Zastosowanie kolumn głośnikowych

Różnorodność konstrukcji kolumn głośnikowych wiąże się z ich zastosowaniem w różnych dziedzinach życia. Inne rozwiązania konstrukcyjne sprawdzają się na estradzie, inne w studiu nagrań, a jeszcze inne w domu, np. w zestawie stereo, kina domowego czy w ogrodzie.

Przy wyborze kolumn do konkretnego zastosowania oprócz ich konstrukcji niebagatelne znaczenie dla wielu osób może mieć kwestia finansowa. Jeżeli mamy przeznaczoną pewną kwotę na zakup kolumn głośnikowych, to przy zakupie zestawu stereo możemy pozwolić sobie na droższe, a tym samym lepszej jakości kolumny niż w wypadku zestawu do kina domowego. W tym drugim wypadku za określoną kwotę trzeba wówczas zakupić nie dwie, a przynajmniej pięć kolumn głośnikowych. Każda ze wspomnianych we wstępie konstrukcji charakteryzuje się nieco inną budową i parametrami technicznymi.

Kolumny do kina domowego

W zestawie kina domowego wykorzystywanych jest przynajmniej pięć kolumn głośnikowych. Każda z nich odpowiedzialna jest za przesyłanie innego sygnału. W najprostszym zestawie możemy wyróżnić kolumny: frontowe, surround, a także kolumnę centralną i subwoofer. Zestaw do kina domowego możemy dobrać sami lub zakupić gotowy zestaw oferowany przez producenta. Kompletne zestawy mają tą zaletę, iż są odpowiednio dobrane, co gwarantuje spójne i zrównoważone brzmienie. Co więcej, pochodzą one z jednej linii wzorniczej. Kolumny frontowe są to zwykle największe konstrukcje z całego zestawu. Odpowiadają głównie za odtwarzanie prawego i lewego kanału przedniego oraz materiału stereofonicznego, np. z radia lub płyt CD. Kolumny frontowe mogą być ustawione na gumowych stopkach lub metalowych kolcach, które zabezpieczają je od wpływu rezonansów podłoża. Dobierając je, należy zwrócić uwagę na ich gabaryty oraz moc, która musi być dopasowana do wielkości pomieszczenia odsłuchowego. Zbyt małe mogą zostać szybko wyeksploatowane, a zbyt duże nie zostaną w pełni wykorzystane, a więc najzwyczajniej przepłacimy za nie. Ważne jest także ich brzmienie, które może być lepiej dopasowane do odtwarzania filmów niż muzyki. Znacznie mniejsze są zwykle kolumny surround, odpowiedzialne w zestawie kina domowego za uprzestrzennienie obrazu dźwiękowego. Zwykle odtwarzają dodatkowe odgłosy i efekty sprawiające wrażenie otoczenia słuchacza przez dźwięki pochodzące np. z oglądanego filmu. Najczęściej charakteryzują się nieco mniejszą mocą od pozostałych kolumn głośnikowych zestawu. Kolumna centralna to w kinie domowym jeden z najistotniejszych elementów. Jej brzmienie jest odpowiedzialne za zrozumiałość dialogów podczas oglądania materiałów wideo oraz wokali podczas słuchania zrealizowanej wielokanałowo muzyki. Zwykle jest ułożona poziomo, a więc inaczej niż pozostałe kolumny.

Kolumny do zestawów stereofonicznych

W zestawach kina domowego dźwięk odtwarzany jest przez minimum pięć kolumn głośnikowych, w zestawie stereo są tylko dwie kolumny. Aby zapewnić przetwarzanie dźwięku na odpowiednim poziomie, muszą one być dobrej jakości. Są w końcu ostatnim ogniwem łańcucha przetwarzania sygnału audio. Do zestawów stereo najlepiej nadają się konstrukcje podłogowe lub podstawkowe. Ich wymiary w dużej mierze determinuje wielkość pomieszczenia odsłuchowego. Nie ma sensu kupować dużych kolumn do mieszkań o niewielkiej kubaturze. Z kolei w dużych pomieszczeniach nie poradzą sobie niewielkie modele podstawkowe. Trzeba zatem znaleźć ten „złoty środek”, jeśli chodzi o wymiary kolumn i kubaturę pomieszczenia odsłuchowego. W wypadku zestawów stereofonicznych można również zwrócić uwagę na to, czy kolumny głośnikowe pozwalają na połączenie w tzw. bi-wiringu. Pozwoli to na uzyskanie brzmienia lepszej jakości przy wykorzystaniu odpowiedniego wzmacniacza lub wzmacniaczy. Dźwięk stereo można oczywiście odtwarzać także z wykorzystaniem kolumn frontowych zestawu kina domowego. Przy zakupie kolumn głośnikowych nie należy zapominać o testach odsłuchowych. W wypadku zakupu kolumn do zestawu stereo są one szczególnie wskazane. Brzmienie kolumn najlepiej oceniać na podstawie odtwarzania płyt CD z dobrze znanymi nam utworami lub wykorzystując specjalnie przygotowane płyty testowe z nagranymi sygnałami sinusoidalnymi z zakresu pasma akustycznego, czyli od 20 Hz do 20 kHz.

