Klasy dokładności

Miary mogą mieć naniesioną skalę zarówno z góry, jak i z dołu taśmy, mogą być metryczne, metryczno- calowe lub mieć naznaczoną dodatkowo skalę, tzw. architektoniczną.

Miara składana lub zwijana, zanim trafi do sprzedaży, musi przejść specjalną kontrolę i uzyskać odpowiednie potwierdzenie (legalizację). W naszym kraju za tego typu procedury odpowiedzialny jest Główny Urząd Miar.

Podstawowymi dokumentami precyzującymi parametry techniczne i sposób wprowadzania instrumentów pomiarowych do sprzedaży są „Prawo o miarach. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r.” oraz rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z dnia 12 maja 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać materialne miary długości (Dz. U. Nr 97, poz. 880). Zgodnie z rozporządzeniem długości miar (tzw. przymiarów) mogą wynosić 0,5, 1, 1,5, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 lub 9 m lub ich długość musi być całkowitą wielokrotnością 5 m. Inne, niestandardowe długości mogą być stosowane, ale tylko pod warunkiem, że na instrumencie pomiarowym zostanie opisane jego przeznaczenie. Co więcej, według rozporządzenia długość miary składanej nie może być większa niż 5 m, podobnie jak jednoczęściowych przymiarów sztywnych. Z kolei przymiary wstęgowe plastikowe lub z tworzywa sztucznego nie mogą być dłuższe niż 100 m.

Instrumenty pomiarowe wykonuje się w trzech klasach dokładności, które oznacza się cyframi rzymskimi – I, II i III. Im niższy numer, tym większa dokładność przymiaru. O tym, do której klasy należy dane narzędzie pomiarowe, decydują błędy graniczne dopuszczalne długości nominalnej i długości odcinka podziałki przymiaru zawartego pomiędzy dwoma dowolnymi nienastępującymi po sobie wskazami podziałki. Aby zaliczyć przymiar (L – długość przymiaru) do odpowiedniej klasy, błędy te nie powinny przekraczać wartości obliczonych zgodnie z wzorami:

• ± (0,1 + 0,1 L) mm – dla klasy dokładności I,
• ± (0,3 + 0,2 L) mm – dla klasy dokładności II,
• ± (0,6 + 0,4 L) mm – dla klasy dokładności III.

Przykład: Miara zwijana o długości 5 m i zaliczana do klasy dokładności II może mieć w rzeczywistości dopuszczalną długość 5 m ± 1,3 mm.

Klasy dokładności powinny uwzględniać też dopuszczalny błąd graniczny elementarnej działki przymiaru. Dla taśmy z „podziałką” milimetrową rzeczywisty milimetr nie może się różnić od nominalnego o więcej niż:

• ±0,1 mm – dla klasy dokładności I,
• ±0,2 mm – dla klasy dokładności II,
• ±0,3 mm – dla klasy dokładności III.

Odpowiednie oznaczenia, związane m.in. z długością nominalną przymiaru, klasą dokładności i producentem narzędzia pomiarowego, powinny zostać odpowiednio naniesione na samym początku taśmy pomiarowej.