Czy soundbar może zastąpić kino domowe?

Popularność soundbarów nie słabnie. Niektórzy specjaliści twierdzą nawet, że soundbary mogą wkrótce zastąpić kina domowe. Nic w tym dziwnego, zwłaszcza że na rynku pojawia się coraz więcej modeli obsługujących również zawansowane tryby czy systemy dźwięku przestrzennego, takie jak np. Dolby Atmos, znany z rozbudowanych systemów kinowych, a jeszcze kilka lat temu wykorzystywany tylko w profesjonalnych salach kinowych. (Fot. TCL)

Taki kompaktowy i smukły głośnik, jakim niewątpliwie jest soundbar, może być dziś już nie tylko prostym odtwarzaczem audio czy dodatkiem do telewizora, ale sprzętem, który z powodzeniem zastąpi inne urządzenia w domowym systemie audio-wideo. Również jakość brzmienia, jaką oferują obecnie produkowane soundbary, dla wielu użytkowników może być pozytywnym zaskoczeniem. Soundbary odtwarzają często dźwięk stereofoniczny, ale mogą również umożliwiać odtwarzanie audio w zaawansowanych systemach dźwięku. Często wykorzystują również rozmaite rozwiązania techniczne i tryby przetwarzania zwiększające przestrzenność odtwarzanego dźwięku. Wszystko po to, by użytkownik czy też słuchacz mógł poczuć się niemal jak w centrum wydarzeń, w centrum filmowej akcji.

Dużą zaletą soundbarów jest ponadto łatwość ich podłączenia i konfiguracji. Wiele z nich można połączyć zarówno z telewizorem, jak i urządzeniami mobilnymi bezprzewodowo. Idąc dalej, po wstępnej konfiguracji soundbarem można sterować za pomocą pilota, który jest w zestawie z telewizorem, a niekiedy nawet obsługiwać smartfonem z zainstalowaną odpowiednią aplikacją. To kolejne ułatwienie dla osób, którzy cenią sobie komfort, łatwość i swobodę korzystania z urządzenia.

Ważne jest też pomieszczenie

Pamiętajmy, że nawet skomplikowana konstrukcja listwy soundbarowej i najbardziej skomplikowane algorytmy cyfrowego przetwarzania sygnału na nic się zdadzą, jeżeli nie będziemy mieli zapewnionych odpowiednich warunków odsłuchowych i odpowiedniej akustyki pomieszczenia odsłuchowego. Należy tu zwrócić uwagę na dwa zjawiska – pochłanianie fali dźwiękowej i jej rozpraszanie. Słuchacz odbiera bowiem nie tylko dźwięk bezpośredni, generowany przez soundbar, ale również dźwięk pogłosowy, odbity m.in. od ścian, sufitów i elementów wystroju wnętrza, co zwłaszcza w takim systemie jak Dolby Atmos ma olbrzymie znaczenie.

Wśród oferowanych na rynku soundbarów dostępne są modele kompatybilne z systemem Dolby Atmos, dzięki któremu możemy poczuć się niemal jak w centrum filmowej akcji.

Fot. LG

Fot. Sharp

Fot. Samsung

Pasywnie, aktywnie i... płasko

Wśród dostępnych na rynku modeli możemy wyróżnić soundbary aktywne i pasywne. Pierwsze z nich mają wbudowany wzmacniacz i stanowią samodzielne urządzenia. Oprócz tego mają one zaimplementowane odpowiednie procesory dźwięku (najczęściej firm Dolby, DTS i ewentualnie autorskie rozwiązania zwiększające przestrzenność odtwarzanego dźwięku), jak również złącza audio-wideo. Modele aktywne wykorzystują zwykle wzmacniacze klasy D o dużej sprawności i niewielkich zniekształceniach harmonicznych.

Na rynku można znaleźć też płaskie, aktywne systemy audio, które również doskonale sprawdzą się w połączeniu z telewizorem. Tego typu konstrukcje są najczęściej aktywne, a więc można je podłączyć bezpośrednio do odbiornika telewizyjnego. Obudowy tych płaskich systemów audio są wytrzymałe do tego stopnia, że można na nich stawiać zamocowany w fabrycznej podstawie telewizor, bez obawy o ich uszkodzenie.

