Efektywne i szybkie suszenie żywności

Jedną z najstarszych metod konserwacji żywności jest jej suszenie. Dotyczy to zarówno produktów roślinnych, jak i mięsa. Choć dziś mamy wiele alternatywnych sposobów przechowywania żywności czy wydłużenia terminu jej przydatności do spożycia, to wciąż chętnie korzystamy z suszenia.

W ten sposób możemy także przygotować pyszne i zdrowe domowe przekąski, np. z owoców, które zastąpią kaloryczne chipsy. Suszyć można różnymi metodami. W sezonie letnim, przy dobrej pogodzie wystarczy pokrojone w paski produkty wystawić na światło słoneczne. Z kolei grzyby bardzo często suszy się nawleczone na grubszą nitkę i wiesza się je w ciepłym miejscu, np. nad piecem czy przy grzejniku. To tradycyjne sposoby, które jednak wymagają często czasu i dużego zaangażowania. Znacznie praktyczniejsze będą suszarki do żywności.

Ravanson SD-1000; Adler AD 6658; Borowik TS-9688-3(C-01)

Zasada działania

Wyrażenie „wysuszony produkt” lub „wysuszona potrawa” nie budzi pozytywnych skojarzeń, ale jeśli suszymy umiejętnie, możemy uzyskać pełnowartościową przekąskę lub dodatek do dania, który możemy przechowywać przez wiele tygodni, a nawet miesięcy. Działanie suszarek jest proste. Grzałka ogrzewa powietrze, które przez wentylator rozprowadzone jest od góry w dół, a następnie wypychane do góry po zewnętrznym obwodzie tac. Taki obieg sprawia, że przestrzeń nagrzewa się wydajniej, a w całej objętości zachowana jest podobna temperatura. Należy pamiętać, że zbyt wysoka temperatura zmienia wartości odżywcze i ma wpływ także na walory smakowe. Nie pozwala też wysuszyć produktów wewnątrz, ponieważ zamyka ich zewnętrzne pory. Przy niższych temperaturach można suszyć większe fragmenty.

Suszarka może być wyposażona w wygodny panel sterujący z możliwością ustawienia temperatury oraz timera. (Fot. Concept)

Rodzaje i parametry suszarek

Pojemność suszarki określamy przez liczbę sit, ich wielkość i głębokość. Najmniejsze mają 3 poziomy, a te największe nawet 9. Modele mające od 4 do 5 sit mogą zmieścić około 10 l. Większe urządzenia mają pojemność nawet 15 l. Interesującą opcją są suszarki, w których możemy zwiększać lub zmniejszać liczbę poziomów w zależności od potrzeb, czyli grubości suszonych produktów. Zazwyczaj sita, a zatem i suszarki są okrągłe i wykonane z tworzywa sztucznego, a ich średnica jest zależna od modelu, typowo wynosi ok. 30 cm. Optymalna głębokość to z kolei 5 cm. Oprócz tego można zwrócić uwagę na dopuszczalne obciążenie sit suszarki. Najnowocześniejsze modele mają obrotowe sita, co umożliwia równomierną dystrybucję ciepła, a zatem i wydajniejsze suszenie produktów. Pokrywa suszarki musi szczelnie przylegać do obudowy, dlatego należy zwrócić na to uwagę przy zakupie. Niektóre modele są wyposażone w dodatkowe akcesoria, takie jak silikonowe maty, służące do suszenia półpłynnych produktów.

Concept SO2020; Gorenje FDK 24 DW; MPM MSG-11

Suszenie w piekarniku

Jeśli nie mamy suszarki do żywności, możemy również skorzystać z piekarnika. Wystarczy ustawić odpowiednią temperaturę – najczęściej do 70 °C, w zależności od tego, co suszymy, oraz uchylić drzwiczki, aby dać ujście parze wodnej. W suszeniu najlepiej sprawdzi się ruszt, a kawałki żywności nie powinny się dotykać. Korzystanie z piekarnika ma dwie główne wady. Pierwszą z nich jest większe zużycie energii niż w przypadku suszarki, a drugą ograniczone możliwości regulacji temperatury. Ta ostatnia cecha nie dotyczy wszystkich modeli, warto jednak wiedzieć, że piekarniki, w których minimalna temperatura pracy to np. 100 °C, nie nadają się do suszenia, ponieważ produkty będą przypalone.

