Klimatyzatory i klimatyzery przenośne

W warunkach domowych i biurowych najlepiej sprawdzają się klimatyzatory przenośne kompaktowe i klimatyzery, ponieważ nie wymagają skomplikowanej instalacji, jak klimatyzacja ścienna typu split, i są atrakcyjne cenowo. (Fot. Columbia Vac)

Przenośne urządzenia do schładzania powietrza są proste w instalacji oraz w obsłudze. Po sezonie letnim można je schować lub wykorzystywać ich inne funkcje.

Klimatyzatory kompaktowe

Nazywane są także monoblokami. Klimatyzatory przenośne w jednej obudowie mają parownik i skraplacz, a obudowa ma kółka do przemieszczania, wobec czego są dużo wygodniejsze w użytkowaniu przy masie kilkunastu do kilkudziesięciu kilogramów. Warunkiem koniecznym jest odprowadzanie gorącego powietrza z pokoju na zewnątrz za pomocą rury, najczęściej umieszczonej w oknie. Wystarczy doprowadzić zasilanie, aby zaczęły chłodzić. Zaletą klimatyzatorów mobilnych jest prosta instalacja, wadami są głośność pracującego wentylatora i sprężarki oraz konieczność usuwania skroplin.

Klimatyzery i klimatory

Drugim źródłem schłodzonego powietrza może być klimatyzator ewaporacyjny lub wodny, nazywany odpowiednio klimatorem lub klimatyzerem (działające tak samo). Ich wspólną cechą jest chłodzenie powietrza w wyniku parowania wody. Zjawisko to występuje na przykład na ludzkiej skórze w trakcie parowania potu, które powoduje schłodzenie skóry. Proces parowania powietrza wymaga dostarczenia energii, pobieranej w formie ciepła z otaczającego powietrza. Odbieranie energii cieplnej z powietrza oznacza obniżanie jego temperatury o około 4 °C. W procesie chłodzenia nie są wykorzystywane żadne związki chemiczne groźne dla środowiska, a więc jest to rozwiązanie ekologiczne.

Budowa klimatyzera ewaporacyjnego (evaporare – zmieniać w parę) nie jest skomplikowana. W obudowie ze szczelinami znajdują się zbiornik na wodę, wkłady filtrujące i wentylator promieniowy lub osiowy. Klimatyzery ewaporacyjne wykorzystują wkłady nasączane wodą pobieraną ze zbiornika. System dystrybucji wody utrzymuje stałą wilgotność filtra. W niektórych klimatyzerach zainstalowana jest jeszcze pompa wodna, która pozwala na dodatkowe obniżenie temperatury oddawanego powietrza. Wentylator zasysa gorące powietrze z zewnątrz poprzez wilgotny filtr. W wyniku procesu parowania temperatura przepływającego powietrza zostaje obniżona, a samo powietrze jest bardziej nawilżone. Filtr wodny oczyszcza także powietrze, dzięki czemu pozbawione jest kurzu, pyłków i roztoczy.

Ważną funkcją, która zwiększa stopień chłodzenia powietrza, jest możliwość dodania lodu do wody lub wkładów do lodówek turystycznych w celu obniżenia temperatury. W lepiej wyposażonych modelach są specjalne pojemniki na lód. Są to urządzenia o małej wydajności chłodzenia. Obniżenie temperatury odczujemy w bliskości działania wentylatora.

Rzadko stosowanym rozwiązaniem jest jonizator, który wzbogaca powietrze w jony ujemne, korzystne dla naszego zdrowia.

Parametrem technicznym, na który warto zwrócić przy wyborze klimatyzera, jest przepływ powietrza, zazwyczaj jest podawany maksymalny, np. 380 – 400 m³/h. Jest on zależny od szybkości obrotów wentylatora. Odparowywane jest około 1 litra wody na godzinę. Klimatyzery są znacznie cichsze od klimatyzatorów przenośnych, ponieważ nie mają sprężarki, będącej głównym źródłem hałasu. Ważna jest też wielkość pojemnika na wodę, np. 5 – 10 l. Zużywają niewiele mocy (poniżej 100 W), a więc są tanie w eksploatacji. Zalecane są do pomieszczeń o powierzchni od 20 do 40 m². Ich zaletą jest mobilność, możliwość ustawienia w dowolnym miejscu.