Płaskie systemy audio, podobnie jak soundbary, są wyposażone w dekodery dźwięku przestrzennego i różnorodne złącza, dzięki którym mogą współpracować z zewnętrznymi urządzeniami audio-wideo.

Modele pasywne są niczym klasyczne kolumny głośnikowe – do poprawnego działania wymagają podłączenia do zewnętrznego wzmacniacza lub amplitunera wielokanałowego. Soundbar pasywny jest więc tylko odtwarzaczem sygnału audio, wszelkie przetwarzanie i dekodowanie odbywa się np. w amplitunerze, od którego będzie zależało, jakie formaty i dekodery dźwięku obsłuży taki zestaw.

W niektórych zastosowaniach doskonale sprawdzą się soundbary bez subwoofera w zestawie. Wiele w tym wypadku zależy nie tylko od brzmienia urządzenia, ale także od wymagań użytkownika i akustyki pomieszczenia.

Fot. TCL

Fot. Denon

Fot. Martin Logan

Z subwooferem w komplecie

W zestawie z listwą soundbarową może znajdować się subwoofer. Przyda się on zwłaszcza w pomieszczeniach o większej kubaturze, w których poziom niskich tonów odtwarzanych wyłącznie przez listwę soundbarową mógłby być niewystarczający

Subwoofer dołączony do zestawu może być przewodowy lub bezprzewodowy. Bezprzewodowe konstrukcje subwooferów zapewniają większy komfort użytkowania i wygodę przy ustawianiu w pomieszczeniu. Użytkownik nie jest wówczas ograniczony długością zastosowanego okablowania.

Subwoofer, podobnie jak soundbar, może być aktywny lub pasywny. Pasywne mogą być modele znajdujące się w zestawie z listwą soundbarową, która ma wbudowany wzmacniacz. Znacznie popularniejsza jest jednak aktywna odmiana subwoofera.

Niektóre modele listew soundbarowych, mimo że nie mają subwoofera w zestawie, mogą być wyposażone w złącze Pre out, które pozwala na opcjonalne podłączenie zewnętrznego subwoofera aktywnego dowolnego producenta.

Dostępne złącza

Zależnie od tego, czy soundbar jest aktywny czy pasywny, ma inne złącza na tylnym panelu urządzenia. Modele pasywne mają jedynie terminale głośnikowe. Są one najczęściej zakręcane. Soundbar p asywny może mieć nawet 5 p ar takich terminali. W soundbarach aktywnych terminale głośnikowe są często zaciskowe. Modele aktywne mogą mieć ponadto różnorodne złącza wejściowe audio – zarówno cyfrowe (optyczne i koaksjalne), jak i analogowe (jack i cinch). Zaawansowane modele mogą mieć nawet gramofonowe wejście audio (2 × RCA), a także wyjście na zewnętrzny subwoofer aktywny. Dostępne może być też wyjście analogowe audio, np. na zewnętrzny wzmacniacz.

Jednym z podstawowych złączy dostępnych obecnie w niemal każdym soundbarze aktywnym jest HDMI – wejściowe (przynajmniej jedno) i wyjściowe. Wyjście HDMI może być wyposażone w tzw. zwrotny kanał audio (ARC), dzięki któremu nie ma konieczności stosowania dodatkowego połączenia kablowego do przesyłania dźwięku z telewizora do soundbara.

Soundbar może wykorzystywać funkcję CEC (Consumer Electronic Control), która umożliwia obsługę za pomocą jednego pilota dwóch urządzeń połączonych kablem HDMI (np. soundbara i odbiornika telewizyjnego). Soundbary aktywne mogą być też wyposażone w złącze USB, a nawet czytnik kart pamięci, co pozwala na odtwarzanie plików audio z przenośnych pamięci flash.