Subwoofer w zestawie kolumn głośnikowych

Wśród subwooferów dostępnych na rynku można znaleźć zaledwie kilkuwatowe konstrukcje, ale i potężne generatory basu, które wręcz trzęsą pomieszczeniem odsłuchowym. Subwoofery wykorzystywane w zestawach stereofonicznych i kina domowego są najczęściej aktywne, a więc zintegrowane z odpowiednim wzmacniaczem. Taką konstrukcję podłącza się do wyjścia Pre Out w amplitunerze. Subwoofer aktywny oprócz regulacji wzmocnienia może mieć również regulatory fazy i częstotliwości odcięcia. Dobierając subwoofer, należy zwrócić uwagę na jego moc wyjściową oraz powierzchnię membrany, co przekłada się na jej maksymalne wychylenie i częstotliwość rezonansową. Ważna jest też dolna częstotliwość, jaką subwoofer jest w stanie odtworzyć. Trzeba jednak pamiętać, że głośnik, którego średnica jest mniejsza niż 25 cm, może mieć problemy z przetworzeniem naprawdę niskich częstotliwości. I choć może one nie są słyszalne dla przeciętnego słuchacza, to mogą być odczuwalne. Subwoofery mają najczęściej obudowę typu bass-reflex lub obudowę zamkniętą. Niektórzy producenci mają w swojej ofercie także subwoofery bezprzewodowe, dzięki czemu łatwiej je ulokować w pożądanym miejscu w mieszkaniu. Subwooferów o dużej mocy nie należy stosować w niewielkich pomieszczeniach, ponieważ mogą pojawić się zniekształcenia dźwięku, które wynikają z odbić sygnału od ścian i mebli. Jeżeli mamy do czynienia z subwooferem aktywnym, można oczywiście zmniejszyć wzmocnienie odpowiednim regulatorem. Na dłuższą metę nie ma to jednak sensu, ponieważ tylko przepłacimy za zbyt duży subwoofer, którego możliwości w pełni nie wykorzystamy. Co więcej, subwoofer w zestawie stereo czy kina domowego wcale nie jest konieczny. Owszem, niskie tony nie będą wówczas tak wyraziste, ale wielu użytkownikom to wystarcza. Wszystko zależy od preferencji słuchacza.

Głośniki do komputera

Głośniki komputerowe to dość specyficzna odmiana kolumn głośnikowych. Są one podłączane do odpowiednich złączy karty dźwiękowej komputera (zwykle jack 3,5 mm). W zestawie z głośnikami komputerowymi znajdują się już niezbędne kable połączeniowe. Niektóre modele pod względem wykonania i jakości brzmienia nie ustępują klasycznym kolumnom głośnikowym wykorzystywanym w zestawie stereo lub kina domowego. Ze względu na liczbę wykorzystywanych głośników najpopularniejsze są zestawy: 2.0, 2.1 i 5.1. Zestawy stereo najlepiej nadają się do słuchania muzyki. Modele z większą liczbą głośników (np. zestawy 5.1) można z powodzeniem wykorzystać do odtwarzania dźwięku wielokanałowego z filmów DVD czy Blu-ray. Tego typu konstrukcje mogą być wyposażone w dodatkowe wzmacniacze i dekodery dźwięku przestrzennego. Większość zestawów głośnikowych, pomijając najprostsze konstrukcje, ma kolumny aktywne. Dzięki temu nie wymagają one dodatkowego urządzenia wzmacniającego. W zależności od modelu różne są także materiały wykorzystywane na obudowy głośników komputerowych. Bardzo często wykonywane są one z tworzyw sztucznych. Droższe modele mogą mieć, podobnie jak klasyczne kolumny głośnikowe, obudowy drewniane, wykonane z płyty MDF.