Klimator Ravanson KR-8000 z pilotem zdalnego sterowania, z funkcją sleep i oscylacją nawiewu – swing. (Fot. Ravanson)

Klimator a klimatyzator kompaktowy – główne różnice

Urządzenia wyglądają podobnie, ale inna zasada działania powoduje, że mają różne cechy:

• czynnikiem chłodniczym klimatyzatora jest np. R32, a klimatora woda, którą trzeba uzupełniać;
• klimatyzator pozwala na ustawienie pożądanej temperatury w zakresie np. 16 – 30 °C, a w klimatorze tej możliwości nie ma, powietrze schładza się o kilka stopni, może być zainstalowany termometr pokojowy. Wraz ze wzrostem temperatury moc chłodnicza klimatora rośnie, a klimatyzatora spada;
• klimatyzator wysusza powietrze, klimator je nawilża, przy czym nadmierny wzrost wilgotności może powodować dyskomfort;
• klimator najlepiej sprawdza się w pomieszczeniach otwartych, a klimatyzator w zamkniętych.

Klimatyzatory wielofunkcyjne

Podstawową funkcją klimatyzatora jest chłodzenie lub korzystanie tylko z wentylatora. Droższe modele mogą mieć funkcję ogrzewania i osuszania oraz jonizator. Funkcja grzania oznacza, że urządzenie ma wbudowaną grzałkę elektryczną. Przy osuszaniu umożliwiają osuszanie, usuwają 17 – 24 l na dobę.

Columbia Vac KLC12000 klimatyzator przenośny z Wifi i aplikacją, oraz panelem z wyświetlaczem. (Fot. Columbia Vac)

Funkcje użytkowe klimatyzatorów i klimatyzerów

W rozprowadzaniu schłodzonego powietrza istotne znaczenie mają żaluzje i wentylator. Mogą to być żaluzje pionowe, które kierują powietrze w płaszczyźnie poziomej, lub poziomej, które kierują powietrze w płaszczyźnie góra – dół. Można nimi sterować pilotem. Im więcej ustawień żaluzji, tym bardziej precyzyjne jest kierowanie nadmuchem powietrza. Może być stosowany tryb swing, czyli równomierne rozprowadzanie powietrza w pomieszczeniu przez oscylacyjny ruch żaluzji.

Istotne są też opóźniony start i timer, umożliwiający włączenie i wyłącznie po określonym czasie (1 – 24 godzin) urządzenia. Szczególnie wygodna jest funkcja opóźnionego startu, która powoduje, że przed powrotem do domu urządzenie zdąży schłodzić pokój.

Warto sprawdzić, ile urządzenie ma trybów pracy (np. automatyczny, nocny, z opóźnionym startem) i prędkości nawiewu (zazwyczaj dwie). Najczęściej urządzenia pamięta ostatni ustawiony tryb pracy, wartość temperatury chłodzenia i prędkość wentylatora. Przy praktycznym użytkowaniu warto zwrócić uwagę na kółka transportowe i uchwyt, ponieważ przy dużej masie klimatyzatora przenośnego można go swobodnie przestawiać w dowolne miejsce.

Aplikacja i pilot

Typowa obsługa urządzenia odbywa się za pomocą pulpitu z przyciskami funkcyjnymi. Najlepsze modele wyposażone są w pilota oraz aplikację na smartfon. Dzięki temu w zasięgu sieci domowej Wi-fi można korzystać z ekranu dotykowego tabletu czy smartfona. W tym celu po pobraniu aplikacji ze sklepu Google Play trzeba założyć konto. Aplikacja łączy się z modułem Wi-fi w urządzeniu i umożliwia wyszukanie go w sieci. Podobnie jak w pilocie możliwe jest włączanie i wyłączanie zasilania, ustawianie temperatury, timera, szybkości wentylatora, wybór trybu pracy i ustawianie timera.

Klimatyzator przenośny Ravanson PM-7500S nie tylko chłodzi ale także osusza. W chłodzeniu pomaga funkcja oscylacji powietrza. (Fot. Ravanson)

Parametry techniczne klimatyzatorów

Przy wyborze klimatyzatora przenośnego najważniejsze są jego parametry techniczne. Kupujący podstawowe informacje uzyskają z etykiety energetycznej, a szczegółowe z katalogu lub strony WWW producenta.

Zakres temperatury pracy

To możliwość ustawienia temperatury chłodzenia, zazwyczaj od 16 do 31 °C. W większości urządzeń można ją precyzyjnie regulować przy pomocy elektronicznego panelu sterowania z wyświetlaczem.

Klimatyzator Camry CR 7912 z chłodzeniem, nawiewem oraz osuszaniem skuteczny do 25 m². (Fot. Camry)

Moc chłodnicza a moc cieplna

Jednym z najważniejszych parametrów klimatyzatora jest moc chłodnicza, zdefiniowana jako wydajność chłodnicza urządzenia (w kW) pracującego w trybie chłodzenia przy pełnym obciążeniu. Producenci klimatyzatorów coraz częściej podają moc chłodniczą w kW (etykieta energetyczna) lub w dwóch jednostkach: BTU/h lub kW w danych technicznych w katalogach. BTU ( British Thermal Unit) to ilość ciepła potrzebna na ogrzanie 1 funta wody o 1 stopień Fahrenheita.