Tacki zazwyczaj wyposażone są w regulację wysokości, co pozwala na suszenie także grubszych kawałków żywności. (Fot. Eldom)

Rozwiązania w suszarkach

Najważniejszą funkcją jest regulacja mocy, aby użytkownik sam zdecydował, jakiej mocy potrzebuje do wysuszenia danej rzeczy. Warto także zwrócić uwagę również na czas suszenia (przydatny bywa tutaj timer). Grzałka suszarki powinna być okresowo wyłączana, co z jednej strony zmniejszy pobór mocy, a z drugiej zapobiega przesuszaniu niektórych produktów (patrz: instrukcja obsługi danego modelu). Oczywiście, większa moc skróci czas suszenia, lecz wraz z temperaturą powinna być dostosowana do produktu. Warto zwrócić uwagę, czy sprzęt ma możliwość pracy ciągłej przez określony czas (nawet kilkanaście godzin). Moc suszarki wynosi zazwyczaj do 500 W.

Można zwrócić uwagę na typ panelu sterującego. Może być to tradycyjne analogowe pokrętło lub wskaźnik z wyświetlaczem. To drugie rozwiązanie jest bardziej precyzyjne, ponieważ umożliwia precyzyjną regulację temperatury. W praktyce oba typy sterowania są funkcjonalne i mają swoich zwolenników. Większość suszarek do żywności oferuje zakres temperatur 35 do 75 °C lub zbliżony. Jest on wystarczający do większości typów żywności. Trzeba przy tym pamiętać, aby temperatura wewnątrz urządzenia pozostawała na niezmienionym zbytnio poziomie. Bez wątpienia wygodne są modele przezroczyste i dobrze zaprojektowane od strony wziernika – pozwala to ocenić stan żywności bez konieczności otwierania urządzenia, którego należy unikać.

CONCEPT SO2041; GOTIE GSG-510; ELDOM SG500 Elin

Funkcje dodatkowe

Większą mocą, bo nawet 1000 W, dysponują suszarki wielkogabarytowe. Są to urządzenia niemal profesjonalne, ale przecież nic nie szkodzi, aby były wykorzystywane w domach, zwłaszcza zapalonych grzybiarzy czy miłośników zdrowych przekąsek. Podczas gdy większość modeli domowych jest wykonana z tworzywa sztucznego, te dysponują solidnymi metalowymi obudowami, a we wnętrzu znajdują się tacki wykonane ze stali nierdzewnej. Ich zaletą jest możliwość mycia także w zmywarce. Sercem sprzętu jest zaawansowany cyfrowy programator. Pozwala on nie tylko na regulację temperatury, ale także wybór jednego z programów pracy (np. owoce, mięso, warzywa, a nawet jogurt). Programy optymalnie dobierają temperaturę i czas suszenia. Ciekawostką jest program sterylizacji, który ułatwia czyszczenie urządzenia. Dostępny jest także program ustawień manualnych.

Jedną z innowacji w segmencie suszarek jest możliwość suszenia z udziałem fal podczerwieni, które można porównać do suszenia promieniami słonecznymi. Żywność jest suszona naturalnie, bez szkodliwego promieniowania UV. Suszenie za pomocą podczerwieni pozwala na zachowanie większej ilości witamin, enzymów, minerałów i błonnika. Za pomocą fal podczerwieni można suszyć na przykład pomidory, mięso, grzyby, zioła oraz inne produkty. Funkcję tę można oczywiście wyłączyć.

MPM MSG-17; CONCEPT SO1011; ELDOM SG300 Exsi

Co i jak suszyć?

Suszyć możemy wszystko, na co mamy ochotę, pamiętając jedynie, że produkty bogate w witaminę C tracą ją podczas suszenia. Kłopotliwe może być także suszenie żywności zawierającej dużą ilość wody, a więc ogórków, wiśni, czy arbuzów. Zioła przeznaczone do suszenia powinny być świeże, gdyż wtedy zachowają więcej swoich wartości. Grzyby przed suszeniem należy dokładnie opłukać i obrać. W zależności od preferencji możemy suszyć tylko kapelusze, lub całe grzyby. Trzonki najlepiej pokroić w plastry. Żywność, którą wybieramy do suszenia, powinna być dobrze umyta i w dobrym stanie, tzn. bez plam i oznak gnicia. Zalecane temperatury suszenia żywności to:

• zioła: 35 – 40 °C,
• grzyby: 40 – 50 °C,
• warzywa: 50 – 55 °C,
• owoce: 55 – 60 °C,
• mięso, ryby: 65 – 70 °C.