Modele do studia nagrań

W studiach nagrań wykorzystywane są tzw. monitory, czyli głośniki referencyjne. Powinny charakteryzować się wyrównaną charakterystyką przenoszenia w szerokim zakresie częstotliwości pasma akustycznego. Ich funkcjonowanie nie powinno wpływać na ostateczne brzmienie emitowanego dźwięku. W idealnym wypadku sygnał odtwarzany przez monitory studyjne powinien być dokładnie taki, jaki został zarejestrowany. Kolumny monitorowe dobrej klasy nie należą do najtańszych. Z kolei tanie konstrukcje to jedynie namiastka profesjonalnych modeli. Monitory studyjne mogą być pasywne lub aktywne. W wypadku konstrukcji pasywnych należy dobrać odpowiedniej klasy wzmacniacz, aby nie zaprzepaścić jakości monitorów. Monitory pasywne mogą brzmieć zupełnie inaczej z różnymi modelami wzmacniacza. Dlatego przed zakupem takiego kompletu dobrze jest dokonać prób odsłuchowych.

Konstrukcje wykorzystywane na koncertach

Wykorzystywane na koncertach kolumny głośnikowe są najczęściej dużych rozmiarów. W kolumnach estradowych duże znaczenie ma moc, ponieważ ich zadaniem jest wytwarzanie dźwięku o dużym poziomie natężenia, często na otwartej przestrzeni. Do zasilenia tego typu konstrukcji niezbędne są dużej mocy wzmacniacze i końcówki. Wśród modeli estradowych znajdują się zarówno kolumny, jak i subwoofery aktywne i pasywne. Często stosowanym rozwiązaniem w nagłośnieniu estradowym są tzw. systemy liniowe. Stanowią one zestaw odpowiednio dobranych i połączonych ze sobą kilku kolumn głośnikowych, stanowiących wyrównany liniowo system nagłośnieniowy. Zwykle wieszany jest on wysoko nad sceną lub tuż obok niej. Jeden taki zestaw do nagłośnienia koncertu w plenerze nie wystarczy. Zwykle wykorzystuje się dwa i więcej, z uwagi na stosunkowo wąski kąt rozpraszania dźwięków przez taką konstrukcję. Odpowiednie ułożenie kolumn głośnikowych w takim zestawie sprawia, że dźwięk dociera zarówno do osób znajdujących się w pierwszych rzędach, jak i do tych stojących znacznie dalej. Oczywiście, jak w wypadku każdej kolumny głośnikowej, obierany przez słuchacza poziom natężenia dźwięku maleje wraz ze wzrostem jego odległości od tejże kolumny. Dlatego też dobiera się moc takich zestawów w zależności od obszaru, który ma zostać poprawnie nagłośniony. „Poprawnie” to znaczy, że w pewnej określonej odległości od sceny nie będzie słyszalne jedynie buczenie, a wyraźny dźwięk.

Nagłośnienie ogrodów i altan

Producenci kolumn głośnikowych, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, oferują także kolumny głośnikowe przystosowane do nagłośnienia ogrodów, tarasów czy basenów. Tego typu konstrukcje mogą być także wykorzystywane w nagłośnieniu hoteli, restauracji i pubów. Ich zastosowanie ograniczają jedynie stylistyka i aranżacja ogrodu lub też wnętrza pomieszczenia i pomysłowość samego projektanta. Miejsca, w których wykorzystywane są kolumny ogrodowe, są specyficzne, często o dużej wilgotności i zróżnicowanej temperaturze. Tradycyjne kolumny głośnikowe nie mogłyby długo funkcjonować w takich warunkach. Modele wykorzystywane na zewnątrz pomieszczenia powinny więc charakteryzować się nie tylko dobrym brzmieniem, ale także dużą odpornością na zmienne warunki atmosferyczne. Z uwagi na emitowanie dźwięku w przestrzeni otwartej, pozbawionej odbić głośniki ogrodowe powinny charakteryzować się większą efektywnością. Do budowy głośników zewnętrznych wykorzystuje się materiały takie jak stal nierdzewna, mosiądz czy aluminium, dzięki czemu nie występuje zjawisko korozji. W tego typu modelach niezwykle istotny jest także design, dzięki któremu kolumny ogrodowe mogą stanowić doskonałą ozdobę. Głośniki tego typu, oprócz tradycyjnych, mogą mieć różne kształty obudowy, stylizowane np. na donice czy skały. Dzięki temu doskonale wkomponują się w zieloną przestrzeń przydomowego ogrodu.