Rejestr SCIP dla substancji i wyrobów – nowy obowiązek od stycznia 2021 r.

Nowy system sprowadza się do wymogu rejestracji wszystkich wyrobów wprowadzanych do obrotu w UE, które zawierają tzw. substancje wzbudzające szczególnie duże obawy (ang. Substances of Very High Concern – SVHC) w stężeniu przekraczającym 0,1 proc. masy tego wyrobu. Nowy obowiązek jest jednym z elementów gospodarki obiegu zamkniętego i ma zapewnić łatwiejszy dostęp do informacji o składzie chemicznym produktów dla konsumentów oraz recyklerów. Podmioty podlegające pod ten wymóg muszą go spełniać od 5 stycznia 2021 r.

Radosław Maj - kierownik projektów, związek producentów AGD APPLiA Polska

Wymagane obowiązki – karta charakterystyki

Obowiązki wynikające z wykorzystania w towarze substancji SVHC nie są nowe, bo wynikają z unijnego „kodeksu o chemikaliach”, czyli z rozporządzenia REACH (1). Przepisy te nakazują szczególną ostrożność w przypadku wykorzystania takich substancji powyżej minimalnego dopuszczalnego stężenia. Przede wszystkim wymagana jest karta charakterystyki, która przekazywana jest przez dostawcę substancji SVHC do klientów i ma zapewnić bezpieczne korzystanie z wyrobu. Dokument ten idzie dalej przez łańcuch dostaw wraz z tworzonym wyrobem lub produktem. Zgodnie z REACH producenci i importerzy muszą także powiadomić Europejską Agencję do spraw Chemikaliów (ECHA), jeżeli łącznie wykorzystują w wyrobach powyżej jednej tony takiej substancji na rok. Celem nowego rejestru SCIP jest zapewnienie możliwości śledzenia takich substancji w całym łańcuchu dostaw. Oznacza to, że znajdą się w nim informacje dostarczone przez producentów substancji, producentów komponentów oraz producentów sprzętu. Obowiązek uwarunkowany jest jednym kryterium – czy produkt zawiera którąkolwiek z blisko 400 substancji w stężeniu powyżej 0,1 proc. masy. Nie chodzi tu o masę finalnego sprzętu, ale konkretnego „wyrobu”, zdefiniowanego jako najmniejszy funkcyjny podzespół (np. opona w rowerze lub kondensator). Oznacza to, że jeżeli opona, obudowa radia czy płytka scalona będzie zawierała powyżej 0,1 proc. substancji SVHC z listy kandydackiej, to ten element, jak i kolejne wyroby zawierające w sobie tę oponę, obudowę lub płytkę, powinny zostać zarejestrowane w bazie.

Nowe wymogi dotykają milionów produktów. Tylko od 5 stycznia do początku lutego dokonano aż 5 milionów wpisów. Zebrane informacje będą dostępne online dla konsumentów oraz firm recyklingowych.

Zdaniem autorów systemu większa przejrzystość w zakresie substancji niebezpiecznych zawartych w produktach, uzyskiwana dzięki bazie danych SCIP, pomoże konsumentom w dokonywaniu bardziej świadomych wyborów przy zakupie produktów i dostarczy informacji na temat najlepszego sposobu wykorzystywania i usuwania takich produktów. Baza danych SCIP ma także za zadanie udostępnienie dodatkowych danych sektorowi recyklingu odpadów i w ten sposób ułatwienie wykorzystywania odpadów jako zasobów.

1) Rozporządzenie w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów, REACH.

Skąd wziął się rejestr SCIP?

W 2015 r. przyjęto unijny plan działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym. W ramach jego realizacji w lipcu 2018 r. weszła w życie zmieniona dyrektywa ramowa w sprawie odpadów. Przepisy zleciły europejskiej agencji ECHA zadanie stworzenia bazy danych z informacjami o wyrobach zawierających SVHC, które znajdują się na liście kandydackiej rozporządzenia REACH.

Baza SCIP stanowi zatem uzupełnienie istniejących obowiązków informacyjnych określonych w rozporządzeniu REACH w odniesieniu do substancji z listy kandydackiej w wyrobach. Zgodnie z nim konsumenci mają „prawo do wiedzy” na temat substancji wzbudzających szczególnie duże obawy w produktach, które kupują.

Ponadto baza danych SCIP ma wpływać na ograniczenie zawartości niebezpiecznych substancji w odpadach oraz zachęcać do zastępowania takich substancji bezpieczniejszymi alternatywami. Dodatkowo ma przyczyniać się do stworzenia lepszej gospodarki o obiegu zamkniętym dzięki pomocy podmiotom obsługującym odpady i zapewnieniu, że substancje te nie pojawią się w przyszłości w tzw. recyklatach.

Obowiązkiem dostarczania informacji do bazy danych SCIP nie są objęci sprzedawcy detaliczni i inni uczestnicy łańcucha dostaw dostarczający wyroby bezpośrednio konsumentom. Baza danych SCIP nie nakłada obowiązków na podmioty zajmujące się odpadami.

Jakie informacje należy przekazać ECHA?

Jeżeli wyroby, które są wytwarzane, składane, importowane lub dystrybuowane, zawierają substancje SVHC z listy kandydackiej występujące w stężeniu przekraczającym 0,1 proc. masy, konieczne jest zgłoszenie ich do bazy danych SCIP. Dostawcy wyrobów muszą przedstawić ECHA następujące informacje:

• informacje umożliwiające identyfikację wyrobu,
• nazwę, zakres stężeń i miejsce substancji znajdującej się na liście kandydackiej obecnej w danym wyrobie,
• inne informacje umożliwiające bezpieczne użycie wyrobu, zwłaszcza informacje służące zapewnieniu odpowiedniego zarządzania wyrobem, gdy stanie się on odpadem.

Szczegółowy wykaz wszystkich wymagań w zakresie informacji znajduje się w dokumencie zatytułowanym „Szczegółowe wymagania w zakresie informacji” udostępnianym przez ECHA.

ECHA udostępniła dużą ilość materiałów, aby wesprzeć firmy w wypełnianiu ich nowych obowiązków, w tym helpdesk oraz automatyczną obsługę rejestracji S2S.

Kto powinien raportować do SCIP?

Informacje do europejskiej agencji ECHA muszą przekazywać następujący dostawcy wyrobów:

• unijne podmioty produkujące i składające wyroby,
• unijni importerzy,
• unijni dystrybutorzy wyrobów i inni uczestnicy łańcucha dostaw wprowadzający je do obrotu.