Pilarki łańcuchowe spalinowe i elektryczne

Wśród narzędzi przydatnych w gospodarstwie rolnym, na budowie czy po prostu w pracach w obrębie posesji warto wspomnieć o pilarkach łańcuchowych. Cechują się one dużą uniwersalnością. Ułatwią przygotowanie drewna kominkowego czy pomogą w zadbaniu o drzewa. (Fot. Hikoki)

Pilarki łańcuchowe to przenośne narzędzia, służące głównie do pozyskiwania drewna, wykorzystywane także przy pielęgnacji drzew i drzewostanów oraz w ratownictwie. Możemy wyróżnić urządzenia do użytku profesjonalnego w wymagających pracach leśnych, jak i nadające się idealnie do prac ogrodowych czy na działce, które mają mniejsze rozmiary. Warto wspomnieć także o istnieniu pilarek o specjalistycznym użyciu, np. carvingowych, stosowanych do rzeźbienia nie tylko w drewnie, ale i lodzie, czy gałęziówkach, z których korzystają arboryści. Podstawowym podziałem narzędzi tego rodzaju jest sposób ich zasilania, który w ogromnym stopniu przekłada się na jakość i wygodę pracy.

Rodzaje pilarek łańcuchowych

Jeden z najpopularniejszych typów pilarek to modele z silnikiem spalinowym. Ich zalety to duża mobilność – użytkownik w żaden sposób nie jest uzależniony od dostępu do energii. Do tego dodać należy dużą wydajność, niezbędną w najbardziej wymagających pracach, oraz relatywnie przystępną cenę. Wśród wad wymienimy przede wszystkim duże natężenie hałasu podczas pracy. Dodatkowo wszystkie urządzenia z silnikami spalinowymi wymagają większej uwagi podczas eksploatacji oraz, oczywiście, okresowych przeglądów. Silnik spalinowy wymaga więcej zabiegów eksploatacyjnych. Jest to chociażby konieczność przygotowania mieszanki paliwa z olejem w piłach z silnikami dwusuwowymi.

Kolejny z rodzajów to pilarki z silnikami elektrycznymi, zasilane sieciowo lub akumulatorowo. Obie te kategorie stale zyskują na popularności, szczególnie wśród użytkowników domowych. Modele sieciowe idealnie sprawdzą się w wypadku mniej wymagających prac tam, gdzie mamy dostęp do prądu. Jest to bowiem główny czynnik ograniczający ich funkcjonalność. Główna wada to oczywiście zasięg ograniczony przedłużaczem.

Narzędzia akumulatorowe są naturalną ewolucją modeli zasilanych sieciowo. Oferują wszystkie ich zalety, takie jak cichsza praca czy brak emisji spalin. Z racji użycia akumulatora mają jednak nieco większą masę niż sieciowe, jednakże dzięki niemu użytkownik nie jest ograniczony przewodem. Czas pracy na zasilaniu akumulatorowym zależy głównie od pojemności baterii. Dlatego warto wyposażyć się w dwie baterie i szybką ładowarkę. Kategoria tych urządzeń rozwija się bardzo dynamicznie i do oferty producentów co rusz trafiają nowe modele. Z uwagi na rosnącą wydajność zasilania najlepsze pilarki akumulatorowe mogą konkurować nawet z półprofesjonalnymi maszynami spalinowymi.

Specyficzna kategoria pilarek łańcuchowych to podkrzesywarki, przeznaczone do prac na wysokości. Piła zamocowana jest na wysięgniku, bardzo często teleskopowym. Dzięki temu operator, przebywając na ziemi, może np. obcinać wyżej położone gałęzie bez potrzeby korzystania z drabiny, co zresztą nie jest zalecane przy użyciu tradycyjnych pilarek. Podobnie jak tradycyjne pilarki łańcuchowe, tak i podkrzesywarki mogą być zasilane silnikiem spalinowym lub elektrycznym, w tym, oczywiście, sieciowo bądź akumulatorowo.

HIKOKI CS1825DC W4Z; TRYTON TOC40242; MAKITA DUC307

Budowa pilarki łańcuchowej

Konstrukcja pilarki łańcuchowej oparta jest na kilku podstawowych elementach. W ich konstrukcji zewnętrznej wyróżnia się dwa podstawowe elementy: część roboczą, składająca się z łańcucha tnącego poruszającego się wzdłuż prowadnicy, oraz jednostkę napędową, którą stanowi silnik spalinowy lub elektryczny. W skrócie przedstawiamy trzy podstawowe zespoły składające się na konstrukcje pilarki łańcuchowej:

