Jak działa i jak skonstruowany jest czajnik?

Podział czajników ze względu na sposób dozowania wody wymusza różnice w budowie. Modele klasyczne generalnie różnią się jedynie kształtem oraz rodzajem podstawy. Bardziej zróżnicowane są urządzenie z dozownikiem wody.

Kolejne różnice dotyczą np. rodzaju podświetlenia czy wskaźnika poziomu wody. Klasyczne czajniki elektryczne przede wszystkim różnią się obecnością lub brakiem bardziej rozbudowanej podstawy. Generalnie ma to związek z tym czy dany model wyposażony jest w funkcję regulacji temperatury – w tym wypadku jej obecność nie determinuje określonego rodzaju podstawy. Na dobrą sprawę wszystko zależy od tego jak do tego zagadnienia podchodzą sami producenci. Część urządzeń ma bardziej rozbudowaną zawracającą uwagę bazę, która stanowi też ważny element designu, część panel regulacji ma umieszczony w uchwycie, co oczywiście pozwala zachować tradycyjną budowę urządzeń. Jeśli chodzi o modele z dozownikiem wyróżniamy kilka typów produktów mających różne rozwiązania techniczne. Warto zaznaczyć, że nie cieszą się one taką popularnością jak zwykłe czajniki i liczba dostępnych na rynku urządzeń zmienia się z każdym rokiem. Dlatego też skupimy się na opisie najbardziej uniwersalnego produktu.

Ważne elementy czajnika na co zwrócić uwagę przy zakupie?

Budowa czajników tradycyjnych

Urządzenia z tej kategorii można śmiało zaliczyć do jednej z najbardziej jednolitych grup produktowych. Każdy czajnik składa się z kilku podstawowych elementów – co ważne, różnice w ich realizacji nie są tak duże jak w wypadku np. ekspresów. Urządzenia te składają się z:

