Odzież robocza - różne branże, różne potrzeby

Nowoczesne elektronarzędzia czy wysokiej klasy akcesoria to elementy, w które firmy inwestują w celu poprawy efektywności pracy i jej komfortu. Oprócz nich jednak warto zwrócić uwagę na wciąż niedocenianą odzież roboczą.

W wielu zadaniach specjalistyczna odzież znacząco wpływa na bezpieczeństwo oraz komfort pracownika. Warto o tym pamiętać, szczególnie w obecnej sytuacji na rynku pracy, gdy o dobrego fachowca jest niezwykle trudno, a wszelkie przestoje w pracy z uwagi na kontuzje czy problemy zdrowotne pracowników powodować będą opóźnienia w ukończeniu prac, a co za tym idzie, straty finansowe dla firmy. Komfortowa odzież dopasowana do warunków pracy pozwala również na utrzymanie większej efektywności w pracy. Dlatego nowoczesnej odzieży roboczej nie można traktować jako zbędnego wydatku czy zła koniecznego. Wręcz przeciwnie, jest to inwestycja. W końcu dobrze i odpowiednio ubrany zespół pracowników stanowi świetną wizytówkę i reklamę firmy. Wystarczy rzut okiem, aby stwierdzić, że ma się do czynienia z profesjonalistami. Dlatego zaraz obok odpowiednich narzędzi odzież robocza powinna należeć do niezbędnego wyposażenia w firmie. Elementy wyposażenia roboczego można podzielić na dwie kategorie. Pierwsza z nich to odzież i akcesoria, czyli elementy nie niezbędne, lecz znacząco poprawiające bezpieczeństwo i komfort pracy. Wśród nich znajdziemy bluzy, obuwie, spodnie, kurtki, a nawet odpowiednią bieliznę. Powinny one być ściśle dopasowane do warunków, w jakich przyjdzie pracować. Producenci pozycjonują linie swojej odzieży z przeznaczeniem np. do pracy zimą, latem czy w warunkach wiosenno-jesiennych. Druga kategoria to akcesoria ochronne, które ze względu na specyfikę wielu branż są po prostu niezbędne. Najprostszym przykładem są chociażby nauszniki, chroniące słuch podczas pracy z ciężkimi narzędziami. Ten sprzęt ściśle powiązany jest z branżą, do której jest przeznaczony. W tej publikacji skupimy się w głównej mierze na pierwszej kategorii, czyli odzieży roboczej oraz podstawowych elementach ochronnych.

Spodnie

Jednym z najważniejszych elementów odzieży roboczej, jeśli nie najważniejszym, są spodnie. Odpowiednie mogą znacząco poprawić komfort pracy. W zależności od warunków pracownik nie zawsze musi korzystać z takiego odzienia jak kurtka czy bluza, spodnie natomiast ma zawsze na sobie, dlatego też producenci dwoją się i troją, aby zaproponować jak najwięcej ergonomicznych rozwiązań. Dostępne na rynku modele będą różnić się zastosowanymi materiałami, krojem i wytrzymałością. W zależności od wymagań dostępne są różne długości – od tradycyjnych długich spodni i ogrodniczek po piratki i krótkie spodnie. W końcu nie w każdej pracy i nie przy każdej pogodzie wymagane jest pełne okrycie nóg. Podstawowym elementem determinującym wygodę korzystania ze spodni jest ich krój. Profilowane nogawki zapewnią, że spodnie będą dobrze przylegać i przy tym całkiem modnie się prezentować. Zastosowanie elastycznego klina w kroku pozwala z kolei na swobodne klękanie. Dzięki niemu nie trzeba każdorazowo odruchowo podciągać spodni, a w pozycji klęcznej nie opinają się mocno na udach. Warto przy tym napomknąć o nieco większej długości tylnej części spodni, która podczas schylania się będzie odpowiednio zakrywać dolny odcinek pleców oraz pośladki. Kieszenie przednie powinny być nieco luźniejsze, tak aby również na klęczkach użytkownik miał do nich wygodny dostęp, zapewniają to np. kieszenie kaburowe. Spodnie wykonane są zazwyczaj z materiałów syntetycznych. W przeciwieństwie do bawełny nie pochłaniają one wilgoci, a więc np. nie będą przylepiać się do spoconego ciała. Lepszą wentylację mogą zapewnić mechaniczne systemy wentylacyjne, np. rozcięcie w materiale z elastyczną siatką, która zapewnia odpowiednią cyrkulację powietrza. Umieszczane jest ono np. za kolanami.