• silnik – w pilarkach stosuje się silniki spalinowe lub elektryczne. Wybór modelu z konkretnym typem zasilania zależy od kilku czynników, m.in. rodzaju i intensywności wykonywanej pracy, możliwości operatora, warunków środowiskowych itp.;
• zespół tnący – składa się ze sprzęgła i jego pokrywy, kółka napędowego, prowadnicy, piły łańcuchowej, ostrogi, chwytacza piły, osłony przed wiórami oraz układów smarowania i hamowania piły. Elementem roboczym zespołu tnącego jest piła łańcuchowa. Elementami odpowiadającymi za przeniesienie napędu z silnika na piłę są sprzęgło, reduktor, kółko napędowe (pierścieniowe lub gwiazdkowe) i wysięgnik. Niezbędnym elementem zespołu tnącego pilarki jest układ smarowania piły. Istotnym elementem zabezpieczającym pił łańcuchowych jest hamulec łańcucha (hamulec zwrotny);
• zespół sterujący – służy do nadawania pilarce właściwego położenia oraz siły posuwu, steruje też prędkością obrotową silnika. Składa się z podstawy piły wraz z amortyzatorami, uchwytów przedniego i tylnego, elementów sterowania gaźnikiem (w wypadku pilarek o napędzie spalinowym) i hamulcem. Do wymagań ogólnych stawianych pilarkom zaliczyć można minimalny ciężar w stanie roboczym, zwartą budowę, uniwersalność zespołów i części wymiennych, spełnianie wymagań estetycznych oraz atrakcyjną cenę.

TRYTON TOR45231; STALCO PCS20-20

Podstawowe parametry

Charakterystycznym atrybutem pilarek łańcuchowych jest bardzo duża wydajność przy jednoczesnej znacznej długości cięcia. Taki zespół cech umożliwia szybkie cięcie grubych elementów, drewna opałowego, przycinanie grubych belek, ścinanie drzew i gałęzi. Wybierając pilarkę, należy więc zwrócić uwagę na:

• pojemność silnika – to parametr dotyczący tylko pilarek łańcuchowych z napędem spalinowym. Im większa pojemność silnika, tym większa moc, masa i możliwość zamontowania dłuższej prowadnicy. Najmniejsze piły mają pojemność silnika 25 – 30 cm3. Większe, bardziej uniwersalne – do prac w lesie i wokół domu – ok. 50 cm3. Najmocniejsze, profesjonalne pilarki do cięcia drzew o dużej średnicy pnia mają pojemność 100 – 125 cm3;
• moc – w odniesieniu do pilarek z napędem spalinowym parametr ten podawany jest kilowatach (kW) lub koniach mechanicznych (KM). Jeden kilowat to ok. 1,4 KM. Moc narzędzi z napędem elektrycznym mierzona jest w watach (W). Do prac wokół domu – przycinania niewielkich drzew i cięcia gałęzi – wystarczą pilarki spalinowe o mocy 1,5 KM lub elektryczne o mocy 1200 W. Do trudniejszych i intensywniejszych zadań, np. przygotowania sporej ilości drewna opalowego, lepiej wybrać pilarkę spalinową o mocy 2,5 KM lub elektryczną o mocy 2000 W. Dla porównania: profesjonalne pilarki spalinowe stosowane do prac leśnych, w rolnictwie i ogrodnictwie, a także przez strażaków i ratowników podczas usuwania skutków katastrof naturalnych dysponują mocą od 3,5 do prawie 9 KM;
• długość prowadnicy – długość prowadnicy jest ściśle związana z mocą pilarki: im większa moc maszyny, tym dłuższą prowadnicę można w niej zastosować. Na rynku dostępne są prowadnice o długości od 30 do ponad 100 cm. Do użytku amatorskiego, prac wokół domu i w ogrodzie wystarczy piła z prowadnicą o długości ok. 30 – 35 cm. Jeśli piła ma służyć również do pracy w lesie, należy wybrać taką o długości prowadnicy 35 – 40 cm. Najmocniejsze piły, używane przez drwali, mają prowadnice o długości ponad 100 cm;
• napięcie zasilające – informuje o tym, jakie jest napięcie akumulatorów wykorzystywanych do zasilania piły. Podstawowe modele wykorzystują baterie o napięciu ok. 18 V, a te o większej mocy – 36 V lub więcej.

