Szybkie gotowanie z wolnowarem

Gotowanie z wolnowarem nieco różni się od tradycyjnego. Ze względu na niską temperaturę trwa ono długo, nie brakuje przepisów, w których przygotowanie potraw zajmuje kilka godzin. Nie oznacza to jednak, że zajmuje dużo czasu, bowiem w znacznym stopniu zmienia się sam sposób przygotowywania potraw. (Fot. Crockpot)

W większości przepisów należy po prostu wcześniej przygotować wszystkie składniki, umieścić je w wolnowarze, a następnie włączyć urządzenie i zostawić na kilka godzin. Po upłynięciu czasu podanego w przepisie danie będzie gotowe. Wolnowaru nie trzeba „pilnować”, urządzenie można zostawić bez nadzoru i zająć się swoimi obowiązkami. W bardziej skomplikowanych przepisach trzeba dodawać produkty etapami, lecz i tak przerwy między nimi to zazwyczaj przynajmniej jedna godzina. Po zakończeniu gotowania urządzenie samoczynnie przejdzie w tryb podtrzymywania temperatury. Można więc np. nastawić wolnowar, wyjść z domu i po powrocie cieszyć się gotowym do spożycia daniem. W praktyce więc przy odpowiedniej organizacji, pomimo wolnego gotowania, jesteśmy w stanie zaoszczędzić czas.

Jak gotować z wolnowarem?

Przygotowując przykładowe danie, warzywa powinniśmy umieszczać na dnie, ponieważ dłużej się gotują. Na nich umieszczamy mięso, które chwilę wcześniej warto zarumienić na patelni. Można dodać ulubione przyprawy, którymi, gotując się przez długi czas, przesiąknie potrawa. Pamiętajmy, że wolne gotowanie odbywa się temperaturze ok. 90 °C. Jeśli więc przygotowujemy np. sos, dodawajmy wodę z rozwagą, ponieważ nie będziemy mogli go odparować, żeby zgęstniał.

Wśród wielu zalet wolnowarów największą z nich jest, oczywiście, smak przygotowanych potraw. Wolne gotowanie pozwala zachować w warzywach wiele minerałów i witamin, które w przypadku tradycyjnej obróbki zostałyby bezpowrotnie stracone. W przypadku mięsa długi czas gotowania w niskiej temperaturze sprzyja zachowaniu walorów smakowych. Nawet twardsze kawałki mięsa po upływie dłuższego czasu będą delikatne i soczyste. Dodatkowo wydłużony czas gotowania sprzyja mieszaniu się smaków składników i nabieraniu aromatu.

SALTER EK4613; ADLER AD 6413r

Wolnowar cyfrowy a manualny

Zasada działania wszystkich wolnowarów jest podobna i różnice między urządzeniami to przede wszystkim jakość wykonania czy sposób sterowania. Dlatego na rynku możemy wyróżnić najbardziej zaawansowane wolnowary cyfrowe oraz podstawowe modele manualne. Jak sama nazwa wskazuje, wolnowar cyfrowy jest wyposażony w panel sterowania z wyświetlaczem oraz przyciskami lub pokrętłami. Dzięki nim możemy precyzyjnie sterować wszystkimi parametrami i funkcjami, np. timerem, automatycznym podgrzewaniem i innymi. Wolnowary manualne są wyposażone w pokrętła i brakuje w nich funkcji automatyzujących pracę, jednak są w stanie przygotować tak samo pyszne dania jak modele cyfrowe. Wspomnieć można także o różnych multicookerach, które wyposażone są w funkcję wolnowaru. W praktyce jednak jest to odrębna kategoria urządzeń kuchennych, ponieważ jest to tylko jeden z trybów pracy.

Pokrywa wolnowaru jest zazwyczaj przezroczysta, żebyśmy mogli na bieżąco podejrzeć, jak przygotowuje się danie. (Fot. Adler)

Z czego składa się wolnowar?

Pod względem konstrukcji wolnowar najbardziej przypomina garnek z pokrywą. Jest wyposażony w uchwyty ułatwiające przenoszenie, a z przodu ma umieszczony panel sterujący. Pokrywa jest transparentna i wykonana z hartowanego szkła, w trakcie pracy urządzenia możemy więc na bieżąco śledzić postęp w przygotowywaniu potrawy. Tym, co najważniejsze, jest misa, w której są przygotowywane potrawy. Jest to wyjmowane naczynie, zazwyczaj kamionkowe lub ze stopu metali pokrytego powłoką ceramiczną. Czyszczenie misy jest łatwe, a oprócz tego wygląda ona estetycznie, więc można bezpośrednio w niej serwować przyrządzone posiłki.