Kieszenie, paski, zaczepy to jedne z najważniejszych elementów. Powinny być wykonane z trwałych i odpornych materiałów. W końcu często znaleźć się w nich mogą ostre przedmioty, np. wkręty, które w mig uszkodzą mniej odporne tkaniny. Łatwo dostępna przegroda na smartfon i pisak, długa kieszeń na przyrządy miernicze, pętla pozwalająca zaczepić młotek czy kombinerki oraz w końcu pakowne kieszenie typu cargo umieszczone po bokach – na obecność tych wszystkich elementów należy zwrócić uwagę, aby dobrać spodnie odpowiednie do codziennej pracy. Oczywiście, mogą być one zapinane na suwak lub na rzepy. Nawet odpowiednia konstrukcja tylnych kieszeni ma znaczenie. Mogą mieć niesymetryczny krój i rozszerzać się na zewnątrz. Dzięki temu użytkownik, mając nawet pełne kieszenie, może swobodnie usiąść, ponieważ zgromadzone w nich przedmioty będą przesuwać się ku bokom.

Kolejnym z istotnych elementów spodni są kieszenie na nakolanniki. Ze względów zdrowotnych ich zastosowanie podczas pracy na klęczkach jest niezbędne. Chronią one m.in. przed ostrymi przedmiotami, na jakie można trafić podczas pracy, np. gwoździami, szkłem czy śrubami. Powinny być uszyte tak, aby zapewniały stabilne trzymanie nakolanników bez możliwości ich przesuwania się – tylko w ten sposób gwarantują pełną ochronę kolan przed urazami podczas pracy.

Nakolanniki

Norma EN 14404 definiuje stopień ochrony kolan i wymagania dla ochraniaczy kolan używanych do pracy w pozycji klęczącej. Określa ona wielkość, rozkład sił, odporność na wgniatanie i metody testowania nakolanników. Norma typu 2 i poziomu 1 określa wymagania służące zapewnieniu ochrony kolan na potrzeby osób pracujących w ciągłym ruchu i muszących często klękać. Zapewnia ochronę przed przedmiotami o wielkości do 1 cm na twardych i płaskich powierzchniach, np. przed kamieniami czy gwoździami. Typ 2 poziom 0 określa wymagania w zakresie ochrony dla pracowników pracujących pod dachem, którzy podczas swojej pracy muszą klękać. Zapewnia ochronę na płaskich i twardych powierzchniach.

Nakolanniki powinny być dobrane odpowiednio do rodzaju pracy. Inne należy zastosować do ciągłej pracy na kolanach, a inne jeśli podczas pracownik wielokrotnie wstaje z kolan i klęka. Rodzaj pracy i przeznaczenie definiuje producent. Konstrukcja powinna być ergonomiczna, tak aby obejmowały one kolana podczas klęknięcia, a podczas klękania nie mogą trwale odkształcać się. Tylko w ten sposób zapewnią właściwą ochronę.