Projektanci wykorzystują rozmaite rozwiązania techniczne i konstrukcje, by mimo smukłej obudowy listwy soundbarowej zapewnić jej jak najszersze pasmo przetwarzanych częstotliwości i dużą przestrzenność dźwięku.

Fot. Polk Audio

Fot. DALI

Fot. Martin Logan

Wiele kanałów audio z soundbara

Soundbar aktywny, mimo że jest to zwarta, jednokolumnowa konstrukcja, jest w stanie obsługiwać różnorodne dekodery dźwięku przestrzennego, podobnie jak ma to miejsce w wypadku zestawów kina domowego.

Wrażenie przestrzenności może być wytwarzane dzięki odpowiednio dużej liczbie głośników w listwie soundbarowej i odpowiedniemu ich rozstawieniu. Do zwiększenia wrażenia efektu surround wykorzystuje się różnorodne algorytmy i cyfrowe przetwarzanie sygnałów. Mogą one sprawić, że nawet sygnał audio, który w oryginale jest stereofoniczny, będzie przetworzony na wielokanałowy. W generowaniu dźwięku przestrzennego niezwykle pomocne są wszelkie odbicia fal dźwiękowych od ścian i sufitu pomieszczenia, co sprawia, że do użytkownika dociera nie tylko dźwięk bezpośredni generowany przez przetworniki elektroakustyczne soundbara, ale i dźwięk odbity (a więc nieco opóźniony w stosunku do bezpośredniego).

Producenci soundbarów stosują rozmaite autorskie rozwiązania techniczne, które odpowiadają za wytwarzanie realistycznego dźwięku przestrzennego z wykorzystaniem listwy soundbarowej, np. DOVS (Digitally Optimized Virtual Surround, stosowany w soundbarach f irmy Boston Acoustics), SDA Surround (Stereo Dimensional Array Surround, system opracowany przez inżynierów firmy Polk).

Dolby Atmos to dziś już nie nowość

System Dolby Atmos został wprowadzony w 2012 r., jednak początkowo wykorzystywany był jedynie w profesjonalnych salach kinowych. Został jednak dobrze przyjęty przez specjalistów z branży audio-wideo i obecnie zaczyna pojawiać się również w urządzeniach do kina domowego, a także w soundbarach.

System Dolby Atmos dostarcza wyjątkowych wrażeń dźwiękowych i wzbogaca przestrzeń odtwarzanego sygnału audio o dodatkowy wymiar. W dużym uproszczeniu, ścieżki dźwiękowe w systemie Dolby Atmos powstają przez dodanie do tradycyjnej ścieżki wielokanałowej 5.1 trzeciego wymiaru – wysokości dźwięku (w sensie przestrzennym). W rezultacie otrzymujemy realistyczny, wielokanałowy dźwięk filmowy.

System Dolby Atmos wykorzystuje więc dwie warstwy zapisu dźwięku. Pierwsza to warstwa tradycyjna, jak w klasycznym układzie kina domowego, np. 5.1. Drugą warstwą są właśnie dźwięki charakterystyczne dla systemu Dolby Atmos. Warstwa ta uwzględnia lokalizację i sposób przemieszczania się poszczególnych źródeł sygnału audio w trójwymiarowej przestrzeni zależnie od akcji widocznej na ekranie. Podczas odtwarzania sygnału audio system Atmos łączy wszystkie ścieżki (z obydwu warstw) w czasie rzeczywistym, tworząc wrażenie, że każdy dźwięk pochodzi z miejsca, które zostało wyznaczone wcześniej na etapie realizacji dźwięku. Wszystko odbywa się w sposób dostosowany do konkretnej konfiguracji i liczby głośników w danej sali kinowej. System Dolby Atmos doskonale sprawdzi się podczas odtwarzania odgłosów np. przelatującego nad głową helikoptera czy padającego deszczu, a więc wszędzie tam, gdzie różnorodne dźwięki przemieszczają się w przestrzeni i dochodzą głównie z góry. Soundbary kompatybilne z Dolby Atmos do odtwarzania dźwięku w tym systemie surround wykorzystują nie tylko odpowiednie dekodowanie sygnału audio, ale też specyficzne rozstawienie przetworników w listwie soundbarowej. Nie ma tutaj jednak dodatkowych głośników instalowanych w suficie. Ich funkcję pełnią głośniki listwy soundbarowej skierowane ku górze i wytwarzające dźwięk, który ma trafiać do słuchacza dopiero po odbiciu od sufitu.