Zastosowanie specjalnej dźwigni znacznie ułatwia cięcie nawet najbardziej wytrzymałych materiałów. (Fot. Hikoki)

Rozwiązania i funkcje

W nowoczesnych pilarkach łańcuchowych producenci stosują rozwiązania zwiększające wygodę i bezpieczeństwo pracy. Dzięki nim możliwa jest efektywniejsza praca z urządzeniem. Do prawidłowej pracy pilarki łańcuchowej wymagane jest odpowiednie naprężenie łańcucha. Zęby tnące zbyt luźnej piły nie utrzymują właściwego położenia, co w konsekwencji wymaga stosowania większych sił posuwu, a także zwiększa tarcie ogniw piły o prowadnicę, zwłaszcza przy częściowo zużytym rowku prowadnicy. W przypadkach ekstremalnych zbyt luźny łańcuch może spaść z prowadnicy i skaleczyć operatora. Każdy nowy łańcuch rozciąga się nieco podczas pierwszego użycia, więc należy kontrolować jego naprężenie. W nowoczesnych pilarkach stosuje się specjalne pokrętło, za pomocą którego można szybko ustawić właściwe napięcie łańcucha.

Renomowani producenci pił wprowadzają konstrukcje, w których uchwyty nie są połączone z silnikiem, co zmniejsza poziom drgań. Drgania zmniejsza też system amortyzacji, na którym umocowane są uchwyty pilarki, a także zastosowanie na nich wykładziny antywibracyjnej. Pilarki wyposażane są w filtry oraz systemy cyrkulacji powietrza, dzięki którym jest ono oczyszczane, co zwiększa odporność na pył i wilgoć. Przeźroczysta podziałka ułatwia kontrolę poziomu paliwa w zbiorniku w pilarkach spalinowych, a okienko w zbiorniku oleju ułatwia kontrolę smarowania piły.

TRYTON TOC40203; STIGA CS 700e; HIKOKI CS3635DB W4Z

Bezpieczeństwo pracy

Pilarki łańcuchowe uważane są nie bez powodu za narzędzia bardzo niebezpieczne. Posługiwać się nimi należy umiejętnie, zgodnie z zaleceniami producenta i zasadami BHP. Aby zminimalizować ryzyko wypadku, wyposażone są także w elementy, które służą bezpieczeństwu pracy maszyną. Należą do nich osłony ręki – przednia (hamulec piły łańcuchowej) i tylna, uchwyty przedni i tylny, osłona prowadnicy i piły łańcuchowej (używana podczas transportu pilarki), chwytacz piły łańcuchowej, oporowy zderzak zębaty (ostroga) i elementy włączająco-wyłączające. Przede wszystkim pilarkę zawsze należy trzymać oburącz i nie należy ciąć na wysokości powyżej barków. Z pilarek nie należy również korzystać na drabinie czy innym podłożu, które nie jest stabilne.

HIKOKI CS30Y WAZ; TRYTON TOR50291; HIKOKI CS30SB WAZ

Niewielkie rozmiary i duża wydajność – Hikoki CS3630DC

Kompaktowa pilarka łańcuchowa Hikoki CS3630DC jest zasilana akumulatorami Multi Volt oraz ma prowadnicę o długości 30 cm. Górnouchwytowa konstrukcja ułatwia manewrowanie urządzeniem. Piła została wyposażona we wziernik oleju (przezroczyste okno zbiornika oleju) z podświetleniem (żeby łatwo sprawdzić ilość pozostałego oleju do smarowania prowadnicy), a także beznarzędziowy system regulacji łańcucha oraz mechaniczny hamulec zwrotny. Dla wygody pracy urządzenie ma ergonomiczny uchwyt z przodu i miękki uchwyt z tyłu, ułatwiający cięcie w dowolnej pozycji roboczej. W porównaniu do poprzedniej generacji – CS3630DA – obecny model jest lżejszy o ponad 1 kg i ma bardziej kompaktowe wymiary. Masa bez akumulatora to 2,7 kg. Co ważne, parametry techniczne takie jak prędkość cięcia zostały znacznie poprawione.

Do prac ogrodowych – Stalco CAS20-25BL

Niewielkie rozmiary sprawiają, że z pilarki łańcuchowej Stalco CAS20-25BL mogą korzystać także użytkownicy, którzy do tej pory nie pracowali takim sprzętem. Prowadnica o długości 25,4 cm oraz zwarta konstrukcja sprawiają, że urządzenie może posłużyć np. przy wycince mniejszych drzew, podcinaniu gałęzi czy rozdrabnianiu polan. Piła łańcuchowa jest zasilana uniwersalnymi akumulatorami systemu S-Volt pracującymi z napięciem 20 V. Silnik bezszczotkowy stanowi gwarancję trwałości i wydajnej pracy, bez obciążenia łańcucha prędkość dochodzi do 4200 obr./min. Funkcja samosmarowania sprawia, że konserwacja urządzenia jest znacznie ułatwiona. Maksymalne bezpieczeństwo użytkownika zapewniają hamulec mechaniczny i elektroniczny.