CROCKPOT SCCPBPP605-050; SALTER EK2623RG

Ważne parametry

Gdy kupujemy wolnowar, możemy zwrócić uwagę na kilka ważnych parametrów. Dzięki nim łatwiej dobierzemy sprzęt do naszych potrzeb. Przede wszystkim znaczenie ma pojemność naczynia. Im jest większa, tym więcej porcji jedzenia przygotujemy. Kompaktowe modele mają misę o pojemności ok. 3,5 l. Jest to dobry wybór, jeśli przygotowujemy jedzenie dla 3 – 4 osób. Taki wolnowar sprawdzi się więc zarówno na rodzinnym obiedzie, jak i w mieszkaniu singla lub pary, gdzie gotuje się posiłki na kilka dni, a oprócz tego jest niewielki. Gdy często przygotowujemy dużo porcji jedzenia dla rodziny lub na przyjęcia, warto sięgnąć po wolnowar z większą misą. Dostępne na rynku modele mają pojemność nawet 7,5 l, a to pozwala na przygotowanie nawet 10 porcji, w takim naczyniu bez trudu zmieścimy nawet całego kurczaka. Pamiętajmy o tym, że przygotowane posiłki można zamrozić lub odgrzać następnego dnia. Rozmiar wolnowaru należy dobierać rozważnie, ponieważ jeśli przygotujemy za mało porcji, nie mamy możliwości szybkiego „dogotowania” potrawy. Jeśli potrzebujemy sprzętu naprawdę kompaktowego, można sięgnąć po najmniejsze modele dostępne na rynku, o pojemności 2 l.

Rozmiar misy jest powiązany z masą urządzenia. Najmniejsze wolnowary ważą ok. 4 kg, a te największe nawet ponad 6 kg. Warto to wziąć pod uwagę, zwłaszcza jeśli sprzęt ma użytkować starsza osoba. Co prawda, wolnowar rzadko przenosimy, jednak trzeba pamiętać, że to właśnie misa w dużej mierze wpływa na jego masę. Jeśli jest więc wypełniona po brzegi przygotowaną potrawą, to jej waga znacznie wzrasta.

Istotnym parametrem, jak praktycznie każdego elektrycznego urządzenia kuchennego, jest pobór mocy. Wolnowary należą do urządzeń energooszczędnych i w zależności od trybu pracy pobór mocy wynosi od kilkudziesięciu w trakcie podtrzymywania temperatury do kilkuset watów podczas gotowania z dużą wydajnością. Nawet największe modele rzadko pobierają ponad 300 W.

CROCKPOT CSC052X; MPM MWO-01M

Dostępne funkcje

Obsługa wolnowaru jest łatwa i wymaga jedynie chwili nauki. Podstawowe modele manualne są wyposażone zazwyczaj w pokrętła. W praktycznie wszystkich dostępnych na rynku urządzeniach znajdziemy trzy tryby pracy. Dostępne są dwa programy gotowania: „low” – tryb małego zużycia energii, w którym gotowanie odbywa się w mniejszej temperaturze, oraz „high”, który charakteryzuje się większą mocą i temperaturą. W praktyce w trakcie użytkowania tryby zmieniamy zgodnie z tym, co radzi przepis, dobierając je do określonych składników. Trzeci tryb to podtrzymywanie temperatury, które jest przydatne, gdy skończymy przygotowywać danie, jednak musimy jeszcze przez jakiś czas wstrzymać się z jego podaniem.

Większe możliwości pod względem funkcjonalnym dają wolnowary cyfrowe. To wynika, oczywiście, z bardziej zaawansowanego sterowania. Dzięki niemu część procesów można zautomatyzować. Dużym ułatwieniem jest timer, który programujemy, żeby urządzenie pracowało we wcześniej wybranym trybie przez określony czas. Po zakończeniu gotowania automatycznie włączy się funkcja podtrzymywania temperatury. Dzięki temu wolnowar może działać w pełni samodzielnie, nie musimy mieć go stale pod kontrolą. Urządzenie jest również wyposażone w funkcję opóźnienia startu.