W zestawie z listwą soundbarową mogą znajdować się różnorodne akcesoria, które ułatwiają jej instalację i obsługę. (Fot. TCL)

Istalacja soundbara

Listwę soundbarową można ustawić bezpośrednio na szafce RTV tuż pod telewizorem zamontowanym w fabrycznej podstawie lub zamontować ją nad lub pod odbiornikiem telewizyjnym zawieszonym na ścianie. Zwykle wymaga to zastosowania odpowiedniego uchwytu. W niektórych modelach uchwyt może być zawarty w zestawie, a do niektórych dostępny jest jako dodatkowe akcesorium. Listwa soundbarowa ma też często otwory z tyłu obudowy, umożliwiające jej instalację na ścianie, np. z wykorzystaniem popularnych kołków rozporowych.

Multiroom z soundbarem?

Soundbary mogą stanowić jeden z elementów systemu multiroom. Tego typu rozwiązanie oferują m.in. tacy producenci sprzętu audio jak Sonos, Polk Audio, Denon czy Definitive Technology. Oferują oni modele aktywne, ale jednocześnie dające możliwość współpracy z innymi urządzeniami w bezprzewodowym multiroomie danej marki.

Każdy ze wspomnianych przed chwilą producentów oferuje jednak w swoim systemie multiroom również specjalne adaptery, z wykorzystaniem których do multiroomu możemy dołączyć praktycznie każdy przewodowy system audio, w tym również soundbar.

Design też ważny

W soundbarach producenci i projektanci mają olbrzymie pole do popisu także pod względem wzorniczym. Istotny jest m.in. materiał, z którego wykonuje się obudowę. Ważne są m.in. jej grubość oraz odpowiednie połączenie i usztywnienie zastosowanych w niej elementów, aby nie powstawały niepożądane rezonanse. W tańszych modelach na obudowę wykorzystuje się tworzywa sztuczne, w droższych konstrukcjach jest to najczęściej dobrej jakości aluminium. W soundbarach rzadziej niż w klasycznych kolumnach głośnikowych wykorzystuje się natomiast obudowy z płyt MDF (medium-denstity fibreboard). Jednym z powodów tego jest z pewnością chęć osiągnięcia przez projektantów jak najmniejszej gabarytowo konstrukcji, jednocześnie dopasowanej stylistycznie do obecnie produkowanych odbiorników telewizyjnych.

Wirtualny dźwięk 3D

Oprócz kompatybilności z Dolby Atmos soundbary aktywne mogą obsługiwać również inne zaawansowane systemy surround. Do takich należy np. DTS Virtual:X, z którym kompatybilny jest model DHT-S216 marki Denon. Urządzenie wyróżnia się smukłą, a jednocześnie solidnie wykonaną konstrukcją. Wykorzystuje zaawansowane algorytmy przetwarzania dźwięku opracowane przez firmę DTS, aby realistycznie symulować efekty rodem z kina domowego z wykorzystaniem zaledwie jednej kolumny głośnikowej. Instalacja listwy soundbarowej Denona trwa zaledwie kilka minut. Możliwy jest także montaż naścienny.