• elementu grzejnego – to on decyduje m.in. o szybkości gotowania wody. Znajduje się w specjalnej podstawie, na której stawia się korpus urządzenia, czyli dzbanek. Ma on postać grzałki, która może być spiralna lub płaska. Pierwszy typ jest już coraz rzadziej spotykany i coraz częściej producenci decydują się na wprowadzenie płaskiego elementu grzejnego, który daje duża wygodę użytkowania oraz pozwala na oszczędność wody i energii elektrycznej. Spiralną grzałkę trzeba zalewać w całości – nie wolno dopuścić, by podwyższała swoją temperaturę w powietrzu. W przeciwnym razie urządzenie szybko się zepsuje i wpłynie to też niekorzystnie na jakość gotowanej wody. Grzałka spiralna ze względu na swoje ułożenie w czajniku musi być zalana co najmniej 0,5 l wody, a taka ilość nie zawsze jest użytkownikowi potrzebna. Poza tym szybciej odkłada się na niej kamień, co także ma wpływ na użytkowanie czajnika. Aby zapobiec osadzaniu się kamienia, grzałka pokrywana jest cienką warstwą złota, która chroni ją przed zbyt twardą wodą i kamieniem kotłowym. Dużo bardziej praktycznym i co ważne oszczędnym rozwiązaniem jest płaski element grzejny. Jakie są jego zalety? Przede wszystkim wymaga zagotowania mniejszej ilości wody – zazwyczaj wystarcza nawet 0,2 l. Dużą zaletą jest także materiał wykonania grzałki. Wysokiej jakości stal nierdzewna o dokładnie wypolerowanej powierzchni jest odporna na osadzanie się kamienia i ułatwia czyszczenie i konserwację. To z kolei prowadzi do mniejszego zużycia energii i wydłuża czas bezawaryjnego działania;
• podstawy – jak już wspominaliśmy to właśnie w niej znajduje się element grzejny, ale nie tylko. Mówiliśmy już o tym, ale warto przypomnieć, że modele z funkcją regulacji temperatury mają często bardziej rozbudowaną podstawę, a w której znajduje się panel sterowania. To jaki ma ona kształt zależy już od wizji samych projektantów. Ważną kwestią dotyczącą czajników z płaskim elementem grzejnym jest to, że mają one obrotową podstawę 360°. Dzbanek mocuje się na cokole znajdującym się pośrodku podstawy. Umożliwia to odstawianie go w dowolnej pozycji i ułatwia obsługę urządzenia. Często stosowanym rozwiązaniem jest wyposażenie podstawy w miejsce do przechowywania przewodu. Albo wyposaża się urządzenie w system automatycznego zwijania przewodu (wtedy podstawa jest większa gdyż musi zmieścić przewód), albo w specjalne wypustki umożliwiające jego nawinięcie;
• korpusu – czyli dzbanka. To on jest najważniejszym elementem każdego czajnika, i to od niego zależy pojemność całego urządzenia. A ta może być różna. Zazwyczaj waha się ona od 1 l do 2 l, chociaż na rynku można znaleźć modele pozwalające zagotować np. 0,9 l wody. Warto pamiętać, że modele o mniejszej pojemności należą do rodziny czajników turystycznych, które zazwyczaj mieszczą od ok. 0,4 do 1 l. Podobnie jest również z czajnikami wykonanymi z ceramiki. Jednorazowo można w nich zagotować maksymalnie od 0,6 do 1,5 l wody (standardowa pojemność to 1 lub 1,2 l). Jeśli chodzi o bezpieczeństwo i komfort użytkowania to duże znaczenie ma rodzaj rączki do przenoszenia korpusu. Może być ona zamknięta lub otwarta, jednak nie to jest najważniejsze. Dużo większe znaczenie ma to, aby była ona wykonana z nienagrzewającego się materiału lub pokryta powłoką, która będzie odporna na wysoką temperaturę i nie spowoduje poparzeń;
• pokrywki – przyspiesza gotowanie się wody, po drugie: chroni użytkownika przed wydobywaniem się gorącej wody, po trzecie: zapobiega odkładaniu się kurzu wewnątrz urządzenia. Typ pokrywki wpływa na sposób i łatwość obsługi. Generalnie można wyróżnić trzy rodzaje. Pierwszy i najprostszy to ten, który polega na jej mechanicznym podniesieniu. Pokrywka jest otwierana/podnoszona ręcznie przez samego użytkownika. Bardziej popularne i coraz częściej spotykane są modele mające funkcję automatycznego podniesienia 0 pokrywka jest automatycznie podnoszona po naciśnięciu przycisku, który najczęściej znajduje się w rączce urządzenia. Ostatnim typem (rzadko spotykanym) są pokrywki, które się przekręca. W niektórych czajnikach pokrywka jest na stałe zintegrowana z urządzeniem, a wodę nalewa się za pomocą odpowiednio szerokiego dziobka;
• wskaźnika poziomu wody – może być on jedno- lub dwustronny. Pokazuje dopuszczalną minimalną i maksymalną ilość wody, którą jednorazowo można zagotować. Standardowo poziom wody był podawany w mililitrach lub litrach. Teraz producenci wprowadzili dodatkowe oznaczenia, np. liczby filiżanek. Bardzo popularnym rozwiązaniem jest podświetlany wskaźnik, który może mieć jeden kolor lub którego barwa zmienia się w zależności od rosnącej temperatury wody;
• dziobka – służącego do rozlewania wody. Musi być on odpowiednio wyprofilowany tak by gwarantował bezpieczne nalewanie gorącej wody. Niektórzy producenci stosują specjalne końcówki zapobiegające rozlewaniu wody i uniemożliwiające jej cieknięcie;
• filtra – znajduje się w dziobku i ma postać siateczki, która ma za zadnie zatrzymywać drobne zanieczyszczenia znajdujące się w wodzie, np. drobinki kamienia kotłowego. Wykonany jest z tworzywa sztucznego lub stali nierdzewnej.

Budowa czajników z dozownikiem wody

Zdecydowanie odbiega od modeli klasycznych. Ze względu na dużą różnorodność produktów poniżej przedstawiamy najbardziej typową i uniwersalną budowę.