Odzież wierzchnia

Niezbędnym elementem roboczej garderoby są kurtki, zwłaszcza jeśli mówimy o pracy na zewnątrz. Podobnie jak pozostała odzież kurtka powinna być dopasowana do pory roku. Jako że im więcej mamy na sobie, tym bardziej skrępowane są nasze ruchy, istotny jest ergonomiczny krój, zapewniający swobodę i wygodę – przykładem mogą być profilowane rękawy. Odblaskowe wstawki zapewnią dodatkowe bezpieczeństwo, zwłaszcza zimą, gdy słońce wcześnie zachodzi. Z racji zmienności pogody i różnych warunków niezwykle istotne znaczenie ma wodoszczelność. W celu osiągnięcia jej jak najwyższego poziomu stosowane są specjalne materiały, np. poliester A.P.S czy GORE-TEX. Wrażliwym miejscem są oczywiście wszelkie łączenia, takie jak szwy, stąd stosowanie klejonych szwów. Wymagania dla odzieży zabezpieczającej do pracy w trudnych warunkach atmosferycznych definiuje norma EN 343. Standard ten obejmuje zarówno materiały, jak i szwy. Oprócz tego istotne jest, aby odzież chroniła również przed wiatrem oraz pozwalała na utrzymanie na odpowiednim poziomie wentylacji. Dlatego też stosuje się oddychające materiały. Przydatnym dodatkiem będzie również odpinany kaptur z regulacją oraz daszkiem, który lepiej chroni przed deszczem. Dodatkowo, jeśli jest taka konieczność, powinien on również pozwalać na pracę w nausznikach. Kieszenie przed wnikaniem wody chronione są wodoszczelnymi zamkami, a dostęp do nich powinien być łatwy nawet w rękawicach. Ciekawym oraz praktycznym rozwiązaniem są kurtki typu 3 w 1. Zawierają one wodoszczelną powłokę oraz odpinany polar, a ich połączenie może być użytkowane jako kurka zimowa. W ten sposób jedną kurtkę można mieć do wszystkiego.

Koszulki, bluzy i bielizna

Przeznaczone do pracy koszulki i bluzy robocze powinny wykazywać się przede wszystkim dużą trwałością, dzięki czemu nawet po wielu praniach będą dobrze służyć. Główne innowacje dotyczą stosowanych materiałów. Powinny one zapewniać możliwość odprowadzania wilgoci, oddychania skóry oraz eliminować przykre zapachy. Istotna jest również ochrona przed promieniowaniem ultrafioletowym. Podobnie jak w wypadku pozostałych ubrań ergonomiczny krój gwarantować ma swobodę ruchów, a co za tym idzie, komfort pracy. Ze względów praktycznych można wybrać modele bluz i koszulek z miejscem na logotyp firmy. Ułatwi to nie tylko identyfikację pracowników, ale stanowi również reklamę. Liczne kieszenie powinny umożliwiać wygodne przechowywanie najpotrzebniejszych przedmiotów, a duży stojący kołnierz może zastąpić szalik. W codziennym użyciu bielizna bawełniana sprawuje się doskonale. Jednak wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z większa aktywnością i niskimi temperaturami, lepszym rozwiązaniem będzie bielizna termoaktywna. Głównym zadaniem stosowanych w niej tkanin jest skuteczne odprowadzanie wilgoci oraz potu z ciała. Tylko w ten sposób pozostanie ono ciepłe i suche. Bielizna oczywiście powinna być dobrana odpowiednio do pory roku. Producenci stosują elastyczne tkaniny syntetyczne, które zapewniają wygodę i komfort, ponieważ bielizna dokładnie przylega do ciała oraz dosyć szybko schnie. Grubsze tkaniny gwarantują większe ciepło, jednak gorzej odprowadzają pot. Dlatego takie materiały znajdą zastosowanie przede wszystkim w odzieży zimowej. Z kolei cienka bielizna lepiej sprawdzi się latem, gdy przy dużej ilości ruchu i większych temperaturach niezwykle istotne jest odprowadzanie potu. Bielizna termoaktywna musi być również odpowiednio uszyta. Szwy i łączenia muszą być delikatne i gładkie, tak aby nie powodowały otarć wrażliwych części ciała.

Obuwie

Jednym z najważniejszych elementów ochronnych jest obuwie. Uszkodzenia stopy powstałe w wyniku użytkowania niewłaściwego obuwia mogą być bardzo dotkliwe oraz wymagać skomplikowanych zabiegów operacyjnych i długotrwałej rehabilitacji do czasu osiągnięcia pełnej sprawności. Wśród cech, o których warto wspomnieć, można wymienić odporność obuwia na wodę. Podeszwa powinna zapewniać dobrą przyczepność również na podłożu zabrudzonym, np. olejem, oraz odporność na działanie wysokich temperatur. Zastosowanie wkładki antyprzebiciowej, wykonanej np. z kompozytu lub stali, ochroni użytkownika, gdy nadepnie on na ostry element, np. gwóźdź czy wkręt. Z kolei przed upadkami ciężkich przedmiotów na stopę chronić mają stosowane utwardzone podnoski, wykonane np. z aluminium lub nawet z włókna szklanego. Pomimo stosowania tego typu ulepszeń producenci nie muszą rezygnować z designu wzorowanego na obuwiu sportowym oraz oddychających tkanin. Jednym z innowacyjnych rozwiązań w obuwiu jest system zapięciowy Boa. Rozwiązanie to zastępuje tradycyjne sznurówki i równomiernie przenosi nacisk wiązania wzdłuż stopy. Wciśnięcie pokrętła i obracanie go zgodnie z ruchem wskazówek zegara zwiększa siłę wiązania, a odciągnięcie go pozwala na poluzowanie. Pokrętło można wygodnie obsługiwać nawet w rękawicach.