Soundbar można łatwo podłączyć do dowolnego telewizora i odtwarzacza multimedialnego za pomocą wejścia HDMI z obsługą rozdzielczości 4K Ultra HD, HDCP 2.2 i zwrotnym kanałem audio (ARC, od ang. Audio Return Channel). Po podłączeniu przez HDMI ARC soundbar może być bezprzewodowo kontrolowany za pomocą pilota telewizora. Model DHT-S216 ma również wejścia audio cyfrowe optyczne i analogowe. Elegancka, niskoprofilowa obudowa listwy soundbarowej ma wysokość zaledwie 6 cm. Mieści dwie kopułki wysokotonowe o średnicy 25 mm. Za średnie tony odpowiadają dwa głośniki stożkowe, a bas przetwarzany jest przez dwa 7,5-centymetrowe woofery. Wspomniane przed chwilą przetworniki pracują w układzie trójdrożnym, zapewniającym pełne i dynamiczne brzmienie, precyzyjnie dostrojone przez inżynierów Denona. Technika Denon Dialogue Enhancer dodatkowo poprawia zrozumiałość dialogów dzięki dostępnym trzem różnym trybom przetwarzania audio. Użytkownicy mogą również zwiększyć głośność dialogów bez zmiany ogólnego poziomu głośności.

Model DHT-S216 oferuje ponadto tryb Pure Mode, który wyłącza przetwarzanie dźwięku przestrzennego, jak również wszelkie korektory dźwięku związane z trybem filmowym, muzycznym lub nocnym, zapewniając bardziej naturalne brzmienie. Słuchacze mogą również sparować smartfon lub tablet z soundbarem przez Bluetooth.

Fot. Denon (x2)

Stylowe modele z Dolby Atmos

Na rynku pojawia się coraz więcej soundbarów kompatybilnych z zaawansowanym systemem dźwięku przestrzennego Dolby Atmos. Urządzenia te nie tylko świetnie brzmią, ale też doskonale się prezentują w domowych wnętrzach. Potwierdzeniem tego jest model Ray∙Danz (TS9030) firmy TCL. Jest to 3.1-kanałowy soundbar o mocy 300 W (moc maksymalna 540 W). Wzornictwo urządzenia dopasowane jest do telewizorów o przekątnej 55 cali i większych.

Listwa soundbarowa Ray∙Danz ma po obu stronach obudowy po jednym głośniku bocznym. Wykorzystane dodatkowo reflektory akustyczne rozpraszają dźwięk, zakrzywiają po odpowiednim kątem wytwarzane przez głośniki fale dźwiękowe i w ten sposób tworzą naturalny pogłos oraz szeroką scenę muzyczną. Trzeci głośnik, ulokowany na froncie listwy soundbarowej, jest odpowiedzialny przede wszystkim za odtwarzanie ścieżek dialogowych i głosu lektora, a wirtualne kanały Dolby Atmos generują także dźwięk z góry. Dzięki temu użytkownik ma wrażenie pełnego otoczenia dźwiękiem, bez konieczności montowania głośników górnych, jak w klasycznym, rozbudowanym systemie Dolby Atmos.

Soundbar współpracuje z bezprzewodowym suboowferem. Obsługuje ponadto standard Bluetooth, co pozwala na strumieniowe odtwarzanie audio z urządzeń mobilnych, w tym m.in. smartfonów i tabletów.

Fot. TCL (x2)

Designerskie konstrukcje

Soundbary mogą być prawdziwą ozdobą wnętrza, czego dowodem jest m.in. model Katch One duńskiej marki Dali . Tkanina, z której wykonana została maskownica urządzenia znajdująca się na froncie, została dobrana ze względu na bardzo dobre właściwości akustyczne, dzięki czemu dźwięk przenika przez nią bez utraty energii i detali brzmieniowych. Oprócz aspektu wizualnego materiał ten pomaga również soundbarowi wpasować się w wystrój pomieszczenia. Ważną częścią wizualnej strony soundbara są trzy stylowe rozwiązania montażowe, dzięki którym Katch One może trafić w gusta praktycznie każdego użytkownika. Pierwszym są skórzane paski do montażu naściennego. Ten sposób instalacji soundbara ukrywa okablowanie, utrzymując porządek. Soundbar można również ustawić na półce lub na meblach dzięki stylowym drewnianym nóżkom, które znajdują się w zestawie. Jeśli mamy problem z miejscem na instalację, nic straconego – Katch One można zainstalować w pobliżu telewizora za pomocą uchwytu montażowego z znajdującego się tyłu soundbara.