Przeliczniki jednostek przedstawiają się następująco: 1 BTU/h = 0,293 W, 1 kW = 3412,1 BTU/h. Z mocą chłodniczą związany jest pobór energii, czyli moc pobierana z sieci energetycznej konieczna do wytworzenia mocy chłodniczej przez klimatyzator.

Klimatyzator Columbia Vac KLC9100 ze sterowaniem smartfonem. (Fot. Columbia Vac)

Trzy proste przeliczniki mocy chłodniczej

Najlepiej, jeśli obliczy to projektant, ale można określić ją samemu w sposób przybliżony. Ułatwią to specjalne formularze opracowane przez firmy sprzedające klimatyzatory. Moc chłodnicza, jaką powinien mieć klimatyzator, zależy m.in. od wielkości pomieszczenia lub pomieszczeń, które będą chłodzone, stopnia ich nasłonecznienia, liczby okien i drzwi, rodzaju i grubości izolacji ścian oraz dachu. Istotna jest również liczba osób mieszkających na stałe w domu.

• W sposób bardzo przybliżony można obliczyć moc chłodniczą, stosując wskaźnik 30 W/m³ kubatury pomieszczenia.
• Uwzględniając tylko powierzchnię pomieszczenia, przyjmuje się, że moc chłodnicza 1 kW wystarcza na schłodzenie lub ogrzanie około 10 m², lub powierzchnię mieszkania mnoży się razy 100 (dla standardowej wysokości 2,5 – 2,8 m). Na przykład pokój o powierzchni 30 m2 będzie wymagał ok 3 kW mocy chłodniczej.
• Inny sposób orientacyjnego policzenia zapotrzebowania na moc chłodniczą to przyjęcie założenia, że na 1 m2 potrzebna jest moc chłodnicza 80 – 150 W, a więc najmniejsze klimatyzatory o mocy 2 – 2,5 kW powinny ochłodzić pomieszczenie o powierzchni 15 – 30 m2. Takie wartości mocy chłodniczej mają klimatyzatory przenośne.

Czynnikami, które wpływają na wyżej podany przelicznik, będą na pewno usytuowanie i wielkość okien. Jeśli są to okna od strony południowej lub zachodniej, powinniśmy zwiększyć moc klimatyzatora o 15 – 20 proc., jeśli izolacja ścian jest słaba, to również warto wybrać mocniejszy klimatyzator. Również dla pomieszczeń mieszczących się bezpośrednio pod dachem, w szczególności do poddaszy i adaptowanych na pomieszczenia mieszkalne strychów, przyjmuje się, że należy zwiększyć moc klimatyzatora o około 30 proc.

Akcesoria i sposób odprowadzania gorącego powietrza z klimatyzatora przenośnego. (Fot. Columbia Vac(x3))

Poziom głośności

Dla użytkownika bardzo ważnym parametrem jest poziom głośności wytwarzany przez klimatyzację, który decyduje o komforcie użytkowania. Na etykiecie energetycznej wielkością określającą głośność jest poziom mocy akustycznej (ang. sound power level) w jednostce dB(A). Przy pomiarze wykorzystuje się częstotliwościową charakterystykę korekcyjną (A), która optymalizuje pomiar ze względu na charakterystykę słuchu człowieka. Hałas jest wytwarzany przede wszystkim przez wentylatory i sprężarkę. Dla przykładu poziom głośności na ulicy wynosi 70 dB(A), w bibliotece 40 dB(A), szept 20 dB(A). Poziom głośności na poziomie 30 dB(A) nie zakłóca snu. Zwiększa się w zależności od szybkości obrotów wirnika. Klimatyzatory przenośne, niestety, są głośne – 65 dB(A).

Klimator Columbia Vac KC500 i jego wyposażenie. (Fot. Columbia Vac (X3))

Klimatyzator przenośny – uwagi użytkowe

Klimatyzatory przenośne, aby skutecznie działały, muszą odprowadzać gorące powietrze poza pokój. Do tego celu służy rura elastyczna (1,5 m). Przeważnie jest umieszczona w oknie (najlepszy jest lufcik) lub pod parapetem wykonuje się specjalną szczelinę dopasowaną do końcówki odprowadzającej ciepłe powietrze. W sprzedaży są specjalne adaptery do okien przesuwnych lub osłony na okna uchylne z otworem dopasowanym do łącznika węża. Zalecane jest ustawienie klimatyzatora 50 cm od ściany, zasłon czy firan w celu zapewnienia odpowiedniej cyrkulacji powietrza.

