Wyciskarki wolnoobrotowe i do cytrusów

Zasada działania większości wyciskarek wolnoobrotowych jest bardzo podobna. Dlatego o wyborze sprzętu powinny decydować jego jakość, funkcjonalność oraz dostępność akcesoriów. Nowoczesna wyciskarka może bowiem przygotowywać nie tylko soki, ale i inne potrawy stanowiące podstawę zdrowej diety.

W przeciwieństwie do sokowirówek wyciskarki, jak wskazuje sama nazwa, wyciskają, a nie przecierają owoce przez sita. Należą do urządzeń wolnoobrotowch, dzięki czemu podczas wyciskania soku nie dochodzi m.in. do jego utlenienia. To z kolei wpływa na to, że dłużej jest on przydatny do spożycia. Po wrzuceniu wszystkich składników przez otwór wlotowy do pojemnika, owoce wpadają na obracającą się śrubę tzw. ślimaka. Śruba z odpowiednią prędkością miażdży produkty, które pod wpływem obrotu i siły śruby przeciskane są przez sito. Wytworzony sok przepływa przez pojemnik i wypływa jednym ujściem, natomiast drugim wylotem wypadają zmiażdżone wcześniej odpadki.

Zalety wyciskarek

Wspomniane wolne obroty mają kilka ważnych zalet. Śruba okręca się powoli i ściska produkty, a więc sok nie jest napowietrzony, jak ma to miejsce w wypadku sokowirówek. To z kolei powoduje, że sok ma więcej właściwości prozdrowotnych i więcej składników odżywczych, które pod wpływem tlenu mogłyby ulec zniszczeniu. Wiele badań udowodniło, że to sok z wyciskarki jest bogatszy m.in. w większą ilość witaminy C czy E, niż ten sam sok z sokowirówki. Sam proces wyciskania soku pozwala zachować jego świeżość przez dłuższy czas (oczywiście, lepiej jest wypić sok od razu, jednak przechowanie w lodówce przez kilka godzin nie popsuje jego jakości). I mimo że mówi się, iż sok z wyciskarki można przechowywać nawet kilka dni w lodówce, zalecamy picie go od razu – jest to zdrowsze i na pewno smaczniejsze. Wyciskarki są też zdecydowanie cichsze od sokowirówek, co może determinować wybór między dwoma urządzeniami (szczególnie jeśli chcemy robić sok wtedy, kiedy wszyscy inni domownicy jeszcze śpią). Ale nie oznacza to, że nie są pozbawione nieco słabszych stron. Są przede wszystkim o wiele wolniejsze od sokowirówek i wymagają więcej czasu na umycie i konserwację. Wiele osób uznaje przy tym sok z sokowirówki za smaczniejszy. No cóż, różne są smaki i różne gusta.

Amica JSM 4012; Adler AD 4012; Concept CE3531; MPM MSO-16

Podstawowe parametry

W zależności od typu urządzenia różna jest moc wyciskarek. Modele do wyciskania owoców i warzyw mają moc od ok. 100 do 450 W, a do cytrusów zazwyczaj od 28 do 85 W. Równie ważny jest materiał wykonania. Klasyczne wyciskarki, podobnie jak sokowirówki, najczęściej mają obudowę z tworzywa sztucznego lub ze stali. Z kolei w wypadku modeli do cytrusów najczęściej wykorzystywanym materiałem jest tworzywo sztuczne. Wyciskarki wolnoobrotowe, jak sama nazwa wskazuje, wyciskają sok w sposób dość wolny – sokowirówki robią to znacznie szybciej. Tutaj sprzęt pracuje na bardzo wolnych obrotach – od 40, przez 50, 55 na 100 na minutę kończąc.

Urządzenia mogą być wyposażone w panel sterujący z programami automatycznymi lub proste pokrętło bądź przełącznik. (Fot. Gotie)

Różnice między sokowirówką

Chcąc być rzetelni, powinniśmy podać kilka cech, którymi wyciskarki różnią się od sokowirówek. Przede wszystkim sok z wyciskarki zawiera więcej błonnika, jest mniej klarowny i może być bardziej sycący niż sok wyciśnięty z sokowirówki. Aby temu zapobiec, stosuje się wiele systemów, które ograniczają wpadanie miąższu do pojemnika na sok, np. przez regulację gęstości soku czy specjalne sitko dołączane do akcesoriów. Ponadto większość wyciskarek, których proces wyciskania jest długotrwały, jest dodatkowo pionowa. Przy źle zaprojektowanej obudowie od strony ergonomii dłonie podczas wkładania produktów do zbiornika są podniesione na wysokości twarzy lub wyżej i dla wielu konsumentów jest to męczące. Dość często zdarza się, że produkt podczas wyciskania blokuje się przy śrubie. Należy wtedy albo włączyć funkcję „reverse” (zmiana kierunku kręcenia się śruby, o ile jest dostępna), albo użyć dołączonego do zestawu popychacza. Wiele osób narzeka także na sam proces czyszczenia, ponieważ zakamarki w głównym pojemniku, mogą przysporzyć wiele problemów. To dlatego właśnie należy stosować dołączoną szczoteczkę ze szpikulcem.