Dzięki wygodnym uchwytom urządzenie może być łatwo przenoszone. (Fot. Salter)

Misa w wolnowarze

Oprócz pojemności misy warto zwrócić uwagę, z jakiego materiału została wykonana. Popularnym wyborem jest naczynie kamionkowe. Jest przystosowane do mycia w zmywarce, co stanowi duże ułatwienie podczas czyszczenia. Jest również odporne na wysokie temperatury, dlatego może być użytkowane w piekarniku, np. żeby zapiec ser. Coraz większą popularnością cieszą się wolnowary z misą wykonaną ze stopu metali oraz pokrytą powłoką ceramiczną. Jest ona, oczywiście, odporna na wysokie temperatury i może być użytkowana w piekarniku. Powłoka ceramiczna zapobiega przywieraniu potraw, co ma duże znaczenie, ponieważ misa taka może być wykorzystywana do podsmażania mięsa dla wydobycia dodatkowego aromatu czy odgrzewania potraw na każdego rodzaju płycie kuchennej, włączenie z indukcyjną. Naczynie może być, oczywiście, przechowywane w lodówce. Misa z pokrywą ceramiczną nie powinna być myta w zmywarce, a ręcznie. Jest ona jednak łatwa w czyszczeniu ze względu na swoje walory.

CROCKPOT CSC026X; SALTER EK4612

Możliwości wolnowaru

Z pewnością wielu osobom gotowanie w wolnowarze kojarzy się z daniami gulaszowymi, tzw. jednogarnkowymi, tymczasem możliwości są wprost nieograniczone. Przy pomocy wolnowaru przygotujemy całą gamę różnych dań. Jeśli urządzenie jest odpowiednio duże, to w środku możemy przyrządzić np. całego kurczaka czy pieczeń. Misę można umieścić w piekarniku, żeby np. zapiec ser czy przyrumienić skórkę. Oprócz tego w wolnowarze przyrządzimy zupy, owoce morza, rybę, gołąbki, marokański tadżin, a nawet szybki omlet na śniadanie. W wolnowarze możemy także przygotować kompot, konfitury i dżemy czy desery. Urządzenie sprawdzi się w zarówno w daniach mięsnych, jak i wegetariańskich. Ograniczają nas w zasadzie tylko własna kreatywność oraz dostęp do przepisów.

Czyszczenie i eksploatacja

Jak dbać o wolnowar, żeby służył długo i bezawaryjnie? Przede wszystkim należy go odpowiednio czyścić. Elementy narażone na zabrudzenie to, oczywiście, naczynie oraz pokrywa. Misy kamionkowe oraz pokrywa mogą być myte w zmywarce. Jeśli jednak mamy naczynie pokryte powłoką nieprzywierająca, np. DuraCeramic, to zaleca się mycie ręczne, żeby jej nie uszkodzić. Niezależnie od typu misy przy myciu ręcznym należy stosować miękkie ściereczki lub gąbki. Nie powinno stosować się ostrych myjek czy środków o właściwościach ściernych. Naczynie kamionkowe przed myciem powinno ostygnąć. Nagła zmiana temperatury, np. zalanie nagrzanego naczynia zimną wodą, może je uszkodzić. Z zewnątrz sprzęt wystarczy wytrzeć wilgotną ściereczką z dodatkiem ciepłej wody i detergentu oraz wytrzeć do sucha. Pod względem użytkowym w wolnowarze nie trzeba stosować wielu rozwiązań zabezpieczających. Pokrywa może być zapinana na specjalne klipsy, a uchwyty nie powinny nagrzewać się w trakcie pracy. O stabilną pozycję na blacie dbają nóżki antypoślizgowe.

CROCKPOT CSC027X; CROCKPOT CSC063X

Gotowanie z godnie z planem – Crockpot CSC066X TimeSelect

Precyzyjna kontrola czasu pracy to zaleta oferowana przez wolnowar cyfrowy, jak Crockpot CSC066X TimeSelect. Dzięki ustawieniom Schedule Meal wolnowar wybiera optymalny proces gotowania, bazując na oczekiwanym czasie serwowania posiłku, rodzaju jedzenia i jego ilości. Może być zaprogramowany z 12‑godzinnym wyprzedzeniem (uwzględniając w tym czas gotowania potrawy). Musimy wybrać tylko typ jedzenia oraz ilość i godzinę, o której chcemy, żeby posiłek był gotowy. Wolnowar wyposażony jest w programowalny timer i ustawienia high/low, żebyśmy mogli przejąć kontrolę nad procesem gotowania. Funkcja automatycznego podtrzymywania ciepła sprawia, że posiłek jest gotowy do spożycia wtedy, kiedy tylko mamy na to ochotę. W zestawie z wolnowarem znajduje się naczynie kamionkowe przystosowane do mycia w zmywarce, którego można używać w piekarniku. Jego pojemność to 5,6 l.