Skutkiem ubocznym działania klimatyzatora jest skroplona woda, która zbiera się w wewnętrznym zbiorniku. Kiedy zbiornik będzie pełny, na pulpicie włączy się kontrolka sygnalizująca konieczność jego opróżnienia. Jednocześnie sprężarka się wyłączy, zatrzymując proces chłodzenia. Wykorzystując otwór spustowy, dołącza się rurkę i odprowadza wodę, np. do kubełka. Po sezonie należy pamiętać o usunięciu wody. Co dwa tygodnie jest zalecane czyszczenie filtrów odkurzaczem lub umycie ich pod bieżącą wodą.

Klimatyzer z jonizatorem

Fot. Zelmer (X3)

ZCL6040 to najlepszy model marki Zelmer, wyróżniający się funkcjonalnością. Obudowę wykonano z dobrej jakości tworzywa sztucznego. Zbiornik na wodę o pojemności 5 l jest napełniany od góry. Można także schładzać wodę za pomocą pojemnika na lód. Urządzenie wyróżnia funkcja jonizacji, która wraz filtrem o strukturze plastra miodu oczyszcza powietrza z roztoczy, pyłów i wzbogaca o jony ujemne, pożyteczne dla naszego zdrowia. Z klimatyzera można korzystać przez cały rok z jako bardzo dobrego nawilżacza powietrza. Za pomocą 24-godzinnego timera ustala się godzinę jego wyłączenia. Wygodny w obsłudze jest dotykowy panel sterowania z siedmioma ikonami podstawowych funkcji i dużym wskaźnikiem temperatury powietrza. Można także skorzystać z pilota. Schowek na przewód, kółka transportowe oraz uchwyt to walory, jeżeli chcemy urządzenia przemieszczać w różne miejsca. Niewielki pobór mocy (65 W) to małe koszty użytkowania. Przepływ 400 m3/h zapewnia szybką wymianę powietrza. Przełącznik prędkości wentylatora oraz pozioma oscylacja umożliwia równomierne rozprowadzenie powietrza po pokoju.

Klimatyzator pomocny cały rok

Fot. Sharp

Sharp CV-P10PR oferuje takie funkcje jak klimatyzacja, oczyszczanie, wietrzenie czy osuszanie powietrza. System Plasmacluster Ion usuwa przykre zapachy, pleśnie, alergeny, bakterie, 99 proc. wirusów, a nawet roztocza unoszące się w powietrzu w całym pomieszczeniu. Redukuje ładunki elektrostatyczne. Podstawowe parametry urządzenia są następujące: zakres temperatury chłodzenia wynosi 18–40 °C, moc chłodnicza 2,5 kW, przepływ powietrza 348 m³/h. Do wyboru są trzy szybkości wentylatora. Poziom hałasu wynosi 52/50/48 dB(A) w trybach high/mid/low. W trybie swing żaluzje poruszają się, zwiększając obszar nadmuchu. W trybie osuszania usuwany jest z pomieszczenia 24 l wody/ dobę. Timer umożliwia wyłączenie klimatyzatora po zaprogramowanym czasie od 0,5 do 12 h. Jest przeznaczony do małych i średnich pomieszczeń 25–30 m2, masa 42 kg.

Klimatyzator Sharp CV-P10PR ma certyfikat PZH, który potwierdza bezpieczeństwo higieniczne oraz zdrowotne urządzenia oraz certyfikat brytyjskiej fundacji BAF, który potwierdza wysoką skuteczność w walce z alergenami pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego.

Etykieta energetyczna

Zgodnie z dyrektywą unijną producent urządzeń ma obowiązek zamieścić poniższe informacje o produkcie:

• nazwę producenta;
• identyfikator modelu klimatyzatora;
• piktogram obrazujący klimatyzator, który przedstawia wentylator i falę powietrza w kolorze niebieskim z napisem „EER”. Znamionowy wskaźnik efektywności energetycznej EER (Energy Efficiency Ratio) uwzględnia zużycie energii elektrycznej dla wszystkich trybów pracy urządzenia;
• klasę efektywności energetycznej (A+++ do D);
• wydajność znamionową dla trybu chłodzenia [kW];
• wartość wskaźnika efektywności energetycznej (EER);
• godzinowe zużycie energii w kilowatogodzinach kWh/60 minut;
• poziom emisji hałasu [dB(A)].

Dla łatwości odczytu stosuje się skalę literową oraz dodatkowe oznaczenia graficzne z wykorzystaniem kolorów. I tak najbardziej ekonomiczna jest klasa A, oznaczona zielonym kolorem, a najwięcej prądu zużywają urządzenia o klasie energetycznej D, które znakowane są na czerwono. Dodatkowo w klasie A stosuje się jeszcze podział na A+, A++, A+++, co jest rezultatem ciągłego zwiększania energooszczędności. EER oznacza stosunek deklarowanej wydajności chłodniczej [kW] do znamionowego poboru mocy na potrzeby chłodzenia [kW] urządzenia podczas pracy w trybie chłodzenia w standardowych warunkach znamionowych.