Często o sokowirówkach mówi się, iż kiepsko radzą sobie z tzw. produktami „zielonymi”. W przeciwieństwie do nich wyciskarki są wręcz stworzone do tej grupy produktów. Wycisną niemal każdy produkt, owoc czy warzywo, a także zioła – od jabłka, marchewki przez kapustę, sałatę i jarmuż, a kończąc na mięcie czy szałwii. W wypadku wyciskania ziół warto nabyć modele z opcją pracy wstecznej (rewersu). Przy tego typu produktach będzie to bardzo wygodne rozwiązanie.

Bosch VitaExtract MESM731M; Eldom PJ1200AC; Salter EK4545

Dodatkowe funkcje

Oprócz tego, że wyciskarka jest bardzo skuteczna w przetwarzaniu owoców i warzyw, należy wspomnieć o jej dodatkowych możliwościach. Wyciskarki mogą mieć funkcję przygotowywania sorbetów czy koktajli, a nawet możemy w nich wyciskać mleko roślinne, np. z orzechów czy migdałów. Przy pomocy wyciskarki przygotujemy także tofu albo zetrzemy ziemniaki na placki. Pod tym względem są one niezwykle funkcjonalne. Ich możliwości należy sprawdzić przed zakupem. Producent może oferować odpowiednie wyposażenie w zestawie lub opcjonalnie. Może także dołączać książeczkę z przepisami, w której znajdziemy informacje np. o tym, jak przygotować desery.

Choć wyciskarka działa wolniej niż sokowirówka, to jej atutem jest cichsza praca. (Fot. Eldom)

Czyszczenie i konserwacja

To jeden z najważniejszych aspektów użytkowania wyciskarek. Pierwszą i najważniejszą rzeczą jest oczywiście systematyczne czyszczenie, którego nie zastąpią nawet najlepsze środki czyszczące. W wypadku wyciskarek jest to o tyle ważne, że urządzenie ma ciągle kontakt z produktami, które mają różnego rodzaju barwniki. Soki zawarte w warzywach i owocach często barwią powierzchnie, z którymi mają styczność. Czyszczenie samego korpusu nie wymaga dużego wysiłku. Obudowę wystarczy wytrzeć tylko wilgotną szmatką lub z domieszką niewielkiej ilości płynu do naczyń i natychmiast wytrzeć do sucha. Po pierwsze zapobiega to powstawaniu zacieków, po drugie stosowanie delikatnych środków czyszczących chroni obudowę przed zarysowaniami. Te elementy wyciskarki, które można zdemontować najczęściej można również myć w zmywarce, jeśli producent na to zezwala. Popychacz, pokrywa, pojemnik na miąższ oraz na sok to tylko niektóre części urządzenia, których czyszczenie nie stwarza żadnych problemów. Trochę bardziej skomplikowana jest konserwacja sitka. Użytkownicy stosują mniej lub bardziej skuteczne metody walki z gromadzącymi się w mikrootworach pozostałościach po owocach. Zwłaszcza że należy je myć po każdorazowym użyciu. Na szczęście dla konsumentów wielu producentów w zestawie do wyciskarki dołącza m.in. specjalną szczotkę do jego czyszczenia ze szpikulcem docierającym do trudnodostępnych miejsc. Jeśli nie, warto polecić zwyczajną, miękką szczotkę. Potem wystarczy tylko dokładnie przepłukać sitko pod bieżącą wodą. Najprostsze sposoby są najskuteczniejsze również wtedy, gdy dojdzie do przebarwień na częściach z tworzywa sztucznego, np. z marchewki czy czerwonych buraków. Wtedy zaleca się zastosowanie kilku kropel oleju jadalnego, który wywabi wszystkie zabarwienia.

Sam Cook PSC-50/B; Bosch VitaStyle Citro MCP72GPB; Zelmer ZJE2800

Rodzaj urządzenia a właściwości soku

W zależności od tego, czy korzystamy z sokowirówki czy z wyciskarki, otrzymujemy różnego rodzaju soki. Chodzi przede wszystkim o ich klarowność i konsystencję. Spowodowane jest to tym, że oba urządzenia działają na trochę innych zasadach, co automatycznie przekłada się na efekt końcowy. Wszystko opiera się na tym, w jaki sposób pozyskiwany jest sok. Wyciskarki miażdżą produkty, z kolei sokowirówki trą je z zastosowaniem siły odśrodkowej. Zasady działania przekładają się także na czas przygotowywania soków. Miażdżenie sprawia, że w dłuższym czasie przerabiane są mniejsze ilości produktów. Dlatego też tym, którym zależy na szybkości przygotowywania większych porcji napoju, polecamy sokowirówki, które są przystosowane do przetwarzania dużych ilości produktów. Jakie są różnice? Przede wszystkim dotyczą one klarowności soku i tego, jak długo zachowuje on świeżość. Soki zrobione w wyciskarce przygotowuje się wolniej, co sprawia, że dłużej pozostają świeże. Można je przechowywać w lodówce przez kilka dni bez obawy, że się zepsują. Jest to możliwe dzięki temu, że w trakcie tłoczenia do soku przedostaje się mniej powietrza. Redukuje to także powstawanie pianki, która jest tak charakterystyczna dla sokowirówek. Soki z sokowirówki powinno się pić zaraz po przygotowaniu, bo właśnie wtedy mają najwięcej witamin i składników odżywczych.