Urządzenie wyposażono w dwa tryby przetwarzania dźwięku – „Focus” oraz „Wide”. Pierwszy z nich oferuje skoncentrowane i zbliżone do liniowego (bez jakiejkolwiek korekcji) odtwarzanie dźwięku, podczas gdy „Wide” zapewnia szerokie, imponujące i bardzo dynamiczne brzmienie – kładąc nacisk na wypełnienie całego pomieszczenia odsłuchowego potężnymdźwiękiem. Soundbar został wyposażony w 10 przetworników, dopasowanych do wzmacniacza o mocy 4 × 50 W. Podczas gdy dwa przetworniki wysokotonowe z miękką kopułką dostarczają czysty i szczegółowy dźwięk, cztery duże pasywne przetworniki współpracują z czterema aktywnymi wooferami, generując bas, który jest mocny, głęboki i precyzyjny, a wszystko to w celu zapewnienia jak najlepszej jakości dźwięku.

Model Katch One został wyposażony w niezbędne wejścia audio i wideo, które umożliwiają mu współpracę z różnorodnymi urządzeniami. Na tylnym panelu dostępne są wejście HDMI (z obsługą zwrotnego kanału audio), 2 wejścia optyczne i wejście analogowe minijack. Oprócz tego soundbar wyposażono w wyjście na zewnętrzny subwoofer aktywny, moduł Bluetooth i obsługę kodeka aptX. W zestawie znajduje się pilot zdalnego sterowania.

Fot. Dali (x2)

Z Bluetooth i Dolby Atmos

Dobrze wyposażone modele soundbarów obsługują również bezprzewodowe odtwarzanie dźwięku. Kompatybilność ze standardem Bluetooth (w wersji 4.2) ma m.in. model HT-SBW460 firmy Sharp. Zestaw obsługuje system 3.1-kanałowy, ale został dodatkowo wyposażony w rozwiązanie pozwalające na przetwarzanie dźwięku Dolby Atmos. „Trójwymiarowy” dźwięk przestrzenny jest wytwarzany „wirtualnie” z wykorzystaniem dostępnych przetworników elektroakustycznych (bez konieczności stosowania głośników skierowanych ku górze, które znajdziemy chociażby w innym modelu Sharpa – HT-SBW800). Oprócz tego urządzenie jest kompatybilne również z takimi systemami jak Dolby True HD, Dolby Digital i Dolby Digital Plus. W komplecie z soundbarem znajduje się bezprzewodowy subwoofer, co znacznie ułatwia jego rozstawienie w pomieszczeniu odsłuchowym. Całkowita maksymalna moc wyjściowa zestawu wynosi 440 W.

Na tylnym panelu dostępne są dwa wejścia i jedno wyjście HDMI (ze zwrotnym kanałem audio), a także cyfrowe złącza optyczne i koaksjalne oraz analogowe wejście jack 3,5 mm. Urządzenie jest przystosowane do przetwarzania treści w jakości 4K (Ultra HD). Kompatybilność z HDMI CEC (Consumer Electronics Control) umożliwia sterowanie wybranymi funkcjami soundbara za pomocą pilota do telewizora. Soundbar można również obsługiwać z wykorzystaniem wygodnych przycisków, które znajdują się na bocznym panelu urządzenia (możliwe jest uruchomienie soundbara, zmiana źródła dźwięku czy regulacja głośności oraz start i zatrzymanie odtwarzania). Niezbędne informacje związane z wyborem źródła czy poziomem głośności prezentowane są na wyświetlaczu LED, umieszczonym na froncie listwy soundbarowej.

Dopasowanie brzmienia modelu HT-SBW460 do preferencji użytkownika umożliwia korektor dźwięku z zaprogramowanymi kilkoma różnymi ustawieniami. Listwę soundbarową można ustawić pod telewizorem lub zamontować na ścianie.

Fot. Sharp (x2)