Rękawice

Ochrona dłoni w codziennej pracy jest niesłychanie ważna. Dlatego producenci proponują użytkownikom wyspecjalizowanie linie rękawic roboczych przeznaczonych do konkretnych zadań. Podstawowe rodzaje rękawic to modele cięte i szyte oraz bezszwowe, które powleczone są np. pianką lateksową. Te pierwsze charakteryzować się będą przede wszystkim większymi wymiarami, lepszą izolacją cieplną i wytrzymałością. Rękawice bezszwowe będą jednak nieocenione przy pracach precyzyjnych. Bardzo dobrze przylegają do dłoni. Rękawice do pracy w trudnych warunkach pogodowych będą cechowały się wodoszczelnością oraz ociepleniem, które będzie przydatne przy niskich temperaturach. Spód dłoni powinien być pokryty materiałem, który jest trwały i zapewnia wygodny oraz pewny uchwyt, co jest szczególnie istotne przy pracy z narzędziami lub elektronarzędziami. Wbudowane poduszki tłumiące okażą się z kolei przydatne przy wykorzystaniu narzędzi generujących duże wibracje. Mankiet rękawicy może być wyposażony w regulację, która umożliwi dopasowanie jej do dłoni. Dodatkowe materiały i obicia na wierzchu zapewniają z kolei większą ochronę przed uderzeniami. W niektórych branżach ważnym czynnikiem może być również odporność na rozcięcia. Rękawica może być wyposażona w otwory wentylacyjne, poprawiające warunki panujące w jej wnętrzu. Opuszki palców mogą być pokryte specjalną powłoką, która umożliwia również obsługę smartfona. Na zewnętrznej stronie rękawic obok kciuka może znajdować się również frotka, przydatna do ocierania potu podczas pracy. Dostępne są również rękawice z otwartymi opuszkami palców, które wykorzystać można do bardziej precyzyjnych prac.

Pasy i torby narzędziowe oraz kamizelki

Jednym z przydatnych akcesoriów, np. na budowie czy w warsztacie, będą pasy i torby narzędziowe. Dzięki nim najpotrzebniejsze narzędzia pracownik może mieć zawsze pod ręką. Producenci oferować mogą rozwiązania przeznaczone do konkretnych branży. Pas stolarski będzie np. wyposażony w kieszeń z mocowaniem na młotek, nóż lub ołówek. W wersji dla elektryków jej miejsce zajmie kieszeń z miejscem na śrubokręty, obcęgi czy próbnik. Pojemne kieszenie powinny być trwałe, ponieważ przechowywane są w nich ostre przedmioty, np. gwoździe czy wkręty. Dodatkowo duże otwory w kieszeniach ułatwiają dostęp, nawet jeśli praca wykonywana jest w rękawicach. Zwłaszcza przy dużej liczbie narzędzi przydatna będzie kamizelka, która zapewnia ergonomiczne rozłożenie masy przedmiotów i wygodny dostęp do nich. Dzięki regulacji kamizelkę taką można nosić również na kurtce.

