Zasilacz i ściemniacz w standardzie DALI.

Akcesoria niezbędne w systemach oświetleniowych

Przy wymianie źródeł światła można zadbać o poprawienie komfortu oświetlenia i wygody jego obsługi. Współczesne rozwiązania techniczne dają szereg nowych atrakcyjnych rozwiązań. Współczesne systemy oświetleniowe realizują cztery podstawowe cele:

• oszczędzają energię,
• tworzą nastrój,
• zwiększają komfort obsługi,
• są częścią domowych systemów automatyki.

Komfort obsługi i oszczędzanie energii to podstawowa zaleta systemu sterowania oświetleniem. Można wyeliminować niepotrzebne palenie się światła, gdy zapomnimy je wyłączyć w pokoju, łazience, na korytarzu lub zapomnimy je wyłączyć rano, idąc do pracy. Przy oświetleniu zewnętrznym domu można ograniczyć zużycie energii, jeżeli zastosujemy automatyczny ściemniacz z czujnikiem ruchu, który zapali oświetlenie, gdy ktoś pojawi się w strefie działania czujnika ruchu.

W tym celu stosuje się oprawy z czujnikami ruchu i oświetlenia, które mogą być stosowane w domu lub na zewnątrz.

Oprawy oświetleniowe z czujnikami

Istotnym źródłem oszczędności energii pobieranej przez oświetlenie może być czujnik ruchu, montowany w oprawie lampy lub oddzielny, który może sterować kilkoma oprawami. Czujnik ruchu służy do automatycznego załączania źródeł światła oraz sprzętu sygnalizacyjnego (np. w domowych systemach alarmowych). Czujniki ruchu różnią się zasadą działania. Do najbardziej znanych należą czujniki wykrywające promieniowanie podczerwone (PIR) i mikrofalowe.

Czujniki PIR

Czujnik ruchu PIR (passive infra red) wykrywa promieniowanie podczerwone (termiczne). Ponieważ człowiek lub zwierzę (podobnie jak każdy organizm żywy) emituje promieniowanie podczerwone, wraz z jego pojawieniem się zmienia się pole promieniowania podczerwonego w obszarze detekcji. W polu działania czujnika są analizowane zmiany promieniowania w pomieszczeniu. Nowoczesne czujniki zaprogramowane są tak, by rejestrować zmiany promieniowania podczerwonego wynikające z ruchu, a nie np. z krótkotrwałych zmian temperatury. Są też zabezpieczone przed wpływem środowiska i „wandaloodporne”.

Mikrofalowy czujnik ruchu

Aktywny mikrofalowy czujnik ruchu wysyła i odbiera fale elektromagnetyczne o częstotliwości (5,8 GHz). Detekcja ruchu odbywa się przy wykorzystaniu zjawiska Dopplera, czyli na zasadzie pomiaru różnic częstotliwości fal odbitych od poruszającego się obiektu w zasięgu działania czujnika, np. wyniku ruchu znajdującej się tam osoby. Jeśli w strefie działania czujnika pojawi się jakiś obiekt, automatycznie włącza się oświetlenie (lub inne urządzenie elektryczne) i pozostaje włączone tak długo, jak długo czujnik ruchu wykrywa obecność (ruch obiektu) w obrębie pola „widzenia”. Jeśli w określonym (zadanym przez użytkownika) czasie nie zostanie wykryta obecność, oświetlenie lub inne urządzenie elektryczne zostanie automatycznie wyłączone. W odróżnieniu od pasywnych czujników podczerwieni (PIR) czujniki mikrofalowe lepiej wykrywają ruch obiektów w kierunku od/do czujnika (czujniki PIR lepiej reagują na ruch obiektu w poprzek wiązki). Reagują na ruch obiektu za drzwiami, szybami, meblami, a nawet cienkimi ściankami działowymi. Czujniki mikrofalowe są wyposażone w sensor fotooptyczny oraz specjalny przełącznik, np. 10-segmentowy typu DIP-Switch, do sterowania automatyką czujnika, czyli ustawiania czasu zwłoki, tj. podtrzymania oświetlenia, promienia detekcji czułości sensora mikrofalowego, progu oświetlenia zewnętrznego.

Czas zwłoki jest czasem, po którym przekaźnik czujnika wyłączy odbiornik – oświetlenie od momentu wykrycia przez czujnik ostatniego ruchu w polu jego działania. Czas ten może być ustawiany w zakresie od kilku sekund do kilkunastu minut. Regulacja promienia detekcji służy do określania zasięgu działania czujnika. Dla wysokości 2,5 m zainstalowania czujnika promień detekcji może być zmienny i wynosić np. 2, 5, 8, 10 m. Regulacja progu natężenia światła zewnętrznego służy do ustawienia progu oświetlenia zewnętrznego w zakresie np. od 10 do 2000 lx, przy którym czujnik będzie załączał oświetlenie po wykryciu ruchu. Powyżej tego progu odbiornik nie będzie załączać się w ogóle. Ustawienie odpowiedniego progu nie pozwala na załączenie się np. światła za dnia.

Plafon z czujnikiem ruchu i światła dziennego Ledvance Surface Circular.