Czy przedpłata podlega zwrotowi?

Często kupujemy produkty za które sprzedawca żąda przedpłaty. Otrzymujemy potwierdzenie zapłaty i zazwyczaj nie zwracamy uwagi na nazewnictwo. Jest to jednak dla konsumenta bardzo istotne. Różne są bowiem zasady zwrotu w zależności od tego, czy mamy do czynienia z zadatkiem, czy tez z zaliczką. Czy konsument może żądać zwrotu przedpłaty, jeżeli rozmyślił się z zakupu? Czy sprzedawca ma prawo odmówić zwrotu? Jak ustrzec się wpadek związanych z zaliczką bądź zadatkiem?

Konsument płacąc zaliczkę płaci wcześniej część ustalonej ceny za produkt. Jeżeli przychodzi do sklepu odebrać rzecz płaci cenę pomniejszoną o zaliczkę. Jeżeli natomiast sprzedawca nie wywiąże się z umowy, bo np. dany sprzęt elektroniczny nie dotarł do sklepu zaliczka powinna być konsumentowi zwrócona. Również w sytuacji, gdy konsument się rozmyślił ma prawo żądać zwrotu zaliczki, a sprzedawca ma obowiązek ją zwrócić.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku, gdy mamy do czynienia z zadatkiem. Wprawdzie jest on również zaliczany na poczet ceny, ale inne są skutki odstąpienia od umowy.

Otóż w przypadku niewykonania umowy przez sprzedawcę konsument może, bez wyznaczania dodatkowego terminu, od umowy odstąpić i żądać od sprzedawcy sumy dwukrotnie wyższej od wpłaconego zadatku. Jeśli więc wpłacił 100 zł może żądać od sprzedawcy 200 zł. W przypadku, gdy to konsument się rozmyślił i nie chce kupić zamówionego produktu wówczas sprzedawca może odstąpić od umowy i otrzymany zadatek zachować.

Zadatek jest traktowany, jako swoisty rodzaj odszkodowania za nie wywiązanie się ze zobowiązania. Zadatek jest zazwyczaj dawany przy zawarciu umowy. Jednak może być uiszczony także po jej zawarciu w terminie uzgodnionym przez strony.

Może być również taka sytuacja, że rozwiązanie umowy następuje za zgodą obu stron. Wówczas sprzedawca nie ma obowiązku zwracać zadatku w podwójnej wysokości. Zwraca zadatek w kwocie uiszczonej przez konsumenta. Podobnie jest również w przypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności, albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Gdy roszczenie o zwrot zadatku związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej, wówczas przedawnia się z upływem 3 lat od daty wymagalności. Jeżeli natomiast nie ma to nic wspólnego z prowadzoną działalnością gospodarczą zwrotu można skutecznie się domagać w terminie 10 lat.

Podsumowując można stwierdzić, że zaliczka nie zabezpiecza, tak jak zadatek umowy.

Przepisy prawa nie określają w jakiej wysokości ma być wpłacona przedpłata. Może to być 10, 20 czy też 40 procent całej ceny. W umowie powinno być wskazane, czy mamy do czynienia z zadatkiem czy tez zaliczką. Jeżeli nie jest to określone należy przyjąć, że mamy do czynienia z zaliczką.

Anna Golas