

Oczywiście, przenośny dysk możemy przygotować samemu. Wystarczą do tego odpowiedni nośnik oraz obudowa. Zdecydowanie największą popularnością cieszą się kieszenie na dyski w standardzie 2,5 cala. Możemy w nich umieścić dowolny nośnik tego formatu. Idealnie sprawdzi się np. stary dysk twardy z laptopa, jeśli jakiś czas temu wymieniliśmy go na SSD.

Coraz większą popularnością cieszą się także kieszenie na dyski M.2. Przede wszystkim są niewielkie oraz oferują bardzo dużą przepustowość. Można w nich wykorzystać dowolny, nawet bardzo szybki dysk SSD. Pozwala to nam dosłownie „uszyć” dysk przenośny na miarę, o dokładnie takich parametrach, jakich potrzebujemy. Docenimy to szczególnie, jeśli często wykonujemy kopie dużych plików w terenie i potrzebujemy jak największej wydajności. Oczywiście, jest to również bardzo dobry pomysł na wykorzystanie starego dysku.

Odporny i przenośny – dysk Silicon Power Armor A60

Oferowany przez markę Silicon Power dysk przenośny Armor A60 świetnie sprawdzi się w praktycznie każdym środowisku pracy. Wzmocniona obudowa została wykonana z tworzywa sztucznego i tłumi wibracje powstałe wskutek upadków czy uderzeń. Dysk został oznaczony indeksem IPX4, co gwarantuje mu odporność na zachlapania. Wyposażony został w interfejs USB SuperSpeed, który pozwala na szybki transfer plików. Przewód można umieścić wygodnie na obudowie. Dysk dostępny jest w wersjach o pojemności od 500 GB do 5 TB.

Fot. Silicon Power (x2)