• Podstawa – również i tutaj znajduje się w niej element grzewczy. . To na niej stawiany jest korpus z gotującą się wodą. Czajniki tego typu zazwyczaj mają moc ok. 2200 W lub 3000 W i są wykonane z tworzywa sztucznego lub stali nierdzewnej. W wielu modelach w dolnej części podstawy znajdują się specjalne wypustki, umożliwiające nawinięcie przewodu. Wśród czajników typu hot cup można znaleźć również model (nie jest on dostępny na polskim rynku), który ma w podstawę wbudowane coś na kształt stojaka. To właśnie w nim znajduje się dozownik wody, a właściwy korpus czajnika jest niezależny i można go zdejmować z podstawy. Nie jest to jednak popularne rozwiązanie.
• Tacka ociekowa – jest obowiązkowym elementem modeli z dozownikiem wody. Podobnie jak np. w ekspresach jej zadanie polega na „zbieraniu” resztek kapiącej wody. W wypadku czajników tego typu woda wylewana jest za pomocą specjalnej dyszy, nazywanej też dozownikiem. Po odstawieniu kubka resztki wody nadal skapują z dozownika. Aby uniknąć zalania podstawy i elementu grzejnego, montuje się właśnie tacki ociekowe, z których po wyjęciu można wylać nadmiar wody. Tacki są bardzo przydatne również z innego względu. To właśnie na nich stawia się szklanki i filiżanki, które następnie napełniane są gorącą wodą. Co ważne, każdą tackę można wyjąć i umyć, co ułatwia utrzymanie czajnika w dobrym stanie.
• Dozownik/dysza do wody – to ten element, który sprawia, że czajniki tego typu są tak wyjątkowe. Dozownik zazwyczaj jest integralną częścią korpusu i spełnia funkcję klasycznego dziobka. Woda podgrzana w korpusie przepływa przez dyszę i trafia do podstawionej filiżanki. Co ważne, może być dystrybuowana mechanicznie lub automatycznie. W pierwszym wypadku woda wypływa dopiero, gdy użytkownik naciśnie odpowiedni przycisk, w drugim jest nalewana automatycznie po zagotowaniu. W obu przypadkach użytkownik może przerwać ten proces;
• Korpus – czyli właściwa część czajnika, która wyglądem bardzo przypomina modele tradycyjne. Również w czajnikach hot cup stosuje się wskaźnik poziomu wody, wygodny uchwyt czy przycisk otwierania pokrywki. Większość urządzeń ma dzbanek wykonany z tworzywa sztucznego, który pozwala stale kontrolować poziom wody. Co ważne, korpus może mieć różną pojemność. Zazwyczaj waha się ona od 1,2 do 2 l. Warto wspomnieć jeszcze o urządzeniach z zewnętrznym dozownikiem wody, które nazywane są czajnikami one cup, i które mają dużo mniejszą pojemność – ok. 300 ml. Jak sama nazwa wskazuje, pozwalają jednorazowo przygotować jedną dużą filiżankę wrzątku;
• Pokrywka– wyposażone są w przycisk otwierania. Tak naprawdę służą głównie do uzupełniania wody w czajniku. W modelach typu one cup standardową pokrywkę zastępuje niewielki otwór wlewowy, który jest „ukryty” pod ruchomym uchwytem. Jego podniesienie powoduje uchylenie klapy, opuszczenie – zamknięcie;
• Regulator ilości wody – to jedno z najważniejszych rozwiązań. Regulator najczęściej znajduje się w części łączącej korpus z dozownikiem i pozwala na zgotowanie takiej ilości wody, jakiej w danej chwili potrzebuje użytkownik. Nawet jeśli czajnik jest pełny wody, urządzenie zagotuje tylko określoną jej ilość.

Czajniki dbające o jakość wody

Popularna „kranówka”, choć spełnia rygorystyczne normy, nie zawsze jest tak przezroczysta i tak pachnąca, jak zwykło się o niej mówić. Zanieczyszczenia w niej zawarte to główny powód, dla którego sięgamy po filtry – mają nam one zapewnić wodę pozbawioną szkodliwych składników, które wpływają niekorzystnie także na jej smak, zapach czy barwę. Filtrowanie zmniejsza twardość wody, co wpływa na zmniejszenie ilości kamienia kotłowego, który z czasem osadza się m.in. w czajnikach, ekspresach, żelazkach czy pralkach. To także najprostszy i najskuteczniejszy sposób na przedłużenie trwałości urządzeń AGD, które są narażone na szkodliwe działanie zbyt dużego stężenia m.in. magnezu i wapnia. Stąd na rynku tyle rozwiązań, które chronią nasze zdrowie przed tymi substancjami. Oprócz dzbanków czy butelek filtrujących, w ofercie producentów znaleźć można także czajniki z filtrami. Przykładami takich modeli są Clarity czy Purity marki Russell Hobbs, w których zastosowano filtry niemieckiej marki Brita z 50-letnim doświadczeniem w tym segmencie. Wbudowane filtry Maxtra redukują ilość kamienia i chloru, a także wchłaniają jakiekolwiek cząstki miedzi i ołowiu, które mogą pojawić się w wodzie kranowej. Wybrane urządzenia oferują nawet elektroniczne przypomnienie o wymianie wkładu filtrującego.