Fot. Elica

Funkcjonalne okapy szafkowe

Okapy kuchenne pojawiły się na polskim rynku w latach 90. XX w. Od tego czasu wciąż zyskują na popularności. Są dziś standardowym sprzętem instalowanym w przestrzeni kuchennej i z całą świadomością należy stwierdzić, że kuchnia bez okapu nie będzie ani funkcjonalna, ani bezpieczna. Jedne z najpopularniejszych obecnie okapów to modele szafkowe.

Producenci oferują ich rozmaite rodzaje, wielkości, kształty, a nawet kolory. Mogą być wyposażone w dodatkowe oświetlenie, funkcję jonizacji powietrza, wyświetlacz, a także komunikować się bezprzewodowo z płytą grzejną. Ich wszechstronność, a przy tym nie zaburzający przestrzeni kuchennej sposób montażu sprawiają, że są chętnie wybierane do przestrzeni kuchennych.

CIARKO DESIGN Moondraft; BOSCH DFT63AC50

Rodzaje okapów szafkowych

Wśród dostępnych na rynku modeli szafkowych, a więc wymagających zabudowy części szafki, obecnie najpopularniejsze są dwa rodzaje okapów: szufladowe i tzw. wkłady. Okapy szufladowe nazywane są też okapami wysuwanymi, wysepkowymi lub teleskopowymi. Pod kątem konstrukcyjnym są bardzo podobne do modeli podwieszanych (podszafkowych), ale wyróżnia je ruchoma, wysuwana i widoczna od frontu część pod szafką. Wysunięcie przedniej szuflady (stąd nazwa) powoduje aktywację urządzenia i zasysanie oparów (wsunięcie powoduje samoistne wyłączenie się sprzętu).

Drugi ze wspomnianych typów okapów szafkowych, a więc tzw. wkłady, nazywa się także okapami modułowymi. Ich montaż polega na umiejscowieniu ich w dopasowanych szafkach. To także wymaga od użytkownika umiejętności wpasowania i zainstalowania mechanizmu wentylacyjnego w szafce. Cechą charakterystyczną urządzenia jest widoczna część robocza, czyli spód okapu. Po zabudowaniu tego typu urządzenia są bardzo efektowne, choć zajmują znaczną część szafki.

Okapy szafkowe i podszafkowe, odpowiednio dobrane do kubatury kuchni, nie tylko skutecznie oczyszczają powietrze z oparów powstających podczas gotowania i smażenia oraz nieprzyjemnych zapachów, ale jednocześnie doświetlają przestrzeń nad płytą kuchenną. (Fot. Ciarko Design)

Zastosować pochłaniacz czy wyciąg w kuchni?

Każdy okap, również szafkowy, może pracować w trybie pochłaniacza lub wyciągu. To, z której opcji skorzystamy, zależy od konstrukcji domu, a więc tego, czy jest to blok, mieszkanie, czy segment, oraz od rodzaju jego kominów wentylacyjnych. Te mogą być pojedyncze, ale również podwójne, może występować tak zwany szyb zbiorczy, mechaniczny, a także pion grawitacyjny i inne. Okap w trybie wyciągu powinien zostać podłączony do własnego, odrębnego szybu kominowego, nawet jeśli jest niewielkim konstrukcyjnie okapem szafkowym. W pomieszczeniu znajdować się powinna dodatkowo niezależna kratka wentylacyjna.

Wszystkie nowoczesne domy oraz bloki mieszkalne są w nie już dziś zazwyczaj wyposażone. Trzeba to jednak zawsze bardzo dokładnie sprawdzić. W wielu starej generacji budynkach czy domach mieszkalnych podłączanie okapów do kanałów grawitacyjnych jest zabronione, ponieważ mieszkania lub pomieszczenia są wyposażone w tzw. kanały zbiorcze. Gdy do takiego kanału zostanie podłączony okap, wtedy powietrze usuwane z jednego pomieszczenia będzie wtłaczane do innego. W takim wypadku jedynym dopuszczalnym rozwiązaniem są okapy o obiegu zamkniętym, czyli tak zwane pochłaniacze.

CIARKO DESIGN Uno

Utrzymanie okapu w czystości

Każdy sprzęt wymaga czyszczenia i okresowej konserwacji, a także pielęgnacji, niezależnie od tego, czy mówimy tu o płycie grzewczej, kuchence mikrofalowej, pralce czy okapie. Przekonanie, że nie trzeba czyścić okapu, bo to on jest sprzętem, który oczyszcza, jest złudne, ponieważ szczególnie w pomieszczeniu kuchennym cząsteczki tłuszczów i oparów osiadają nie tylko na jego filtrze, ale również na obudowie, panelu sterowania oraz wszystkich innych elementach mających styczność w powietrzem w kuchni. Mogłoby się wydawać, że najwięcej pracy włożymy w pielęgnację miejsc, gdzie sterujemy urządzeniem, żeby pozbyć się odcisków palców, które powstały podczas jego użytkowania, jednak to nie do końca prawda. Wiele zabrudzeń schowanych jest głębiej i warto, żeby dla sprawnego działania, a także naszego spokoju podczas użytkowania, czyścić okap w miarę możliwości jak najczęściej.