Ochrona głowy

Uderzenie ciężkiego przedmiotu w głowę może być nierzadko przyczyną nawet śmiertelnego wypadku. Dlatego też tak istotna jest odpowiednia ochrona głowy, najlepiej za pomocą hełmów ochronnych. Wyróżnić możemy kaski lekkie oraz przemysłowe hełmy ciężkie. Wytrzymałość tych pierwszych reguluje norma EN 812, tych drugich zaś EN 397. Kask lekki chroni użytkownika przed skutkiem uderzenia głową w twardy przedmiot, który może powodować np. rozcięcie skóry. Jeśli niezbędna jest ochrona przed upadkiem na głowę ciężkich przedmiotów bądź też przed przebiciem czy uderzeniem ruchomego elementu, niezbędny jest hełm ciężki. Miękka wyściółka zapewnia komfort użytkowania oraz tłumi uderzenia. Dodatkowo firmy oferują nakrycia głowy pod kask, które oprócz dodatkowej ochrony również ocieplają. Hełmy ochronne mogą być także wyposażone w nauszniki chroniące przed hałasem, osłony twarzy czy osłonę przeciwdeszczową.

Ochrona słuchu

Praca w warunkach dużego natężenia hałasu to wręcz gotowy przepis na problemy ze słuchem. Stąd też konieczność stosowania ochronników słuchu w wielu branżach. Przykładem może być chociażby praca z piłą łańcuchową czy młotem pneumatycznym. Najprostszym rozwiązaniem zapewniającym ochronę słuchu są stopery, wykonane najczęściej z elastycznych materiałów i umieszczane w kanale słuchowym ucha. Zaletą tego rozwiązania są z pewnością niewielkie wymiary. Stopery całkowicie izolują użytkownika od dźwięków otoczenia, co nie zawsze jest pożądane. Pracownik może np. nie usłyszeć komunikatów bezpieczeństwa. Oprócz tego u niektórych obecność zatyczek w uszach powodować może dyskomfort. Innym rozwiązaniem pozwalającym pracować w hałaśliwych środowiskach są nauszniki ochronne. Z wyglądu przypominają po prostu duże słuchawki nauszne. Całe ucho zamknięte jest w obudowie nausznika. W ich wnętrzu znajduje się specjalny materiał tłumiący dźwięki. Dzięki temu nie odcinają operatora całkowicie od otoczenia. Nauszniki zapewniają również przepuszczalność powietrza. Dostępne są także modele z wbudowanym radiem czy też odtwarzaczem muzycznym.

Ochrona wzroku

Zmysł wzroku, jako jeden z najważniejszych, musi być podczas pracy należycie zabezpieczony, tym bardziej że narażony może być zarówno na wiele uszkodzeń, np. przez ciała stałe, ciecze czy promieniowanie optyczne. Zabezpieczenie wzroku należy dopasować do rodzaju wykonywanych prac. Gogle ochronne i okulary zapewnią ochronę przede wszystkim przed ciałami stałymi i cieczami. Problemem w wypadku okularów lub gogli może być zaparowanie ich wnętrza i przez to ograniczenie widzenia. Remedium na tę niedogodność jest stosowanie w nich specjalnych powłok, które ograniczają osadzanie się wilgoci. Niektóre zadania wymagać mogą pełnej ochrony twarzy. Przykładem są maski dla pilarzy, które wykonane są z drobnej siatki, w pełni zatrzymującej wióry, a przy tym przepuszczającej powietrze. Z kolei maski nieprzepuszczalne wykorzystywane są np. podczas operowania kosami spalinowymi czy myjkami ciśnieniowymi. Specyficzną dziedziną wymagającą środków ochrony jest spawalnictwo. Niezbędna jest ochrona przed promieniowaniem UV i oślepieniem łukiem elektrycznym. Stąd też stosowanie gogli, przyłbic i masek spawalniczych. W zależności od konstrukcji szkła mogą być przyciemnione stale lub automatycznie wskutek błysku łuku spawalniczego. Pełne maski spawalnicze chronią również przed emitowanym podczas spawania gazem i odpryskami topionego metalu.

Ochrona dróg oddechowych

Maski filtracyjne to niezbędne środki chroniące układ oddechowy. Mają one zabezpieczyć użytkownika przed wystąpieniem takich chorób jak pylica płuc. Maski mogą zabezpieczać całość lub część twarzy. W zależności od stopnia zaawansowania produktów mogą to być rozwiązania jednorazowe, które można wykorzystać w środowisku o niewielkim zapyleniu, np. w warsztacie stolarskim. Najbardziej zaawansowane maski wykorzystują wymienne filtry i używa się ich tam, gdzie występuje zagrożenie działania niebezpiecznych gazów, pyłów i płynów.