Ściemniacz FGD211 firmy Fibaro umożliwia włączanie i ściemnianie lampy.

Piloty i panele sterujące – wygoda i funkcjonalność

Człowiek z natury jest leniwy i lubi najprostsze rozwiązania, niewymagające dużego wysiłku umysłowego do obsługi urządzeń. Tradycyjne systemy oświetleniowe do włączania i wyłączania światła używają mechanicznych włączników. Zazwyczaj w mieszkaniu jest ich kilka lub kilkanaście. Mają podstawową zaletę: wystarczy tylko nacisnąć przycisk, aby włączyć światło, jednak w ciemności musimy go znaleźć po omacku.

Dla leniwych wymyślono pilota radiowego lub na podczerwień. Jest on bardzo wygodny, gdy leżymy na kanapie i nie chce się nam wstawać, aby zgasić światło. Zazwyczaj umożliwia ściemnianie lub rozjaśnianie światła. Ma kilka prostych przycisków. Jeżeli ma duże opisy i podświetlenie w nocy, to jest prosty w obsłudze. Jego wadą jest to, że wymaga zasilania bateryjnego – fakt, że baterie wystarczają nawet na rok przy dobrych bateriach, ale w końcu się zużywają. Dodatkowo tak jak pilot telewizora lubią się chować pod poduszkę lub łóżko i mogą być ulubioną zabawką psa.

Jednak, jeśli chcemy tworzyć sceny świetle czyli włączyć kilka źródeł światła trzeba zastosować panel sterujący. Najnowszy trend to tablety i smartfony. Pełnią funkcję centrum multimedialnego. Wystarczą dwa elementy, by stale mieć kontrolę nad swoim domem: pierwszy to dostęp do Internetu, drugi to komputer lub smartfon. Po uruchomieniu przeglądarki i wejściu na specjalną witrynę internetową na ekranie monitora pokaże się plan domu. Zaprogramowane funkcje można obsługiwać dotykowo.

Sposób wizualizacji zależy od zastosowanego rozwiązania. Po zainstalowaniu odpowiedniej aplikacji smartfon może zastąpić pilot. Jednak obsługa wymaga wykonania kilku czynności, aby sterować światłem. Musimy w smartfonie wyświetlić pulpit, odnaleźć ikonę aplikacji, wejść w aplikację i nacisnąć odpowiedni przycisk. Często smartfon należy ładować i powinno być włączone łącze Bluetooth lub Wi-Fi. Zaletą smartfona jest to, że zwykle mamy go przy sobie. Jeżeli system uwzględnia sterowanie przez Internet, możemy włączyć oświetlenie, zbliżając się do domu, przez co przyjemniej jest do niego wchodzić.

Zaletą tabletu jest to, że ma duży wyświetlacz i trudno się „chowa” w mieszkaniu. Jego duży ekran ułatwia obsługę ikon, dzięki czemu funkcje systemu oświetleniowego programuje się wygodniej niż na smartfonie. W rozbudowanej wersji włącznik stanowi element panelu sterującego. Grafika na jego powierzchni ułatwia obsługę. Jeden panel może zawierać np. dwa ściemniacze i cztery obwody do dołączenia lamp. Można zaprogramować określone natężenie oświetlenia dla wybranej sceny oświetleniowej. Stosowane są w nich procesory. Zaletą są pamięci EEPROM, w których zaprogramowane dane scen świetlnych nie zostaną skasowane z pamięci.

W większych systemach oświetleniowych obejmujących zarządzaniem mieszkania są stosowane panele sterujące, nazywane także klawiaturami. Jak w wypadku każdego systemu sterowania panel powinien być intuicyjny w obsłudze. Domownicy i goście powinni obsługiwać go jak zwykły włącznik oświetlenia. Mogą być montowane na ścianach lub leżeć na stole w pokoju. Bezprzewodowa klawiatura stołowa komunikuje się za pomocą fal radiowych z pozostałymi elementami systemu.

W wersjach klawiaturowych (np. systemu HomeWorks QS firmy Lutron) są przyciski, które w zależności od systemu mają przyporządkowane sceny świetlne. Można na nich grawerować opisy funkcji. W zależności od konfiguracji można włączać określoną scenę albo włączyć wszystko.

Uzupełnieniem wyposażenia panelu może być też pilot.

Standard oświetlenia DALI

W 2000 r. na międzynarodowych targach we Frankfurcie zaprezentowano po raz pierwszy produkty systemu DALI (Digital Addressable Lighting Interface), jako alternatywę dla systemu sterowania analogowego 1–10 V. System jest wspólną inicjatywą takich czołowych producentów jak Philips, Helvar, Osram i Tridonic. Jest to cyfrowy standard sterowania oświetleniem umożliwiający elastyczne i automatyczne sterowanie oświetleniem z pełną funkcjonalnością przy małych kosztach wdrożenia. W systemie DALI funkcje włączania i regulacji są zintegrowane, a dzięki możliwości adresowania funkcji każdego statecznika w oprawie taki sam jak w wypadku układu analogowego układ sześciu opraw można rozwiązać w dużo prostszy sposób. Otwarta struktura systemu DALI pozwala na współpracę ze sobą komponentów różnych producentów. W zależności od przekroju przewodu sterującego DALI ostatnie sterowane urządzenie nie może być w odległości większej niż 300 m (dla przewodu 2 × 1,5 mm2) od urządzenia sterującego. System DALI ma także pewne ograniczenia. Maksymalna liczba stateczników adresowalnych wynosi 64, ze względu na 6-bitowy sposób adresowania.