Fot. Miele

Czyszczenie i wymiana filtrów

Filtry stosowane w okapach pełnią dwie zasadnicze funkcje: oczyszczają i filtrują powietrze oraz skraplają wodę i tłuszcze, co zabezpiecza okap przed kondensacją pary i nadmiernym zanieczyszczeniem. Poza nielicznymi wyjątkami w dostępnych na rynku modelach okapów wyróżniamy dwa typy filtrów – filtr stały oraz filtr wymienny. Zwykle filtr stały jest filtrem metalowym, przystosowanym do pracy okapu w trybie wyciągu. Jeśli okap pracuje w trybie pochłaniacza, poza filtrem metalowym w okapie instaluje się filtr absorbujący (węglowy), który zatrzymuje przepływające wraz z powietrzem zanieczyszczenia. Efektywność działania filtrów metalowych jest tym większa, im czystszy będzie filtr. Wobec tego należy je myć w zależności od częstości używania okapu. Najlepiej zrobić to przy wykorzystaniu zmywarki, gdyż jest to najbardziej komfortowe rozwiązanie. Większość filtrów metalowych nadaje się do zmywania mechanicznego, ale zawsze należy to sprawdzić. Należy pamiętać również, że filtry (np. aluminiowe) mogą ulec lekkiemu przebarwieniu. Warto wiedzieć, że na rynku istnieje wąska grupa filtrów pochłaniających (w tym węglowych), które mogą być także myte (zwykle się je wyrzuca). Należy jednak stosować się bardzo dokładnie do rad i zaleceń producenta. Mycie ręczne filtra stałego należy rozpocząć od namoczenia go. Następnie przy pomocy wilgotnej ściereczki z neutralnym detergentem na bazie mydła trzeba wyczyścić powierzchnię. Warto również zwrócić uwagę na mocowanie filtra, które również wymaga wyczyszczenia. Filtry należy myć często. Zwiększa to znacznie efektywność oczyszczania powietrza. Osoby, które codziennie gotują przez wiele godzin, powinny myć go raz na kilka tygodni (5–7). Producenci sugerują czyszczenie filtra co dwa miesiące.

Fot. Gaggenau

Energooszczędne oświetlenie i nastrój w kuchni

Oświetlenie w okapie pełni rozmaite funkcje. Nierzadko wieczorami staje się jedynym źródłem światła w kuchni, czyniąc ją przytulną i elegancką. W praktyce ma ono służyć oświetleniu płyty grzewczej lub kuchenki. Zwłaszcza okapy szafkowe, które stanowią element zabudowy kuchennej i znajdują się w ciągu górnych szafek kuchennych, spełniają to zadanie idealnie. Górna zabudowa sprawia, że dostęp światła, zarówno dziennego, jak i sufitowego, jest utrudniony. Do tego stoimy do kuchenki przodem, zasłaniając górne oświetlenie.

Wyposażenie okapu w lampy LED lub inne staje się wtedy praktycznym walorem, bez którego przygotowywanie potraw byłoby znacznie trudniejsze. Oświetlenie w nowoczesnych okapach jest energooszczędne i zapewnia dobre doświetlenie strefy roboczej w kuchni. O ile do niedawna najważniejszym parametrem była moc żarówki, o tyle obecnie, w wypadku LED-ów, istotna jest także temperatura barwowa. W praktyce w zależności od wielkości tego parametru uzyskujemy światło „zimne” lub „ciepłe”. To „ciepłe” sprzyja wypoczynkowi, relaksowi czy spożywaniu posiłków, „zimne” z kolei zalecane jest do aktywności i pracy. Barwa światła emitowanego przez okap powinna być też dopasowana do pozostałych elementów oświetleniowych stosowanych w kuchennym wnętrzu.

Bezszczotkowy, cichy silnik

Producenci starają się, aby wprowadzane przez nich na rynek kolejne modele okapów pracowały coraz wydajniej, ale jednocześnie zużywały coraz mniej energii i odznaczały się cichą pracą. To m.in. właśnie z tych względów w okapach zaczęto stosować nowoczesne silniki bezszczotkowe BLDC (od ang. BrushLess Direct-Current). Silnik BLDC może zużywać nawet do 95 proc. mniej energii w porównaniu z tradycyjnym silnikiem o podobnej wydajności. Dzięki niemu podczas pracy okapu, nawet na wysokich trybach, w kuchni jest bardzo cicho, a powietrze pozostaje czyste nawet po kilkugodzinnym gotowaniu. Silnik BLDC może być zamontowany bezpośrednio do okapu lub w odległości do 8 m od niego. Co ważne, bezszczotkowe konstrukcje silników nie zmniejszają swojej wydajności wraz z upływem czasu, a ponadto mniejsza jest awaryjność modelu, w którym został on zastosowany. Warto zaznaczyć, że o emisji hałasu decydują również konstrukcja danego modelu okapu, specjalne systemy wyciszenia oraz materiały tłumiące hałas.